I.Kirish.
II.REJA:
I bob. O’zbekiston Davlartining Tashkil topilish .
1.1 O’zbekiston Davlat suverentetlining e’lon qilinishi.
1.2 Ilom Karimov Musraqil O’zekitonning birinchi prezidenti
II bob. O’zbekiston ma’naviy ruhiy poklanish.
2.1 Ma’naviy inqilobdan chiqish.
2.2 Milliy istiqlol va Amir Temur
III.XULOSA.
IV.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.
KIRISH
O’zbekiston davlat mustaqilligiga erishishi yangi jamiyatga o’tish davrida siyosiy isohatlarining amalga oshirilishi O’zbekiston huquqiy demokratik davlatqurishi siyosiy barqarorligini taminlash manaviy ruhiy poklanish va milliy qadryatlarni tiklashini hamda O’zbekiston jahon hamjamiyatidan munosib o’rin olishi kabi masalalar mavjud
O’zbekiston Davlat suverentetlining e’lon qilinishi
XX asr intihosida dunyoniing qariyb uchdan bir qismida misli ko’rilmagan xodisalar sodir bo’ldi.I.Karimov ,,O’zbek millati azaldan o’z fikri zikri o’z istiqloli uchun kurashib yashagan’’1
Mustaqillik imkoniyatlarini oldindan bilgan mamlakat ijtimoiy siyyosiy jarayonlarning borishini to’g’ri kuzatib to’g’ri baholay bilgan O’zbekiston ittifoqdoshlari orasida birinchidan bo’lib o’z mustaqilligini e’lon qildi. 1991 yil 31 avgust kuni qabul qilingan O’zbekiston Respublikasi ning Davlat mustaqilligi to’g’risidagi Bayyonot O’zbekiston hukumatining siyosiy yo’lini to’la qonunlashtirib berdi. Bu tarixiy hujjatlarda qo’yilgan xulosalar ilgari surigan edi
,,O’tmishda saboq chiqarib va SSR ittifoqining siyosiy hamda ijtimoiy hayotidagi o’zgarishlarni etiborga olib
Xalqoro huquqiy xujjatlarda qayd etlgan o’z taqdirlarini o’zi belgilashi huquqiga asoslanib
O’zbekiston xalqining taqdiri uchun butun masulyatni anglab
Mustaqil Delegatsiyani amalga oshirib borib O’zbekiston Sovet Sotsialistik Respublikasi Oliy Kengash O’zbekidstonning davlat mustaqilligining va ozod suvren davlat- O’zbekiston Respublikasi tashkil etilganligini tantanali ravishta elon qildi.’’
1991 yilning 31 avgustida ,,O’zbekistin Respubikasining davlat mustqilligi asoslari to’g’risida qonun’’ni qabul qildi va anashu qonun doirasida O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining bundan keying O’zbekiston SSRni O’zbekiston Respublikasi deb atash 1 sentyabrdan Mustaqillik kuni deb e’lon qilish O’zbekiston Konistitutsiyasiga o’zgarishlar va qo’shimchalar kiritish shuningdek ittifoqning va uning tarkibiga kiradigan barcha mustaqil davlatlarning oily qonun chiqaruvchi idoralariga barcha xorijiy davlatlarga va jahon hamjamiyatiga murojat qilib ularni respublikaning davlat mustaqilligi e’lon qilgan hujjatlarni tan olishga davit etish to’g’risida qaror qabul qildi.
30-yillardagi qatog’on o’zbek xalqining eng iste’dodli namoyondalari yo’q qilindi. Ularga turli ayblar qo’yib ,har xil bahonalar bilan qatl etildi. SHo’ro tizimini maqtab,,xalq otasi’’ni qo’yilgan ayrim shpirlarga ham kun berilmadi. Haliyor Abdukarim o’g’li xalqimizning istedodli baxshilardan bo’lgan . Filalogiya fanlari doktiri professor Malik Murodovning aytishicha ,,Haliyor Abdukarim ug’li,,Amir qochdi’’dostoni yaratib SHo’ro tizimini madh etgani malum. Biroq baribir 1937- yilda qatil etildi. Bunday holatlar qariyb 130 yillik mustamlakachilik yillarida turli turli sohalarda turli shakillarda yuz berdi. Qatog’onlar mahv etilishi otib tashlashlar xalq ruhiyatini sinadilar.
Jadidchilik harakatlarining faollari marifatparvarlar xalqimizning chin farzandlari ona yurt istiqloli milatistiqboli yo’lida tinimsiz kurashdilar.
Mustaqillik anashunday iztiroblar qon to’kilishlar iskanjasida qolgan xalqimiz qalbiga nur umidlariga qanoat dardlariga malham bo’lib keldi. I.Karimov ‘’mustaqillik o’zbek davlari – xalqimizning tarixiy yutig’idir. Xalqim yuz yillar mobaynida ozodlik orzu qilgan O’zbekiston chinakam mustaqilllikni qo’lga kiritib gullab yashashi taraqqiy etgan demokratik davlatlar qatori xalqaro hamjamiyatda munosib o’rinni egallashi – biz ko’zlayotgan oily maqsaddir,, degan tom manoda butun xalqimizning orzu umidini maqsad va intilishlarni ifoda etgan edi.
Milliy tiklanish uyg’ononish hodisasi juda keng murakkab tarixiy jarayondir. Milliy tiklanishga birdaniga erishib bo’lmaydi. Milliyb tiklanish uzoq davom etadi.XX asrning 90- yillariga kelib sotsialistik mamlakatlarda inson huquqlarini himoya qilish va ozodlikka intilishini yangi bosqichi boshlanadi. Sharqiy yevropa mamlakatlarida qariyb yarim asr hokum surgan totalitar davlat tuimi inqirozga yuz tutib demokratik tartiblar qaror topa boshladi.90- yillarning boshlariga kelib O’zbekiston xalqining ana shu azaliy orzulari amalga oshirish kun tartibida bosh masala bo’lib qoldi. SSSR Oliy Sovet ham SSSR Prezident va Hukumati ham inqirozi holatdan chiqishning yo’lini topa olmay qoldi. 90- yillarning boshlaridga kelganda markaz va ittifiqdosh jumhuriyatlar o’rtasidagi munosabatlar keskinlashib markaziy hokimyatni obro’yi pasayib ketdi.Siyosiy iqtisododiy va xo’jalik hayoti boshqarilmay qoldi. Oqibatda turmushning barcha sohalariga salbiy ahvoldan xalqning kunsayin noroziligi ortib bordi.
1990- yili 29- avgustda O’zbekiston SSR Oliy Soveti Prezidiumi ‘’Itifiqning yangi shartnomasi va boshqariladigan bozor iqtisodiyoti o’tish programasining asosiy qoidalari va yo’l yo’riqlarga nisbatan respublianing tutgan o’rnitog’risida,,gi masalani ko’rib chiqib bu borada shoshilmaslik joyizligini yana shartnomasini tuzish hamda boshqariladigan bozor iqtisodiyotiga o’tish dasturi bo’yicha tayyorlangan takliflar birinchi turkumini chuqur o’rganib chiqish va muhokama qilish uchun O’zbekiston Oliy Soveri Kompartiyasi Markaziy Qo’mitasi O’zbekiston SSR Fanlar akademyasi va boshqa tashkilotlarga yubordi.2
Sobiq markazni kuchaytirish hokimyatni yana markazda to’plash taofdorlari o’z maqshadlarini amalga oshirish uchun ommaviy axborot bositasida sessiya tribunalaridan keng foydalandilar. Akademik V.Kudryatsev’’Pravda,,gazetasida ‘’Suverentet haqida Deklaratsiya va Ittifoq Shartnomasi’’3deb nomlagan maqola bilan chiqib Ittifoqni respublikalar suvirentetini toraytirish hisobiga yangi ittifoq shartnomasi tuzish g’oyasini ilgari surdi.
