I. Tyunen xalqlari

Innavatsion tizimlar

Reja;

1.Milliy innavatsion tizimlar

2.Fan va jamiyat innavatsion o’zgarishlar oqimida

2010  yilgacha  bo’lgan  davrda  mamlakatni  fan  va  texnologiyalar 
sohasida  rivojlantirish  siyosatining  asoslarida  bu  siyosatning  muhim 
vazifasi,  davlat  iqtisodiy  siyosatining  ajralmas  bir  qismi  sifatida  milliy 
innovatsion tizimni shakllantirish belgilab qo’yilgan. 
Milliy  innovatsion  tizimni  shakllantirish  vazifalari  ro’yxati  yuqorida 
ko’rsatib  o’tilganidek,  innovatsion  faoliyat  ishtirokchilar  doirasi  kabi 
muhim ahamiyatga ega bo’lsada, lekin to’liq emas.  
Milliy innovatsion tizimni (MIT) yaratish bosqichlari, tarkibi, maqsadi 
va mazmunini quyidagicha ifodalaymiz. 
1.MIT  yaratishdan  maqsad-  

shu  hujjatda  e’lon  qilingan  fan  va 
texnologiyalar sohasida davlat siyosati maqsadlarini amalga oshirish, ya’ni tanlab olingan ustuvorliklar asosida mamlakat rivojlanishining innovatsion yo’lini ta’minlash hisoblanadi
2.MIT  mazmuni.  Belgilangan  maqsaddan  kelib   chiqqan  holda 
yaratilayotgan  tizim  ko’p  darajali  xarakterga  ega  bo’lishi  hamda 
innovatsion jarayon bosqichlari va boshqaruv darajalari bo’yicha bir qator 
elementlarni  qamrab  olishi  va  ularni  yakuniy  natijalarga  yo’naltirishi 
lozim. 
Innovatsion jarayon bosqichlari bo’yicha MIT quyidagilarning optimal 
aloqada bo’lishini ta’minlashi zarur:

tabiat,  texnika  va  jamiyat  rivojlanishining  yangi  qonuniyatlarini 
ochish va ulardan dolzarb global va milliy muammolarni hal qilish, 
noosferaning  shakllanishi  va  barqaror  rivojlanishda  tabiiy  muhit 
bilan  o’zaro  aloqada  foydalanishga  yo’naltirilgan  fundamental  va 
izlanuvchan tabiiy-ilmiy va ilmiy-texnik tadqiqotlar; 

 
mahalliy  tovar,  xizmat  va  texnologiyalar  raqobatbardoshligini 
ta’minlovchi ixtirolar va boshqa original fan-texnika yechimlari; 

 
istiqbolli  fan texnika  g’oyalari  va  ixtirolarni  yangi  mahsulot   sinov namunalari  va  sinalgan  ilg’or  texnologiyalar ko’rinishiga keltiruvchi  hamda  ularni 

 innovatsiyalarga   amalga  oshirishda 

mualliflik  nazoratini  amalga  oshiruvchi  amaliy  tadqiqotlar  va 
konstruktorlik loyihalri;

 
yangi  texnik  g’oya  va  ixtirolarning  paydo  bo’lishi  va  asoslanishi, 
innovatsiyalar  uchun  malakali  kadrlar  tayyorlash,  qayta  tayyorlash 
va ularning malakasini oshirishda ishtirok etuvchi OO’Yu; 

 
innovatsion  loyiha  va  dasturlarni,  ayniqsa,  kichik  biznes  uchun 
amalga oshirishga ko’maklashuvchi innovatsion mfz tashkilotlari. 
3.Bunday yondashuv milliy innovatsion tizimning ierarxik, funksional 
va  ta’minot  strukturasi  yaxlitligini  nazarda  tutadi.  Uning  tarkibida quyidagi ierarxik pog’onalarni ajratib ko’rsatish mumkin: 

