I kirish tovar nomenklaturasi, uning zaruriyligi

Nomenklatura tarixi
Eksport-import operatsiyalarining
rivojlanishi va murakkablashuvi ularga oid
bo’lgan hujjatlarni takomillashtirilishiga yoki
ularga kerakli zamonaviy qo’shimchalar
kiritilishiga sabab bo’lmokda. Dastlabki
yaratilgan klassifikatsion sistemalar o’ta
sodda to’zilgan bu–lib, ma’lum miqdordagi
boj va to’lovlar undirilishi lozim bo’lgan
tovarlarning ruyxatidan iborat edi. Biroq
tovarlar turlarining o’zgarishi bilan ulardan
undiriladigan boj miqdorlarini belgilovchi
aniq va printsipial klassifiqatorni yaratish
zarur bo’ldi. Yagona xalqaro ahamiyatga
ega bo’lgan tovar nomenklaturasini yaratish,
uchun bir asr davomida o’rinishlar olib

---

borilgan. 1853–1908 yillar davomida shu
maqsadda bir qancha xalqaro kongresslar
o’tkazilgan.Dastlabki nomenklatura 1853
yilda Bryusselda imzolangan. U xalqaro
statistik nomenklaturaning yaratilishiga
imkon yaratdi.
1869, 1872, va 1876 yillarda xalqaro
statistik kongresslar bo’lib o’tdi va 1885
yilda xalqaro statistika instito’ti tashkil
etildi. Dastlabki yagona statistiq
nomenklatura 1913 yilda Bryussel shaxrida
2-xalqaro savdo statistikasiga bag’ishlab
o’tkazilgan Konfvrentsiyada qabul qilindi.
Unga 29 davlat rahbarlarigina imzo chekkan
bo’lib, fakatgina 5 ta guruh (tirik hayvonlar,
oziq-ovqat mahsulotlari, qayta ishlanadigan
materiallar, ishlab chiqarilgan mahsulotlar.
oltin va kumush) va 186 tagina tovar o’rni
belgilangan edi. Keyinrok 19 27-37 yillarda

---

yagona bojxona nomenklaturasi (Jeneva
nomenklaturasi) ga asos solindi. U 21 ta
bo’lim, 86 ta guruxlarga joylashtirilgan 991
ta poziyatsiyadan iborat edi.
Ikkinchi jahon urushidan keyin davlatlar
iqtisodiyotini tiklash va savdo-sotiqni
rivojlantirish maqsadida yangi
nomenklaturaga ehtiyoj sezildi. Yevropa
bojxona. ittifoqining ishchi guruhi
tomonidan Jeneva nomenklaturasi asosida
1950 yilning 15 dekabrida Bryussel’
shahrida tovarlarni bojxona ta’rifi bo’yicha
klassifikatsiyalash maqsadida
nomenklatura qabul qilindi. O’z navbatida
oltmishinchi yillar oxirida bu
nomenklaturaga ham o’zgartirishlar kiritish
talab etildi. Bu ishga. 1970 yillardai boshlab
kirishildi va tayyorlov ishlari 1981 yilda
tugallandi. 1983 yilning 14 iyunida Bryussel’

---

shahrida tovarlarni uyg’unlashgan tizimda
ta’riflash va kodlash bo’yicha xalqaro
Konventsiya qabul qilindi. U 20 moddadan
va asosiy qoidalardan iborat bo’lib, ingliz va
frantsuz tilidagi asl nusxalari Bryussel’
shahrida saqlanadi. Nomenklaturadan
xalqaro miqyosda foydalanish esa 1988
yilning 1 yanvaridan joriy etildi.
3 .