1991-yil 19-21avgustda Maskvada davlat tontarishi qilishga urinib ko’rildi.Ularning maqsadlar ittifoq hududida yashovchi barcha xalqlarning mustaqillikni qo’lga kiritishlarga o’z taqdirini o’lari hal qilishlariga yo’l qo’ymaslik edi. To’ntarishni uyishtirgan kishilar mamlakatda yuz bergan boshboshdoqlik va parokandalik cho’qqisiga chiqqn bir paytda foydalanib qolmoqchi bo’lishdi .
O’zbekistonrespublikasining davlat mustaqilligi to’g’risida I.Karimov tinglandi I.Karimov o’z nutiqlarida 1991-yil o’rtalarida Markaziy Hukumat olib borayotgan ichki siyosatni taxlil qildi.
19-21 avgust kunlari Maskiva favqulotda holat davlat kominteti azolarining odamlar borishiga azob uqubatlar solishga butun xalqlarning ozodligini jumhuriyatlar mustaqilligini yana kishanlamoqchi bo’ganliklarini xalqga ro’yi rost bildirdi. Alg’ov dalg’ov kunlarda ham O’zbekistonning o’z yo’li va maqsadi borligi bu xalq manfaatiga mos yo’l ekanligi qanday qilib bo’lmasin undan qaytmasligi aytildi.Shuning dek maruzada mustaqil davlatlar maqomiga to’xtalib ‘’ bo’lajak mustaqil davlaatlar erkin mustaqil vat eng huquqli bo’lib qolishlari o’zlarining milliy davlat tuzish tashqi bozorga chiqish o’z maqul topgan barcha mamlakatlar bilan xalqaro munosat o’rnatish diplomatic va knsullik aloqalari masalalarini mustaqil hal etish kerak.4,, degan fikrlarni beradilar.
O’zbekiston SSR ning nomi O’zbekiston Respublikasi deb o’zgartirildi. Mustaqillik belgilangan kun 1 sentyabr 1991- yilda n boshlab milliy bayram va dam olish kuni deb elon qilindi . O’zbekiston Respublikasi mustaqilligi haqidagi bu hujjatlar o’zbek xalqining asriy orzusi ro’yobga chiqqanligi huquqiy ifodasi boldi.
O’zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi elon qilinganidan keying tarixiy vaziyzt shuday ediki davlat xalq o’zi beelgolaydi deb elon qilish yetarli emas edi. O’zbekiston davlat mustaqilligi bilan borliq qoninlar tizimini yaratish zarur edi.O’zbekiston erishgan istiqloli mustahkamlashda xalq tomonidan uning maqullanishini xisobga olib malakatga referendum o’tkazishga qaror qildi. 1991-yil 18 noyabrda Oliy kengash VIII sessiyasi O’zbekiston R espublikasi referendumini o’tkazish to’g’risida qaror qabul qildi.5 29 dekabrda ‘’ siz oiy kengash tomonidan O’zbekiston Respublikasi mustaqil davlat deb elon qilinishini maqullaysizmi?,,mavzusida referendum o’tkazishga katta tayyorgarlik ko’rildi . Referundimni uyushqoqlik bilan o’tkazish maqsadida qonunlarning komissiyasi 13 okrug 7 ming uchastka saylov kamissiyalarini tuzdi.
Umumiy referendum 9 million 898 ming 707 kishi yoki saylov ro’yxatiga kiritilganlarning 94,1 foyizi qatnashdi
O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1991- yil 18 noyabirida bo’lib o’tgan VIII sessiyasida ,, O’zbekiston R espulikasi davlat bayrog’I to’g’risida’’ qonun qabul qilindi
Bayroq havvorang zangori osmon va musaffo suv ramzi
Moviy rang- lojuvard- sharqda azaldan qadirlangan. Amur Temur ham o’z bayrog’ini shu rangda tanlagan.
Oq rang – tinchlik va poklik timsolidir. Yosh mustaqil davlat yilining oq va beg’ubor bo’lishi uchun yaxshi niyat ifodasi.
Qizil chiziqlar- bu bir tirik jonning qon tomiri, unda jo’sh urib turgan hayyotiy kuch tiriklik ramzi.
Yashil rang – O’zbekiston sahovatli va tabarruk tuprog’I go’zal tabiatni timsoli.
Yarim oy- o’zbek xalqining ko’p asrlik ananalariga mos keladi . Yarim oy va yulduzlar musaffo osmon va tinchlikning ifodasidir.
12 ta yulduz tasviri- qadimdan mukammallik barkamollok timsoli.
1992- yil 2- iyulda O’zbekiston Respublikasi Oliy kengashining X sessiyasida ,,O’zbekiston Respublikasining davlat gerbi ‘’ to’g’risida qonun qabul qilindi.
Gerb markazidagi humo qushi baxt saodat va erkinlik ramzi.
Gerbning yuqori qismida sakkiz qirrali yulduz respublikamizning sobit va barqarorligi timsoli sifattida tasvirlangan.
Quyosh- davlatimizning yo’li hamisha nurafshon bo’lishi bildirgan yaxshi niyat ayni paytda u O’zbekistinning noyob iqlimga ega mamlakat serquyosh o’lka ekanligini bildiradi.
Boshoq- rizq ro’zimiz timsoli to’kin sochin ifodasi.
Oppoq oaxta- O’zbekiston dong’ini dunyoga taratgan bebaxo boyligimiz ramzi.
Bug’doy va arpa chanoqlarni davlat bayrog’I lenta bo’lib o’raganligi O’zbekistonda yashayotgan xalqlar do’stligi va yakdilligi ifodasi hisoblanadi.
O’zbekiston Respublikai Oliy Kengashining 1992- yil 10- dekabrda bo’lib o’gan XI sessiyasidaa ,, O’zbekiston Respublikasining Davlat madhiyasi to’g’risida’’gi qarori qabul qilindi.
1.2 ISLOM ABDUG’ANIYEVICH KARIMOV
‘’ Davlat va siyosat arbobi O’zbekiston Respublikasining birinchi prizidenti. 1938 yilda Samarqand da tug’ilgan. O’rta ossiyo politexnika instuti va Toshkent xalq xo’jalik instutini tugatgan. 1960 yilda ,,Tashselmash,, zavodida avval master yordamchisi so’ng master,texnolog,1961- yili V.P Chkalov nomidago Toshkent aviyatsa ishlab chiqarish birlashmasida muxandis yetakchi muhandis konsturuktur 1966 yilda O’zbekiston davlat plan komintetida fan va yangi texnikanijoriy etish bo’limining bosh mutahasisligidan respublika davlat plan komintet rayisi birinchi o’rinbosarigacha bo’lgan yo’lni bosib o’tadi.1983 yildan O’zbekiston moliya vaziri, 1986 yili O’zbekiston Minstrlar Soveti rayisining o’rinbosari respublika davlat plan komintetining raisi. 1986 yili dekabrda O’zbekiston kompanyasi birinchi Qashqadaryo viloyati partiya komntetini birinchi kotibi. 1989 yili iyun dan O’zbekiston kompartiyasi Markaziy Komintetini birinvhi kotibi.1991- yili 24 martdagi O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi sessiyasida O’zbekiston prezidenti deb elon qilindi. I.A.Karimov 1991- yil 29- dekabrda birinchi bor muqobillik assosida o’tkazilgan umumxalq saylovida O’zbekiston Respublikasi prwzidenti etib saylandi.
O’zbekiston Respublikasi Konstitutsitasining 89 moddasiga muvofiq O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Rayisi I.A.Karimov 1991 yil 31 avgustga Toshkentda O’zbekiston Respublikasining davlat mustaqilliginini elon qildi.