 
lokal  –  yirik  hududiy  birlashmalar,  ilmiy-sanaot  markazlari,  ilmiy 
shaharchalar  bo’yicha  –  ularning  o’ziga  xosliklari  va  salohiyatini 
hisobga olgan holda; 

 
mintaqaviy  –  innovatsion  ustuvorliklar  tizimini  tanlash  va  amalga 
oshirishni ta’minlash uchun; 

 
mintaqalararo  -  mintaqalarning  innovatsion  ustuvorliklarini 
muvofiqlashtirish,  hudud  doirasida  ustuvorliklar  tor  doirasini 
belgilash  va  ularni  mamlakat  miqyosidagi  ustuvorliklar  bilan 
bog’lash maqsadida; 

 
tarmoq - alohida tarmoq va tarmoqlararo majmualar doirasida; 

 
milliy  –  mamlakat  innovatsion  rivojlanish  strategiyasining  amalga 
oshirilishini 
ta’minlaydi, 
mamlakatning 
global-innovatsion-
texnologik  makondagi  rolini  oshiradi,  mahalliy  mahsulotlarning 
jahon bozorlaridagi raqobatdoshligini oshiradi; 

 
davlatlararo  –  MDH va yevrosiyo iqtisodiy hamjamiyati doirasida 
innovatsion  o’sish strategiyasining integral jihatlarini  kuchaytirish, 
birgalikda jahon bozoriga chiqish maqsadida; 

 
global  –  mamlakat  barqaror  rivojlanish  global  dasturlari,  global 
energetika  sektoridagi  o’zgarishlar,  global  ekologik  dastur  va 
loyihalarda ishtirok etishi mumkin bo’lgan darajada. 
Milliy  innovatsion  tizimning  funksional  va  ta’minot  strukturasi 
quyidagi asosiy tizimlarni qamrab olishi mumkin: 

 
strategik ustuvorliklarni ilmiy-texnik va innovatsion bashorat qilish 
va tanlash; 

 
innovatsion-texnologik  rivojlanishni  strategik  rejalashtirish  va 
dasturlash; 



innovatsion  o’zlashtirish  uchun  ixtirolar  va  ilmiy-texnik 
faoliyatning boshqa natijalarini baholash va tanlash; 

 
xalq  xo’jaligi  (oziq-ovqat,  energetika,  uy-joy-kommunal,  yuqori 
texnologiyali,  transport  va  b.)  majmualari  va  yirik  hududiy 
majmualarda innovatsion o’zgarishlar; 

 
innovatsion  infratuzilmani  (ilmiy  shaharchalar,  innovatsion-
texnologik markazlar, texnologiyalar transferi markazi, innovatsion ko’rgazma-yarmarkalar, 

 kichik  innovatsion  biznes  uchun  biznes-

inkubatorlar) rivojlantirish; 

 
innovatsion rivojlanishning integratsion jihatlari, texnologiyalar va 
innovatsion  mahsulotlar  eksporti  va  importi,  davlatlararo 
innovatsion tizimlar yaratish;

 
moliyaviy ta’minot; 

 
innovatsion  jarayon  barcha  qatnashchilarining  mamlakatdagi  va 
dunyodagi  ilmiy  ixtirolar  va  innovatsiyalar,  ijtimoiy-iqtisodiy  va 
ilmiy-texnik rivojlanish haqida axborot ta’minoti; 

 
innovatsion menejment; 

 
 
 innovatsion  rivojlanishning  kadrlar  ta’minoti,  

ilmiy-innovatsion 

yo’nalishning ustuvor yo’nalishlari, muayyan dastur va loyihalar bo’yicha 
olimlar, konstruktorlar, muhandislar, ishchilar tayyorlash, qayta tayyorlash 
va  malakasini  oshirish,  o’rta  va  oliy  ta’lim,  masofadan  o’qitish  tizimida 
innovatsion yo’nalishlarga e’tiborni kuchaytirish