I mavzu: Axborot haqida tushuncha

Javoblar

1	Zamonaviy dasturlash tillari deganda nimani tushunasiz?
2	Zamonaviy dasturlash tillariga misollar keltiring?
3	Zamonaviy dasturlash tillarida loyiha qismi qanday vazifani bajaradi?
4	Zamonaviy dasturlash tillarida loyihani boshqarish deganda nimani tushunasiz?
5	Zamonaviy dasturlash tillari deganda nimani tushunasiz?
6	Zamonaviy dasturlash tillariga misollar keltiring?
7	Zamonaviy dasturlash tillarida loyiha qismi qanday vazifani bajaradi?
8	Zamonaviy dasturlash tillarida loyihani boshqarish deganda nimani tushunasiz?

5 ilova
“FSMU” texnologiyasi yordamida “Sizning kasbiy faoliyatingizda Dasturlash tillarini qanday o’rni bor, bu dasturlar qanday maqsadlarda ishlatiladi”

Savol	“Sizning kasbiy faoliyatingizda Dasturlash tillarini qanday o’rni bor, bu dasturlar qanday maqsadlarda ishlatiladi”
F- fikringizni bayon qiling;
S- fikringizni bayoniga sabab ko’rsating;
M- korsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring;
U- fikringizni umumlashtiring;

36-mavzu: Zamonaviy dasturlash tillari va ularning tasnifi.

Reja:

3. 
   Zamonaviy dasturlash tillari haqida ma`lumot.
   
4. 
   Zamonaviy dasturlash tillarining kengaytmalari.
   
5. 
   Loyihani boshqarish.
   

Tayanch iboralar: Formalar dizayneri, ob`yektlar inspektori, komponentlar to`plami, TlistBox, Tmemo, Tpanel, Tbutton, Tedit, TLabel.
Hozirgi vaqtda kompyuter texnologiyalari rivojlanib borayotgan vaqtda asosiy e`tibor foydalanuvchilarga emas, dasturchilarga qaratilmoqda. Shuni hisobga olib, talabalarda dasturlar tuzish ko`nikmalarini hosil qilish va ularda kerakli amaliy dasturlarni yarata olish imkoniyati shakllantirishga katta e`tibor qaratilmoqda.
Bu borada zamonaviy dasturlash tillari haqida to`xtalishimiz zarur bo`ladi. Bular qatoriga Cи , Cи++, Cи sharf, Delphi ning bir necha versiyalari (Delphi 95, Delphi 96, Delphi 97, Delphi 2010 va h.k.), Vizual Beysik kabi tillar kiradi.
Yuqorida nomlari keltirilgan dasturlash tillari zamonaviy dasturlash tillari hisoblanadi. Ularda asosan ob`yektlar bilan ishlanadi. Shuning uchun ham zamonaviy dasturlash tillari asosan ob`yektlarga mo`ljallangan bo`ladi. Zamonaviy dasturlash tillari bilan ishlashdan oldin, bu dasturlarni o`z kompyuterimizga o`rrnatamiz. Masalan Delphi dasturlash tili misolida olaylik.
Delphi bu yuqori sifatga ega bo`lgan dasturlar yaratish vositasidir. Delphini yuklash uchun kamida 4 MB tezkor xotiraga ega bo`lgan 386 kompyuter kerak bo`ladi. Lekin normal ishlash uchun kamida 8 MB tezkor xotiraga ega bo`lgan 66 MHz li 486 DX kompyuteri to`g`ri keladi. Delphida yaratilgan uncha katta bo`lmagan dasturlar ixtiyoriy kompyuterda ishlay oladi. Boshqacha qilib aytganda ularga Delphi muhiti uchun zarur bo`lgan tezkor xotira va protsessor tezligi talab qilinmaydi.
Delphining ixtiyoriy loyihasi kamida oltita fayl yaratadi. Ulardan uchtasi loyiha tomonidan yaratiladi va dasturchilar ularning tarkibini ko`pincha o`zgartirmaydilar. Ular quyidagilar:

• 
  Loyihaning bosh fayli, dastlab PROJECT1.DPR deb nomlanadi.
  
• 
  Dasturning dastlabki moduli /unit/, u ishning boshida avtomatik ravishda yaratiladi. Fayl UNIT1.PAS deb nomlanadi va uning nomini ixtiyoriy nom bilan almashtirish mumkin. Masalan, MAIN.PAS.
  
• 
  Bosh forma fayli jimlik qoidasiga binoan UNIT1.DFM deb nomlanadi, u bosh formaning tashqi ko`rinishi haqidagi ma`lumotlarni saqlaydi.
  
• 
  PROJECT1.RES fayli avtomatik holda yaratiladi va loyiha uchun belgini saqlaydi.
  
• 
  PROJECT1.OPT fayli matnli fayl hisoblanib, siz kompilyatorda qo`llagan o`rnatmalaringizni saqlaydi.
  
• 
  PROJECT1.DSK fayli ishchi sohaning holati haqidagi ma`lumotlarni saqlaydi.
  

Albatta loyiha nomini o`zgartiriganda RES, OPT va DSK kengaytmali fayllarning nomlari ham o`zgaradi.
Dastur kompilyatsiyasidan keyin quyidagi kengaytmali fayllar hosil bo`ladi:
DCU – tayyor modullar.
EXE – ishchi fayl.
DSM – dasturning muhitda ishga tushishi uchun xizmat qiluvchi fayl, uning hajmi juda katta va ish yakunlangach uni o`chirish tavsiya qilinadi.
~PA, ~DP - backup. – muharrirning vaqtinchalik fayllari.
Loyihaning fayllari bilan ishlash uchun “File” menyusini tanlang. “File” menyusi quyidagicha tuzilgan:



Fayl menyusi ko`rinishi

Ko`rib turganingizday bu yerda beshta bo`lim mavjud:

• 
  Birinchi bo`lim loyiha bilan to`liq ishlashga mo`ljallangan.
  
• 
  Ikkinchi bo`lim loyihaning formalari, modullari va qismlari ustidan nazoratga mo`ljallangan.
  
• 
  Uchinchi bo`lim loyihaga fayllarni qo`shish va olib tashlash uchun xizmat qiladi.
  
• 
  To`rtinchi bo`lim chop qilishni boshqaradi.
  
• 
  Beshinchi bo`lim Delphidan chiqish.
  

“File” menyusining har bir bo`limi yordam tizimida izohlangan bo`lganligi uchun ularga to`xtab o`tirmaymiz. Bularni ko`rish uchun “File” menyusini tanlab, F1 tugmasini bosing.

Delphida “File” menyusidan foydalanish haqidagi yordam.