1995-yil 26 martda umumxalq ovozi bilan I.A.Karimovning prezidentlik vakolati 1997- yildan 2000- yilgacha o’zgartirildi.
2000-yil 9 yanvar kuini O’zbekiston R’espublikasi Preazidenti savlovi bo’ib o’tdi. Muqobillik va demoktatik tamoyillar asosida o’tkazilgan ushbu saylovda saylovchilarning 91,90 % Islom Karimov nomzodini qo’llab quvatladi va markaziy saylov komissiyasining qaroriga muvofiq I.A.Karimov O’zbekiston Respublikasining Prizidenti etib saylandi.I.A.Karimovning eng muhim asarlarini ingiliz, fransuz, ispam, nemis,hind,xitoy,arab kabi o’nlab turli xorijiy tillarga tarjima qilib chet ellarda bir necha bor nashr qilgan.
7 jildli to’plami quydagi nomlar bilan nashir qilgan;
1 jild I.Karimovning ,,O’zbekiston Milliy istiqlol iqtisod,siyosat,mafkura’’Toshkent ,,O’zbekiston’’1996 yil
jild I. Karimov ,, Bizdan ozod va va obod vatan qolsin ,,Toshkent ,,O’zbekiston,,1996-yil
jild I.Karimov,,Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir’’Toshkent ,,O’zbekiston’’1996-yil
jild I.Karimov ,,Bunyodkorlik yo’lidan’’Toshkent ,,O’zbekiston’’1996 yil
jild I.Karimov,,Yangicha fikrlash va ishlash davrida talabi’’Toshkent ,, O’zbekiston’’1997-yil
jild I.Karimov ,, Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo’lida’’Toshkent,,O’zbekiston’’1998-yil
jild I.Karimov’’Biz kelajagimizning o’z qo’limiz bilan quramiz’’ Toshkent ,,O’zbekiston’’ 1999 yil
Ozbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 5 bo’limining 19 bobida O’zbekiston Respublikasi Prezidenti maqomi berikdi.
O’zbekiston Respublikasining Prezidenti o’z vazifasini bajarib turgan davrda boshqa haq to’lanadigan lavozimini egallashi vakillik organining deputati bo’lishi tadbirkorlik faoliyati bilan shug’illanishi mumkin emas.
Prezidentning shaxsi daxilsizdir va qonun bilan muhofaza qilinadi.,,
1991 yili oxirida O’zbekiston hayoida tom manoda ulkan taixiy voqea sodir bo’ldi 29 dekabrda xalqimiz uzoq yillik mustamlakachilikdan so’ng tom manodagi mustaqillik ramzi sifatida birinchi bor uumxalq hohish idorasi bilan mustaqil O’zbekiston Respublikasi Prezidenti saylandi
O’zbekistonning yangi tarixi shu sanada boshlanadi desak mubolag’a bo’maydi.
Bu tarixiy voqea juda katta mehnat siyosiy faollok milliy g’oyalar mustaqil mushtarakligi mahsuli bo’ldiю
Bu sharafli ishni markaziy saylov kamissiyasi 13 saylov okrugi va qaryib 7 mingta uchastka saylov komissiyasi amalga oshirildi
Prezidentlikka nomzodlar har birining saylov oldi dasturlari aks etttirilgan 301 ming nusxadan iborat plakat nomzodlar har birining 40 ming nusxada saylovchilar murojaatnomalari chop etildi.
O’zbekiston Respublikasi saylovlari muqobillik bilan o’tdi. Oliy lavozimga ikki nomzod O’zbekiston XDP va O’zbekiston kasaba uyishmalari federatsiyasi nomzodi I.A.Karimov va ,,Erk’’ demokratik partiyasi vakili Saloy Madaminov(Muhammad Solix)nomzodi qqo’yoldi.
Saylovlar yakuniga ko’ra 8 million 514 ming 136 ovoz yoki ovoz berishda qatnashganlarning 86% Islom Karimovga nomzod edi.
1 million 202 ming 474 saylovchu 12,3% Saloy Madaminovga nomzodlikni yo’qlab ovoz berdi.
Saylov natijasida o’zbek xalqining mustaqil taraqqiyoti va rivojlanishining yutuqlarini I.A.Karimov shaxsi unung dono siyosiy tashabbuskorligi va fidoyiligi bilan bog’lanishning yaqqol namunasidir.
2.1 Ma’naviy inqilobdan chiqish
O’zbekiston mustaqillikga rishganidan keyin dolzarb muammolardan biri yangi tarixiy sharoitda jamiyatga munosib kishilarni tarbiyalash edi. I. A Karimov o’zining ,,O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqiyot yo’li’’ kitobida ,, O’zbekiston milliy madaniy jihatdan g’oya rang barangligi milliy o’zligini anglask manaviy qayta yiklanishning kuchayib borishi bilan uzviy birlikda jamiyatni yangilash uniochiq jamiyatga aylantirish uchun qudratli omil bo’lib xizmat qiladi,,6
O’zbekiston mustaqil taraqiyyotga qadam qo’yganidan buon o’ytgan yillari davomida manaviy sohada yuz bergan o’zgarishlarning eng muhim halqning uzoq yillar mobaynida to’plagan boy tarixiy madaniy meosga etiborning kuchayishi bo’ldi.
O’zbekiston kompartiyasi Markaziy Qo’mitasining XVI Plemyudan so’ng respublikada ijtimoiy manaviy ahcolni tartibga solish niqobda SSSR ning boshqa mintaqalardan jo’natilgan kadrlarning ko’plari O’zbekistonda rahbar lavozimlariga tayinlanishlarini o’zboshimchalik qilish uchun berilgan yorliq deb bildilar.
Ayrim mahaliy rahbarlar xususan O’zbekiston Kompartiyasi Markaziy qo’mitasining soboq mahaliy millatga mansab rhbarlari o’sha davrda amal pillapoyasidan ko’tarilishiga harakat qilib milliy g’urur va iftixori yo’q manqurt darajasiga borib yetdilar.
1991 yil yangi O’zbekiston yangi yo’lga chiqib olgan o’zini Mustaqil deb elon qilgan yili yana shu bilan ahamiyatli bu yili Mir Alisher Navoyi tavalludining 550 yilligi barcha hur fikirli kishilar tomonidan keng nishonlandi.
Yubley oldidan Alisher Navoyining buyuk siymosi ifoda etilgan sahna asarlari, kinofilmlar yaratildi.Alisher Navoiy nomida Davlat mukofoti tasis etildi.
Buyuk bobolarimiz Alisher Navoiy qoldirgan manaviy meros bugungi kunda yangilanayotgan jamiyatimiznu=ing manaviy yuksalishida muhim omil bo’lib xizmat qilmoqda.
1994 yil hukumat qarori bilan Ulug’bek yili deb elon qilinishi uning 600 yilligini O’zbekiston va jahon miqiyosida xususan YUNESKO qarorgohi Parijda keng nishonlanishi ham buyuk amallar qoldirgan meros umuminsoniy qadryatga aylanganligi nishonasidir.
Mustaqillik yillarda Cho’lpon ,Fitrat,Behbudiy,Fayzulla Xo’jayev,Ogahiy, Ajniyoz, Berdaqva bosh jamiyat arboblari yubleyini o’tqazish yuzasidan ko’rilgan chora tadbirlar ham manavi hayotdagi muhim qadamlardir.
Behbudiyning,,Padarkush’’asari Fitratning,, Qiyomat’’ qissasi va ,,Abdulfayizxon’’ tarixiy dramasi nashr qilindi.
Hmma joyda davlat tili va yangi alifboga o’tish asosli o’quv uslubiy negizini yaratishni taqozo etadi .
