I. O’quv materiallari 1-modul. Menejment nazariyasi asoslari

Menejment ob’ekti va sub’ekti 

Makrodarajada 

Mamlakat (respublika):  

- qonun chiqaruvchi xokimiyat (Oliy majlis) 

- ijro etuvchi xokimiyat (O‘zR VazirlarMaxkamasi) 

- sud xokimiyati 

Viloyat: 



QQR Jokargi kengashi, viloyat deputatlari



QQR Ministrlar soveti, viloyatlar xokimiyatlari



QQR Oliy sudi, viloyatlar sudlari

Tuman (shaxar): 



tuman (shaxar) xalq deputatlari



tuman (shaxar) lar xokimiyatlari



tuman (shaxar) sudlari

 Megodarajada 

Konqern (ko‘p tarmoqli korporaqiya): 



Qo‘mitalar va ularning raislari Sektor (tarmoq):



Vazirliklar va vazirlar

Mikrodarajada 

Korxona (firma), korporaqiya: 

*

Jamoa kengashi va raislar, prezident

Xodimlar: 



Korxona (firma) rahbarlari, bo‘g‘in boshliqlari

Ishlab chiqarish: 

---

8

*

Korxona (firma) rahbarlari, bo‘g‘in boshliqlari

Samaradorlik: 

*

Korxona (firma) rahbarlari, bo‘g‘in boshliqlari

O’z-o‘zini boshqarish: 

*

Fuqarolar yig‘ini, rais (oqsoqol) lar.

AQSHda hozirgi zamon boshqaruvini asr boshida vujudga kelgan deb hisoblashadi va 

Teylor nomi bilan bog‘lashadi. Teylor «boshqaruv aniq qonun va qoidalarga tayanadigan 

haqiqiy ilm» degan edi. 30-yillarda esa «inson omili», «odamlar o‘rtasidagi munosabatlar», 

«industrial  soqiologiya»,  «guruh  bo‘lib  masalani  hal  etish»,  «muvozanatni  ta’minlab 

boshqarish»,  keyinchalik  «inson  munosabatlari  doktrinasi»  yuzaga  keldi.  Boshqaruv 

ilmining  amerikalik  namoyandalari  hozirgi  davrni  «ilmiy  menejment»  davri  deb 

ta’riflaydilar. 

Shunday qilib, menejment bu — boshqaruv ya’ni resurslarni, odamlarni boshqarish va 

uning  asosiy  maqsadi  —  olinadigan  foydani  ko‘paytirish.  Barcha  ijtimoiy  muammolarni, 

iqtisodni rivojlantirish yo‘lidagi hamma qiyinchiliklarni agar ularga ishbilarmonlik ruhida 

yondashilsa,  «yaratuvchilik  menejmenti»  orqali  oson  hal  etish  mumkin.  Ilmiy 

atamashunoslikda  menejment  deganda  shunday  ijtimoiy-iqtisodiy  jarayon  tushuniladiki, 

uning natijasida o‘z oldiga qo‘yilgan maqsadlarga firma resurslariga rahbarlik qilish orqali 

erishiladi.  Shuni  ta’kidlash  kerakki,  «menejment»  ma’nosi  «boshqaruv»  atamasiga 

qaraganda  ancha  tor.  Masalan:  mashina,  dastgoh  texnologik  liniyalarini  boshqarishi 

mumkin,  bu  esa  muhandis  va  texnologlarning  vazifasiga  kiradi.  Menejment  esa  ayni 

firmaning ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni boshqarishni anglatadi.