I. ЎҚув фанининг долзарблиги ва олий касбий таълимдаги ўрни

МОЛИЯВИЙ НАЗОРАТ (7 МОДУЛ) 
53 мавзу. Молиявий назоратни ташкил этиш асослари 
Молиявий назорат – молиявий бошқариш тизимининг асосий элементи 
сифатида. Молиявий назоратнинг мазмуни ва аҳамияти. Назорат бошқариш 
тизимининг ажралмас қисми, мамлакат иқтисодиѐти ва молия тизимининг 
самарали амал қилишининг зарурий шарти. Молиявий назорат жамиятнинг 
ижтимоий-иқтисодий 
ривожланишини 
бошқариш 
устидан 
давлат 
назоратининг таркибий элементи сифатида. Молиявий назоратнинг таркиб 
топиш ва ривожланиш босқичлари. Молиявий назоратнинг назарий 
асослари. Молиявий назоратнинг объектлари ва субъектлари. Молиявий 
назоратни амалга оширувчи ташкилотлар давлат молиявий назорати 
субъекти сифатида. Давлат молиявий назоратнинг бошқарув тизимининг 
асосий элементи. Давлат молиявий назоратининг моҳиятини очиб берувчи 

---

23 
ҳолатлар. Молиявий назоратни ташкил қилиш тамойиллари. Давлат 
молиявий назорати органлари ишида объективликнинг қонуний таъминоти. 
Молиявий назоратнинг вазифалари. Давлат молиявий назоратининг методик 
услублари, уларнинг гуруҳланиши. Молиявий назоратни ташкил этишнинг 
ҳуқуқий асослари, уларнинг мустаҳкамланиши ва такомиллашуви. 
54 мавзу. Молиявий назоратни ташкил қилишнинг турлари, шакл 
ва усуллари 
Молиявий назорат амал қилиш соҳалари: давлат ва нодавлат молиявий 
назорати. Давлат молиявий назорати ва нодавлат молиявий назоратларининг 
мақсадлари. Молиявий назоратнинг уни амалга оширувчи субъектларга кўра 
турлари. Умумдавлат молиявий назоратининг моҳияти ва аҳамияти. 
Умумдавлат молия назорати органлари, уларнинг вазифалари. Маҳкамавий 
(идоравий) молиявий назоратнинг моҳияти, унинг ўзига хос хусусиятлари, 
амалга оширувчи субъектлари. Жамоатчилик молиявий назорати ва унинг 
шакллари. Жамоатчилик молиявий назоратини амалга оширувчи субъектлар. 
Хўжалик ичидаги молиявий назоратни корхона ва ташкилотларнинг 
иқтисодий ва молиявий хизматлари томонидан ўтказилиши ва аҳамияти. 
Ички аудитнининг моҳияти ва ташкил этилиши. Ички аудитни корхоналар 
молия-хўжалик фаолиятини такомиллаштириш ва оқилона бошқарув 
қарорларини қабул қилишдаги аҳамияти. Молиявий назорат шаклларининг 
классификасияси. Ўтказилиш вақти бўйича: дастлабки, жорий ва сўнгги 
назорат, уларнинг хусусиятлари, ўзаро боғлиқлиги ва мувофиқлигининг 
зарурлиги. Амалга оширилиш регламенти бўйича: ташаббускорли (ички) ва 
мажбурий (ташқи) назоратнинг моҳияти, аҳамияти ва ўзига хос 
хусусиятлари. Назорат субъектлари бўйича: Президент молиявий назорати, 
ҳокимият органларининг молиявий назорати, молия-кредит органларининг 
молиявий назорати, фирмавий-ички молиявий назоратнинг моҳияти, 
аҳамияти ва ўзига хос хусусиятлари. Назорат объектлари бўйича: бюджет 
назорати, нобюджет фондлар назорати, солиқ назорати, суғурта назорати, 
пул-кредит назорати, инвестиция назорати. Назоратни олиб бориш усуллари: 
текшириш, тадқиқ этиш, таҳлил қилиш, бошқарув назорати, тафтиш қилиш.