1991 yil oxiriga kelib ittifoq tarqalib ketiganligi ko’pchilik pespublikaning mustaqil suviren davlat maqomiga ega bo’lganligi jmiyatda yuz bergan demokratik jarayonlar hurfikirlikka intilishi xalqning milliy ongi muttasil oshib borishi mavjud hodisalarga yangicha tafakur bilan qarashni taqoza etadi.
Har qanday jamiyat taraqqiyoti xalq dunyoqarashi hisobga olmasa taqaqqiyot asoslari uning manaviy qadiryatlariga moddiy mafkuraga mos kelmasa bunday jamiyat tanazulga uchrashi tabbiy.
Mafkurasilik etiqodsizlikka olib keladi . Etiqodsizlik esa har kimning o’zicha yashashga ko’ngli tusagancha kun ko’rishga hayoliga kelgan ish bilan shug’illanishiga olib keladi.
Bu yakka yakka shaxslarning xatti harakatidanbutun jamiyat manaviy ruhiy qiyofasining qay tarzda ishlashiga sabab bo’ladi.
Mafkurasizlik oxiri oqibatda odamlar ongli manqurtlik qalbida fel atvorda andishasizlik va nihoyat o’zligini anglamaslik hususiyatlarini chuqurlashtiradi.
Umumiy g’oyaa atrofida birlashish umummanfat yo’lida birlashib kurashish maqsadlar yaxlitligini intilishlar uyg’unligini ko’rsatadi.
O’zbekiston Konistitutsiyasida bir yilligiga bag’ishlangan tantanali yig’ilish davlat mustaqilligi va inson haq huquqi kafolatini yana bir bor ko’rsatish bilan birga manaviy jihatdan mustahkamlashni asosini belgilab beradi .
Mustaqillik mustaqil yashash mustaqil fikirlash mustaqil intilish imkoniyatlardir.
Bu bevosita ong va tasakur bilan doimiy rivojlanib shakillanib boradigan harakatdagi hodisa.
Milliy istiqlol mafkurasi O’zbekiston mustaqillika erishish harakati siyosi,ilmiy,nazariy falsafiy tarixiy,badiy va diniy qarashlash majmuyi xalqni kelajakka ishonch etiqod ruhida tarbiyalovchi g’oyaviy qurol barcha toifa kishilarni shu maqsad yo’lida birlashuvchi g’oya qudratli manaviy omil hisoblanadi
Istiqlol mafkurasining nazariy jihatlari I.A.Kaeimovning ayniqsa keying yillardagi nutq va risolalarida atroflicha yoritib beradi 1995 yil 24 fevralda O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining birinchi sessiyasida ,, O’zbekistonning siyosiy ijtimoiy va iqtisodiy istiqbolining asosiy tamoyillari’’mavzusida keng qamrovli maruza qildi va u kitob holida nashr etildi.
I.A.Karimov bir qator asarlarida ilgari surilgan qoida va qarashlar bilan dastlabki yillara manaviy hayotda yuz bergan mafkuraviy bo’shliqnito’dirdi milliy istiqlol mafkurasining nazariy zaminini yaratdi.
Sobiq Ittifoqni harqanday shakilda u Yevroosiyo ittifoqi bo’adimi federatsiya yoki konfederatsiya bo’ladimi qayta tiklashga qaratilgan hamda suviren mustaqil davlatning maqomiga zid tarzda millatlar ustidan turadigan tuzimlar yaaratish ko’zda tutuvchi har qanday davlatlar ittifoqlar va birlashmalarda ishtirok etish Ozbekiston Respublikasi uchun maqbul emas deb hispblaydi7
2.2 MUSTAQIL ISTIQLOL VA AMIR TEMUR
Mstaqilligimizning 5 yilligi va Amir Temur tavalludining 660 yillik tantanalari bir biriga ulanib ketdi. Bu tarixiy haqiqatning yuzaga chiqishi ajdodlarimizning muqaddas ruhi va bugungi avlod hohish irodasining mushtarakligidan dalolat bradi.
,,Qizil imperya’’ Amir Temur u orqali o’zbek xalqiga nisbatan tahqirlash siyosatini olib brogan bir paytda xorijda bu benazur zotga bag’ishlangan ko’plab ilmiy illmiy ommabob badiy sanat asarlari yaratildi.
Shunisi quvonchli o’zbek xalqining bag’riga ozodlik shamoli tekkan ilk yillardanoq YUNESKO Amir Temur ning insoniyat tarixidagi ulkan xizmatlarini jahon ahliga tanitishga O’zbekiston hukumati bilan birgalikda jonbozlik ko’rsata boshladi.
Bundan 600 yilcha burun Ispanyaning mashxur o’g’loni Pui Gonzales de Klavixo do’stlik elchisi maqomida Samarqandga tashrif buyurib vataniga qaytgach yurtimiz haqida o’z tasurotlarini elon qilgan edi.
O’shanda nafaqat Ispanya balki butun yevropa Klavixo asari orqali Turkiston va uning madanyati borasidagi o’z tasavurlarini yanada boyitish imkoniyatiga ega bo’lgandu.
Amir Temur shaxsining bugungi kundagi mazmuni va beqiyos mohiyati shundaki Sohibquron siymosi bir tomondan bugungi ablodda o’z o’tmishi bilan fahirlanish manaviy ildizlarini topib olish erkinlik qadiryatini tushuntirishga va kelajakka ishonch bilan qarashga davit etsa ikkinchi tomondan dunyoning qaysi burchagida bo’lmasin yuksak madanyat va taraqqiyotning qadriga yetuvchilar o’zaro yaqinlashuvga xizmat qiladi.
1996- yil ekabrda i.Karimov ,,1996 yili Amir Temur yili’’deb atash to’g’risidagi farmon qabul qildi.
,,Temur tuzuklari” birnecha tillarda chop etildi. Muqaddas qadamjo –Amir Temur maqbarasi tamirlandi. Juda qisqa fursatda bobolarimizning dunyoviy shani va shavkatini mos keladigan Temuriylar muzeyi qurildi
1996 yilining 22-24 aprel kunlari YUNESKO doirasida Parijda o’tkazilgan xalqaro tadbirlar jahon madaniy hayotida muhim va yorqin voqea sifatida baxolandi.
Temuriylar ayniqsa Amir Temur davri haqida gap gap ketganida anashu uyg’onish davri yutuqlari haqida gapirish kamlik qiladi. Yurtimizga Amit Temur bosh bo’lgan siyosiy iqtisodiy saoxalarda qo’lga kiritgan yutuqlar bo’m bo’sh huvillagan joyda yuzga kelmagan.Balki shu makonda qadimdan rivojlanib kelgan tarixiy madaniy ananalar asosida qaror topgan. Chingiziylar hikumronlik yillari ko’plabnodir hunar sanat va istedod egalari jon saqlash niyatida chekka mamlakatlarga qochib ketdilar.
Amir Temur siyosatshunoslik va davlatchilik falsafasi tarixida yangi dunyoqarashga asos soldi uni amalda tatbiq etdi. U ilgarigi davlatlardan farqli xolda jamiyat barcha tabaqalarining haq huquqlari va manfaatlariinobatga olinib ular ning hayoti uchun zarur ijtimoiy zaminning vujudga keltirdi.
Amir Temur eng oily davlat idorasi maqomida qurultoyni belgilagan edi. Bugungi tushunchadagi congress assambilya majlis syezd kabilarga to’g’ri kelganligi ushbu siyosiy institut boshqaruv mahkamasi va davlat ahamiyatiga molik bo’lgan eng asosiy iqtisodiy harbiy va madaniy soha nomayondalari ishtirok etganlar.
