I psixodiagnostika ha’m eksperemental psixologiya pa’nine kirisiw joba

Rawajlaniw da’rejesi haqqinda juwmaqlar.

6-7 jasli balalardin’ qisqa mu’ddetli este saqlaw ko’leminin’ bahalari tiykarinda mektepte oqiwi ushin tayarligi haqqinda juwmaqlar to’mendegishe shig’ariladi:

Mektep ta’limi ushin toliq tayarlang’an ha’m qisqa mu’ddetli este saqlaw ko’lemi jaqsi rawajlang’an dep, 10 ball toplag’an balalar qabil qilinadi.

Mektep ta’limi ushin uliwma tayarlang’an ha’m qisqa mu’ddetli este saqlaw ko’lemi ortasha rawajlang’an dep 8 ball toplag’an balalar ta’n alinadi.

Qisqa mu’ddetli este saqlaw ko’lemi 4 balli balalar oqitiw ushin toliqsiz tayarlang’an dep esaplanadi.

Qisqa mu’ddetli este saqlaw ko’lemi 2 blli bolg’an balalar mektep ta’limi ushin tayin emes,dep juwmaq shig’ariladi.

Ha’m aqirinda,qisqa mu’ddetli este saqlaw ko’lemi o ge ten’ bolg’an balalar uliwma mektepke oqitiwg’a tayar emes dep esaplanadi.
“Esitiw este saqlawin bahalaw”

Bul este saqlaw tu’rin aniqlaw ushin balag’a 1 sekund aralig’inda 4 so’zler toplami izbe-iz oqip beriledi.

I.Ay,terek,sekiriw, sari,quwirshaq,sumka.

II.Gilem stakan, su’ziw, awir,kitap, alma.

III.Divan,ha’zillesiw,palto,telefon,vilka, dawju’rek.

IV.Mektep,adam,uyiqlaw,,qizil, da’pter,gu’l.

Sol so’zler toplamin esitip bolg’annan son’ sinaliwshig’a shama menen sekund o’tkennen son’ 36 so’zler toplami a’stelik penen, ha’r bir so’z 1 sekunddan araliq penen oqip esittiriledi.

Stakan,mektep,vilka,tu’yme,gilem, ay,stol,adam,divan,siyir,televizor,terek,qus,uyixlaw, dawju’rek,ha’zillesiw,qizil,aqqus,su’wret,uri,su’ziw,top,sari,sekiriw,da’pter,palto,kitap,gu’l,telefon,alma,quwirshaq,sumka,at, etiw,pil,uy.

Bul 36 s’z toplami tasadifiy izbe-izlikte barliq qatardag’I so’zlerden ibarat.Ha’r bir toplamdag’i so’zlerdi pariqlaw ushin olar tu’rli siziqlar menen belgilenedi.

1-toplamdag’i so’zler astina 1 tuwrisiziq sizilg’an;2-so’zler toplamina 2 tuwri siziq sizilg’an;3-so’zler toplamina bir uzin siziq ha’m aqirg’I 4-so’zler toplamina eki qatar uzin siziq sizilg’an.

Bala esitken 36 so’z ishinde qisqa toplamdag’i so’zler bar joqlig’in tawip,bar bolsa “awa”,bolmasa “yaq” dep juwap beriwi kerek.U’lken toplamdag’i so’zlerden kishi toplamdi tabiwi ushin balag’a 5 sekund waqit beriledi.Eger pariqlay almasa, ta’jiriybeshi keying so’zge o‘tip ketedi.
Bahalaw na’tiyjeleri

Tez esitiw este saqlawi ko’rsetkishi u’lken toplamnan 6 so’zdi tabiwi ushin ketgen ortasha waqitqa qarap aniqlanadi.Ortasha waqitti tabiw ushin bala tapsirmani orinlawg’a sariplang’an uliwma waqit 4 ge bo’linedi.

Ortasha waqitti qa’teler sanina bo’lip,1 qosilsa,operativ esitiw ko’lemi aniqlanadi.Naduris tabilg’an taba alinbag’an so’zler qa’te esaplanadi.
“Tuwridan-tuwri este saqlawdi diagnostika qiliw”

Metodikani o’tkiziw ushin qag’az ha’m ruchka kerek boladi.

Ta’jiriybe o’tkiziwden aldin balag’a to’mendegishe ko’rsetpe beriledi:

“Ha’zir men sag’an tu’rli qiyli so’zler ha’m gapler aytaman ha’mde bir toqtalip alaman.Sen mine sol toqtatilg’an waqittimda aytqan so’z gaplerimdi eslep qalip oni qag’azg’a jaziwin’ su’wretin siziwin’ kerek boladi.

Tezrek jaziwg’a,siziwg’a ha’reket qil.Men aytatug’in so’zler ko’p,waqitimiz bolsa az”.

Balag’a izbe-iz to’mendegi so’zler ha’m belgiler aytip beriledi.”Uy,tayaq,terek,biyikke sekiriw,quyash nur shashpaqta,quwnaq adam,balalar top oynap atir,saat toqtap qaldi,qayiq da’ryada su’zip atir,pishiq baliq jemekte”.

Ta’jiriybeshi ha’r bir so’z yaki so’z birikpesin aytip bolg’annan son’ 20 sekund dem alis qiladi.Sol waqit ishinde bala aytqanlardi jaziwi,sizip aliwi kerek.

Eger bul waqit ishinde bala tapsirmani orinlawg’a u’lgermese, ta’jiriybeshi oni toqtatip qoyip,na’wbettegi so’zdi oqiydi.Ta’jiriybe tamamlang’annan son’,baladan qag’azg’a sizilg’an su’wret yaki jazilg’an so’zlerden paydalanip, so’z ha’m so’z birikpelerin aytip beriliwi soraladi.