Amir Temur saltanatining ijroiya tizimining sakkiz vazirlik va yana bor necha muassasalar moliya,soliqlar,daromad va harajadlar, mulkchilik, yetishtiriladigan hosil,chorva,yaylovlar ahvoli,va boshqalar. Huquqiy demokratik davlat qurayotgan bir paytimizda Sohibquronning sud va qoninchilikka munosabati ham alohida o’rnak vazifasini bajaradi.
Bundan olti asir bugun Movarounnahr da sud tizimida o’ziga hos tartibva qoidalar mavjud edi Sohibquron ,,Har yerda va har vaqt islom dinining quvatladim’’deydi. Amit Temur shaxsiyati jahon davlatchilik ananalarini yanada boyitish bu boradagi sharq tajribalaridan unumli foydalangan holda yosh mustaqil davlatimiz tizimini tobora takomillashishi sabog’ini bermoqda. Amir Temur sanat va madaniyatga homiyligi mamlakat obodonchiligi uchun g’amxo’rlik insonning tabiatining gultoji sifatida ezozlashga intilish singari hususiyatlar bugun ham katta ahamiyatga ega.
,,Amir Temur xazratlari 660 yillik to’yining 1996 yili 21-24 aprel kunlari Fransiya poytaxti jahon madanyati sarvari bo’lgan Parij shahri YUNESKO tashabbusi va rahbarligi nishonlanishi unda O’zbekiston Respublikasi birinchi prizidenti I.A.Karimovning ishtiroketishi va katta nitq so’zlasi ulkan voqeaga aylandi,,
Ulug’ ajdodlarimiz ruhini xotiralash temuriylar davlatining poytaxti Samarqand da aholi shukuh va joziba kasb etadi
,,Amir Temur ordeni ‘’
,,Shahrisabz shahri ahlining Temuriylar davri ulkan madaniy va madaniy merosini noyob tarixiy yodigorliklarni asrab avaylash yosh avlodni buyuk ajdodlarimizning munosib vorislari qilib tarbiyalash va ularni ozod mamlakatimiz buyuk istiqbolini yaratishga qodir kishilar qilib voyaga yetkazish ishiga qo’shgan alohida xizmatlarini etiborga lib hamda sohibquron Amir Temur tavaludining 660 yilligi munosabati bilan Shahrisabz shahri ,,AMIR TEMUR’’ordei bn mukofotlansin,,
O’zbekiston Respublikasi birinchi Prizidenti I.A.Karimov.
1996 yilning 18 oktyabri Muborak juma kuni bu kun mustaqilligimiz tarixiga alohida sana bo’lib qoshiladi. Chunki huddi shu mo’tabar kunda bobolarimizning shon shavkati tarixiy adolat butun mamlakatimiz mustaqil O’zbekiston davlatida qayta tiklanadi.
Amir Temur qadr qimmati xalqaro miqiyosda joyiga qo’yoladi. Olti oylik muddat tarix uchun bir lahza bamisoli bepayon osmon kenglarida charaqlagan chaqin kabidir. Shavkat Miromonovich Mirziyoyev (tugʻ. 24-iyul, 1957-yil, Zomin tumani, Jizzax viloyati, OʻzSSR) — Oʻzbekiston Prezidenti (2016-yil 14-dekabrdan), 2003-yil 12-dekabrdan 2016-yil 13-dekabrgacha Oʻzbekiston Bosh vaziri, shuningdek 2016-yil 8-sentabrdan Oʻzbekistonning muvaqqat prezidenti. 2016-yil 4-dekabrdagi prezidentlik saylovi natijasiga koʻra Oʻzbekiston Respublikasining prezidenti etib saylandi. Mehnat faoliyatini 1981-yilda Toshkent irrigatsiya va qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalash muhandislari institutida boshlab, kichik ilmiy xodim, katta oʻqituvchi, dotsent, oʻquv ishlari boʻyicha prorektor lavozimlarida ishladi.
1990-yili Respublika Oliy Soveti deputatligiga saylanib, bir vaqtning oʻzida Mandat komissiyasining raisi sifatida ham faoliyat koʻrsatdi.
1992-yilda Toshkent shahrining Mirzo Ulugʻbek tumani hokimi lavozimiga tayinlandi.
1996-2001-yillarda Jizzax viloyati hokimi.
2001-2003-yillar mobaynida Samarqand viloyati hokimi lavozimlarida ishladi.
1995-2003-yillarda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining deputati sifatida ham faoliyat olib bordi.
2003-yilda Oʻzbekiston Bosh vaziri etib tasdiqlandi va 2005, 2010, 2015-yillarda Oliy Majlis palatalari tomonidan ushbu lavozimga yana uch marta qayta tasdiqlandi.
2016-yil 2-sentabrda Prezident Islom Karimovning vafot etishi munosabati bilan Oliy Majlis Mirziyoyevni Birinchi Prezident dafn marosimini oʻtkazish boʻyicha komissiyaga rais etib tayinladi.
Shavkat Mirziyoyev va Rossiya Federatsiyasi prezidenti Vladimir Putin, 6 sentabr 2016-yil
Mirziyoyev Rossiya mudofaa vaziri Sergey Shoygu bilan.
2016-yil 8-sentabrda Prezident vazifasini bajaruvchi, Oliy Majlis Senati raisi Nigʻmatilla Yoʻldoshev mamlakat rahbari vazifasini vaqtincha bajarish mas’uliyatini oʻzidan soqit qilib, oʻrniga Mirziyoyevni tavsiya qildi.
2016-yil 19-oktabr kuni Oʻzbekiston Liberal Demokratik Partiyasining VIII sʼezdi boʻlib oʻtdi. Unda partiya siyosiy kengashi aʼzosi Sh. Mirziyoyev nomzodini Prezidentlikka nomzod sifatida tasdiqlash toʻgʻrisidagi qaror qabul qilindi.
2016-yil 4-dekabr kuni boʻlib oʻtgan Prezident saylovi yakunlari boʻyicha saylovchilarning 88,61 foiz ovozi bilan Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi
2016-yil 14-dekabrda rasman oʻz vazifasini bajarishga kirishdi.
2021-yil 24-oktyabrda 2-muddatga Oʻzbekiston Prezidenti etib saylandi. 6-noyabrda inauguratsiya marosimi boʻldi.
Shavkat Miromonovich Mirziyoyev 1957-yil 24-iyulda Jizzax viloyatining Zomin tumanida shifokor oilasida tug‘ilgan. Millati – o‘zbek. Oliy ma’lumotli, 1981-yili Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari institutini tugatgan. Muhandis-mexanik mutaxassisligiga ega. Texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Mehnat faoliyatini 1981-yilda Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari institutida boshlab, kichik ilmiy xodim, katta o‘qituvchi, dotsent, o‘quv ishlari bo‘yicha prorektor lavozimlarida ishladi.
1990-yili Respublika Oliy Soveti deputatligiga saylanib, ayni vaqtda Mandat komissiyasining raisi sifatida ham faoliyat ko‘rsatdi.
1992-yilda Toshkent shahrining Mirzo Ulug‘bek tumani hokimi lavozimiga tayinlandi. 1996-2001-yillarda Jizzax viloyati hokimi, 2001-2003-yillar mobaynida Samarqand viloyati hokimi lavozimlarida ishlab, mazkur tuman va viloyatlarni ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan rivojlantirishga katta hissa qo‘shdi.
Ijro hokimiyatidagi faoliyati bilan bir paytda 1995-2003-yillarda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining deputati sifatida ham mamlakatni siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish hamda demokratik islohotlarni amalga oshirish borasidagi muhim qonun hujjatlarini ishlab chiqish va qabul qilish jarayonida faol ishtirok etib, samarali faoliyat olib bordi.
Sh.M.Mirziyoyev 2003-yilda O‘zbekiston Respublikasining Bosh vaziri etib tasdiqlandi va ushbu lavozimga yana uch marta – 2005, 2010, 2015-yillarda Oliy Majlis palatalari tomonidan qayta tasdiqlandi.
Sh.M.Mirziyoyev mamlakatimiz mustaqillikka erishgan ilk yillardan boshlab O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimovning yuksak ishonchini qozonib, uning yaqin safdoshi va maslakdoshi sifatida samarali faoliyat olib bormoqda.
Sh.M.Mirziyoyev Hukumat boshlig‘i sifatida keng ko‘lamli ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish, mamlakatimizni modernizatsiya qilish va yangilash, yirik va noyob loyihalarni hayotga joriy etish, xususiy mulkni ustuvor darajada rivojlantirish, iqtisodiyotda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushini keskin oshirish hamda ularning huquqiy himoyasini yanada mustahkamlashda o‘zining yuksak salohiyati va mohir tashkilotchilik qobiliyatini namoyon etdi.
Mamlakat iqtisodiyotini industrial rivojlantirish, respublikaning eksport salohiyatini oshirish, agrar sohani tubdan isloh qilish, ayniqsa, fermerlik harakatini taraqqiy toptirish, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini chuqur qayta ishlash, respublikada oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash va aholini kafolatlangan va arzon mahsulotlar bilan ta’minlash ishlariga ustuvor darajada e’tibor qaratdi.
Yurtimizning barcha hududlarida ulkan bunyodkorlik va obodonchilik ishlarini olib borish, aholiga sifatli kommunal xizmat ko‘rsatish, respublikaning shahar va tumanlari, ayniqsa, uzoq qishloq tumanlarini kompleks rivojlantirish orqali aholining turmush va mehnat sharoitini tubdan yaxshilashga qaratilgan keng ko‘lamli va samarali tadbirlarni amalga oshirdi.
Sh.M.Mirziyoyevning faoliyatida sotsial-iqtisodiy masalalar bilan bir qatorda ta’lim, fan, sog‘liqni saqlash tizimlarini zamonaviy talablar asosida rivojlantirish, yoshlarning sog‘lom va barkamol bo‘lib voyaga yetishlari uchun munosib shart-sharoitlar yaratish, onalik va bolalikni kuchli muhofaza qilish ustuvor vazifa sifatida muhim o‘rin egalladi.
O‘zini o‘zi boshqarishning noyob instituti bo‘lgan mahallaning nufuzi va obro‘sini yanada oshirish, shuningdek, boshqa jamoat tashkilotlarini demokratik islohotlarga keng jalb etish orqali jamiyatda ularning mavqeini mustahkamlash, milliy ma’naviy qadriyatlarni e’zozlash va izchil rivojlantirish ishlariga yuqori darajada e’tibor qaratdi.
Qayd etilganlar bilan bir qatorda, iqtisodiy va ijtimoiy vazifalarni amalga oshirishda xorijiy davlatlar va xalqaro tuzilmalar, shuningdek, xalqaro moliya institutlari bilan har tomonlama o‘zaro hamkorlikni kuchaytirish orqali mamlakatimizning milliy manfaatlariga va iqtisodiy rivojlanishiga xizmat qiladigan kelishuvlarga erishishda bevosita rahbarlik qildi.
2016-yil 8-sentabr kuni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisida parlament palatalarining qo‘shma qaroriga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining vazifa va vakolatlarini bajarish vaqtincha O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri Sh.M.Mirziyoyev zimmasiga yuklandi.
19-oktabr kuni Toshkentda Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati — O‘zbekiston Liberal-demokratik partiyasining VIII syezdi bo‘lib o‘tdi. Unda partiya siyosiy kengashi a’zosi Shavkat Miromonovich Mirziyoyev nomzodini Prezidentlikka tasdiqlash to‘g‘risidagi qaror qabul qilindi. 2016-yil 4-dekabr kuni bo'lib o'tgan Prezident saylovi yakunlari bo'yicha saylovchilarning 88,61 foiz ovozi bilan O'zbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi. 2016-yil 14-dekabrda rasman o'z vazifasini bajarishga kirishdi.
Sh.M.Mirziyoyev oilali, ikki qiz, bir o‘g‘li, olti nafar nabirasi bor. Rafiqasi Z.M. Mirziyoyeva – mutaxassisligi bo‘yicha muhandis-iqtisodchi.
Sh.M.Mirziyoyev davlat va boshqaruv organlaridagi ko‘p yillik samarali mehnati, yurtimiz ravnaqi, xalqimiz farovonligini yuksaltirish ishiga ulkan hissa qo‘shgani uchun «Mehnat shuhrati» va «Fidokorona xizmatlari uchun» ordenlari bilan taqdirlangan.
Shavkat Miromonovich Mirziyoyev 1957-yil 24-iyulda Jizzax viloyatining Zomin tumanida shifokor oilasida tug‘ilgan. Millati – o‘zbek. Oliy ma’lumotli, 1981-yili Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari institutini tugatgan. Muhandis-mexanik mutaxassisligiga ega. Texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Mehnat faoliyatini 1981-yilda Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari institutida boshlab, kichik ilmiy xodim, katta o‘qituvchi, dotsent, o‘quv ishlari bo‘yicha prorektor lavozimlarida ishladi.
1990-yili Respublika Oliy Soveti deputatligiga saylanib, ayni vaqtda Mandat komissiyasining raisi sifatida ham faoliyat ko‘rsatdi.
1992-yilda Toshkent shahrining Mirzo Ulug‘bek tumani hokimi lavozimiga tayinlandi. 1996-2001-yillarda Jizzax viloyati hokimi, 2001-2003-yillar mobaynida Samarqand viloyati hokimi lavozimlarida ishlab, mazkur tuman va viloyatlarni ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan rivojlantirishga katta hissa qo‘shdi.
Ijro hokimiyatidagi faoliyati bilan bir paytda 1995-2003-yillarda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining deputati sifatida ham mamlakatni siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish hamda demokratik islohotlarni amalga oshirish borasidagi muhim qonun hujjatlarini ishlab chiqish va qabul qilish jarayonida faol ishtirok etib, samarali faoliyat olib bordi.
Sh.M.Mirziyoyev 2003-yilda O‘zbekiston Respublikasining Bosh vaziri etib tasdiqlandi va ushbu lavozimga yana uch marta – 2005, 2010, 2015-yillarda Oliy Majlis palatalari tomonidan qayta tasdiqlandi.
Sh.M.Mirziyoyev mamlakatimiz mustaqillikka erishgan ilk yillardan boshlab O‘zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimovning yuksak ishonchini qozonib, uning yaqin safdoshi va maslakdoshi sifatida samarali faoliyat olib bormoqda.
Sh.M.Mirziyoyev Hukumat boshlig‘i sifatida keng ko‘lamli ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish, mamlakatimizni modernizatsiya qilish va yangilash, yirik va noyob loyihalarni hayotga joriy etish, xususiy mulkni ustuvor darajada rivojlantirish, iqtisodiyotda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushini keskin oshirish hamda ularning huquqiy himoyasini yanada mustahkamlashda o‘zining yuksak salohiyati va mohir tashkilotchilik qobiliyatini namoyon etdi.
Mamlakat iqtisodiyotini industrial rivojlantirish, respublikaning eksport salohiyatini oshirish, agrar sohani tubdan isloh qilish, ayniqsa, fermerlik harakatini taraqqiy toptirish, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini chuqur qayta ishlash, respublikada oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash va aholini kafolatlangan va arzon mahsulotlar bilan ta’minlash ishlariga ustuvor darajada e’tibor qaratdi.
Yurtimizning barcha hududlarida ulkan bunyodkorlik va obodonchilik ishlarini olib borish, aholiga sifatli kommunal xizmat ko‘rsatish, respublikaning shahar va tumanlari, ayniqsa, uzoq qishloq tumanlarini kompleks rivojlantirish orqali aholining turmush va mehnat sharoitini tubdan yaxshilashga qaratilgan keng ko‘lamli va samarali tadbirlarni amalga oshirdi.
Sh.M.Mirziyoyevning faoliyatida sotsial-iqtisodiy masalalar bilan bir qatorda ta’lim, fan, sog‘liqni saqlash tizimlarini zamonaviy talablar asosida rivojlantirish, yoshlarning sog‘lom va barkamol bo‘lib voyaga yetishlari uchun munosib shart-sharoitlar yaratish, onalik va bolalikni kuchli muhofaza qilish ustuvor vazifa sifatida muhim o‘rin egalladi.
O‘zini o‘zi boshqarishning noyob instituti bo‘lgan mahallaning nufuzi va obro‘sini yanada oshirish, shuningdek, boshqa jamoat tashkilotlarini demokratik islohotlarga keng jalb etish orqali jamiyatda ularning mavqeini mustahkamlash, milliy ma’naviy qadriyatlarni e’zozlash va izchil rivojlantirish ishlariga yuqori darajada e’tibor qaratdi.
Qayd etilganlar bilan bir qatorda, iqtisodiy va ijtimoiy vazifalarni amalga oshirishda xorijiy davlatlar va xalqaro tuzilmalar, shuningdek, xalqaro moliya institutlari bilan har tomonlama o‘zaro hamkorlikni kuchaytirish orqali mamlakatimizning milliy manfaatlariga va iqtisodiy rivojlanishiga xizmat qiladigan kelishuvlarga erishishda bevosita rahbarlik qildi.
2016-yil 8-sentabr kuni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisida parlament palatalarining qo‘shma qaroriga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining vazifa va vakolatlarini bajarish vaqtincha O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri Sh.M.Mirziyoyev zimmasiga yuklandi.
19-oktabr kuni Toshkentda Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati — O‘zbekiston Liberal-demokratik partiyasining VIII syezdi bo‘lib o‘tdi. Unda partiya siyosiy kengashi a’zosi Shavkat Miromonovich Mirziyoyev nomzodini Prezidentlikka tasdiqlash to‘g‘risidagi qaror qabul qilindi. 2016-yil 4-dekabr kuni bo’lib o’tgan Prezident saylovi yakunlari bo’yicha saylovchilarning 88,61 foiz ovozi bilan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi. 2016-yil 14-dekabrda rasman o’z vazifasini bajarishga kirishdi.
Sh.M.Mirziyoyev oilali, ikki qiz, bir o‘g‘li, besh nafar nabirasi bor. Rafiqasi Z.M. Mirziyoyeva – mutaxassisligi bo‘yicha muhandis-iqtisodchi, ayni paytda uy bekasi.
Sh.M.Mirziyoyev davlat va boshqaruv organlaridagi ko‘p yillik samarali mehnati, yurtimiz ravnaqi, xalqimiz farovonligini yuksaltirish ishiga ulkan hissa qo‘shgani uchun «Mehnat shuhrati» va «Fidokorona xizmatlari uchun» ordenlari bilan taqdirlangan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining maqomi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining XIX bobida belgilab berilgan
O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti:
O‘zbekiston Respublikasida davlat boshlig‘idir va davlat hokimiyati organlarining kelishilgan holda faoliyat yuritishini hamda hamkorligini ta’minlaydi;
fuqarolarning huquqlari va erkinliklariga, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va qonunlariga rioya etilishining kafilidir;
O‘zbekiston Respublikasining suvereniteti, xavfsizligi va hududiy yaxlitligini muhofaza etish, milliy-davlat tuzilishi masalalariga doir qarorlarni amalga oshirish yuzasidan zarur chora-tadbirlar ko‘radi;
mamlakat ichkarisida va xalqaro munosabatlarda O‘zbekiston Respublikasi nomidan ish ko‘radi;
muzokaralar olib boradi hamda O‘zbekiston Respublikasining shartnoma va bitimlarini imzolaydi, respublika tomonidan tuzilgan shartnomalarga, bitimlarga va uning qabul qilingan majburiyatlariga rioya etilishini ta’minlaydi;
o‘z huzurida akkreditatsiyadan o‘tgan diplomatik hamda boshqa vakillarning ishonch va chaqiruv yorliqlarini qabul qiladi;
O‘zbekiston Respublikasining chet davlatlardagi diplomatik va boshqa vakillarini tayinlash uchun nomzodlarni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga taqdim etadi;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga mamlakat ichki va tashqi siyosatini amalga oshirishning eng muhim masalalari yuzasidan murojaat qilish huquqiga ega;
respublika oliy hokimiyat va boshqaruv organlarining bahamjihat ishlashini ta’minlaydi; vazirliklar, davlat qo‘mitalari hamda davlat boshqaruvining boshqa organlarini O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining taqdimiga binoan tuzadi va tugatadi, shu masalalarga doir farmonlarni keyinchalik O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tasdig‘iga kiritadi;
Senat Raisi lavozimiga saylash uchun nomzodni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga taqdim etadi;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari ko‘rib chiqishi va tasdiqlashi uchun O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri nomzodini taqdim etadi hamda uni iste’foga chiqqanda, Bosh vazirga nisbatan bildirilgan ishonchsizlik votumi O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tomonidan qabul qilinganda yoxud qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda lavozimidan ozod qiladi;
O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining taqdimiga binoan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi a’zolarini tasdiqlaydi va lavozimlaridan ozod qiladi;
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori va Hisob palatasi raisini tayinlaydi va ularni lavozimidan ozod qiladi, keyinchalik bu masalalarni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati tasdig‘iga kiritadi;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi, O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi tarkiblariga, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Sudyalar oliy kengashining raisi, O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining raisi lavozimlariga nomzodlarni taqdim etadi;
O‘zbekiston Respublikasi Sudyalar oliy kengashining taqdimiga binoan viloyatlar va Toshkent shahar sudlari raislari va rais o‘rinbosarlarini, O‘zbekiston Respublikasi Harbiy sudi raisini tayinlaydi va lavozimlaridan ozod etadi; O‘zbekiston Respublikasi Sudyalar oliy kengashining a’zolarini qonunga muvofiq tasdiqlaydi;
O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining taqdimiga binoan viloyatlar hokimlarini hamda Toshkent shahar hokimini qonunga muvofiq tayinlaydi hamda lavozimidan ozod etadi. Konstitutsiyani, qonunlarni buzgan yoki o‘z sha’ni va qadr-qimmatiga dog‘ tushiradigan xatti-harakat sodir etgan tuman va shahar hokimlarini Prezident o‘z qarori bilan lavozimidan ozod etishga haqli;
respublika davlat boshqaruvi organlarining va hokimlarning qabul qilgan hujjatlarini ular qonun hujjatlari normalariga nomuvofiq bo‘lgan hollarda to‘xtatadi, bekor qiladi; O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi majlislarida raislik qilishga haqli;
O‘zbekiston Respublikasining qonunlarini imzolaydi va e’lon qiladi; qonunga o‘z e’tirozlarini ilova etib, uni takroran muhokama qilish va ovozga qo‘yish uchun O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga qaytarishga haqli;
O‘zbekiston Respublikasiga hujum qilinganda yoki tajovuzdan bir-birini mudofaa qilish yuzasidan tuzilgan shartnoma majburiyatlarini bajarish zaruriyati tug‘ilganda urush holati e’lon qiladi va qabul qilgan qarorini uch kun ichida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining tasdig‘iga kiritadi;
favqulodda vaziyatlar (real tashqi xavf, ommaviy tartibsizliklar, yirik halokat, tabiiy ofat, epidemiyalar) yuz bergan taqdirda fuqarolarning xavfsizligini ta’minlashni ko‘zlab, O‘zbekiston Respublikasining butun hududida yoki uning ayrim joylarida favqulodda holat joriy etadi va qabul qilgan qarorini uch kun ichida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari tasdig‘iga kiritadi. Favqulodda holat joriy etish shartlari va tartibi qonun bilan belgilanadi;
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Oliy Bosh qo‘mondoni hisoblanadi, Qurolli Kuchlarning oliy qo‘mondonlarini tayinlaydi va vazifasidan ozod qiladi, oliy harbiy unvonlar beradi;
O‘zbekiston Respublikasining ordenlari, medallari va yorlig‘i bilan mukofotlaydi, O‘zbekiston Respublikasining malakaviy va faxriy unvonlarini beradi;
O‘zbekiston Respublikasining fuqaroligiga va siyosiy boshpana berishga oid masalalarni hal etadi;
amnistiya to‘g‘risidagi hujjatlarni qabul qilish haqida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senatiga taqdimnoma kiritadi va O‘zbekiston Respublikasining sudlari tomonidan hukm qilingan shaxslarni afv etadi;
Milliy xavfsizlik xizmati raisini tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi, keyinchalik shu masalalarga doir farmonlarni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati tasdig‘iga kiritadi;
Konstitutsiyaga va qonunlarga asoslanib hamda ularni ijro etish yuzasidan respublikaning butun hududida majburiy kuchga ega bo‘lgan farmonlar, qarorlar va farmoyishlar chiqaradi;
Konstitutsiya va O‘zbekiston Respublikasining qonunlarida nazarda tutilgan boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
Qonunchilik palatasi yoki Senat tarkibida ularning normal faoliyatiga tahdid soluvchi hal qilib bo‘lmaydigan ixtiloflar yuz berganda yoxud ular bir necha marta O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga zid qarorlar qabul qilgan taqdirda, shuningdek, Qonunchilik palatasi bilan Senat o‘rtasida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining normal faoliyatiga tahdid soluvchi hal qilib bo‘lmaydigan ixtiloflar yuz berganda, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi bilan bamaslahat qabul qilgan qarori asosida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi, Senati tarqatib yuborilishi mumkin.
Prezident juma kungi videoselektorda maktab ta’limi tizimidagi kamchilik va muammolarni tanqid qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, 1,5 mingdan ortiq maktab mukammal ta’mirga muhtoj, hanuzgacha paxsadan qurilgan 179 ta maktab mavjud. «Maktab ta’limida poydevorni bugundan mustahkam qo‘yishimiz kerak. Chunki biz ko‘p vaqt yo‘qotganmiz», — dedi Shavkat Mirziyoyev.
Ayni vaqtda prezident Shavkat Mirziyoyev maktab ta’limini rivojlantirish masalalari yuzasidan o‘tkazgan videoselektor yig‘ilishida bu sohadagi islohotlarni kechiktirmaslik lozimligini ta’kidladi. Davlat rahbari maktab ta’limi tizimidagi kamchilik va muammolarni sanab o‘tdi. Bugungi kunda respublika bo‘yicha 1695 ta maktab mukammal ta’mirga muhtojligi, hanuzgacha 179 ta paxsadan qurilgan maktab mavjudligi, 3 mingdan ziyod maktab uchun qo‘shimcha o‘quv binolari zarurligi tanqid qilindi. Bundan tashqari:
yangi massivlar barpo etilishi, qishloq infratuzilmasi kengayishi va aholi o‘sishi natijasida yana 270 ta maktab qurishga ehtiyoj bor;
hozirda 2,3 mingta maktabning sport zali mavjud emas;
ta’lim sifati past bo‘lgan 84 ta maktabning birorta o‘quvchisi o‘tgan yili oliygohga kirmagan;
maktab kutubxonalaridagi kitob fondi yillar davomida yangilanmagan;
milliy musiqa anjomlari atigi 615 ta maktabda mavjud.
Ta’kidlanishicha, respublika bo‘yicha 10 130 ta maktabni isloh qilish ko‘zda tutilgan.
«Maktab ta’limi sohasidagi islohotlar vazirlik va idoralar, tarmoq rahbarlari, barcha darajadagi hokimlar, ilmiy tashkilotlar, ziyolilar, keng jamoatchilikning vazifasi bo‘lishi shart va zarur. Shundagina kutilgan natijaga erishish mumkin», — dedi Shavkat Mirziyoyev.
Prezident besh yillik yangi Taraqqiyot strategiyasida O‘zbekiston o‘z oldiga yalpi ichki mahsulot va eksportni karra-karra oshirish, sanoatni va axborot texnologiyalarini keskin rivojlantirish, kambag‘allikni qisqartirish bo‘yicha ulkan marralar qo‘yganini eslatib, ushbu vazifalarni maktabda zamonaviy bilimlarni egallagan, raqobatbardosh yoshlar uddalashiga ishonch bildirdi. 2016-yil 19-oktabr kuni Toshkent shahrida Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati – O'zbekiston Liberal-demokratik partiyasining VIII syezdi bo'lib o'tdi. Unda Qoraqalpog'iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahridan saylangan 300 ga yaqin delegat qatnashdi. Syezd ishtirokchilari tomonidan yurtimizda har tomonlama o'zini oqlagan islohotlarning davomiyligini, Vatanimizdagi tinchlik va osoyishtalik, xalqimiz farovonligini ta'minlash yo'lida faol ish olib borish vakillik organlarida eng ko'p deputatlik o'rinlariga ega bo'lgan yetakchi siyosiy kuch sifatida O'zLiDeP uchun bundan buyon ham asosiy maqsad bo'lib qolishi ta'kidlandi. Mamlakatimiz taraqqiyotining xozirgi bosqichida O'zLiDePdan O'zbekiston Respublikasi Prezidentligiga nomzod sifatida mustaqilligimizni yanada mustahkamlash, o'tgan yillar davomida yurtimizda amalga oshirilgan rivojlanish yo'lini yangi, yuksak bosqichga ko'tarishga qodir, islohotlarning tub mohiyatini aniq biladigan, ularni amalga oshirish jarayonlarining faol ishtirokchisi bo'lgan, xalq taqdirini o'z taqdiri bilan chambarchas bog'lab, doimo el-yurt tashvishi bilan yashaydigan, tashabbuskor va tashkilotchi shaxs nomzodini ilgari surish zarurligi alohida qayd etildi.
XULOSA
Mustaqillikning ilk kunlaridanoq mamlakatda tinchlik va osoyishtalik taminlanishi iqtisodiy barqarorlikha erishishi sobiq ittifoq bir biriga ulab tashlangan moddiy zanjirlar uzilgach ularni qoplaydigan yangi imkoniyatlarni izlab toppish lozim.
Buyuk bobomiz sohibquron Amir Temur ,,kuch qudratimizga shubhasiz bo’sa,biz qurgan binolarni boqing’’ degan edilar
FOYDALANGAN ADABIYOTLAR
1. I.A.Karimov Bizdan ozod va obod vatan qolsin ,,O’zbekiston’’ 1996 yil 2- jild 92 bet
2. O’zbekiston oily kengashining Axborotnoma si 22-24 1990-yil 7 bet
,,Pravda’’ gazetasi 1990 yil 11 avgust
3. O’zbekiston Respublikasi Devonining nashrixabarnoma 1992 yil 3 son 9 bet
4. ,,O’zbekistonda Mustaqil davlatning tugatilishi’’ ,,O’zbekiston’’ Toshkent sh. 1992 yil 11 bet
5. Izbstiya gazetasi 1990 7 avgust
6. Mustaqil O’zbekiston tarixi
Do'stlaringiz bilan baham: |