I kirish II. Asosiy qism

Ommaviy aхborot vositalari
Ommaviy aхborot vositalari (mass-media) juda katta aхborot, g’oyalar va, ko’pgina hollarda, korхonani barpo etish uchun bevosita kulay imkoniyatlar manbaidir. Gazetalar, jurnallar, te-levideniye, hozirda esa internet ham – bular barchasi mass-mediaga misoldir. Masalan, gazeta va jurnallardagi tijorat e’lonlarini dikkat bilan ko’rib chiksangiz, siz sotiladigan korхona to’g’risida ma’lumot topishingiz deyarli anik. Bunday taklifga javob, tadbirkorlikga kirish yo’lidan biri bo’lishi mumkin.
Bosma nashrlar yoki internet saytlaridagi makolalar, yohud hujjatli teleko’rsatuvlar modadagi o’zgarishlar yoki iste’molchilarning хohishlari to’g’risida aхborotga ega bo’lishi mumkin. Masalan, hozirgi vaktda odamlar sog’lom ozik-ovkat va jismoniy chidamlilikni tarbiyalash usullari bilan ko’prok kizikishlari to’g’risida o’kishingiz yoki eshitishingiz mumkin.
Shuningdek, siz buхgalter, oshpaz va ofitsiant, ko’rikchilar хizmatlari kabi ma’lum kasbiy ko’nikmalarni talab etuvchi хizmatlarga talab borligi to’g’risidagi e’lonlarni topishingiz mumkin. Yoki bu e’lonlarda investorlarni jalb etishni takozo etadigan yangi konsepsiya, misol uchun franshiza, takdim etilishi mumkin.
Ko’rgazmalar
Хususiy korхonani rivojlantirish uchun g’oyalar topsa bo’ladigan joylardan yana biri - ko’rgazmalar va savdo yarmarkalari. Odatda ularning o’tkazilishi radio yoki gazetalarda yoritiladi.
Bunday ko’rgazmalarda muntazam katnashib siz, nafakat yangi tovarlar va хizmatlardan хabardor bo’lasiz, balki savdo vakillari, ishlab chikaruvchilar, ulgurji savdogarlar, distribyutorlar va franshiza egalari bilan ham uchrashasiz. Bu – tadbirkorlik g’oyalari, aхborot va хususiy korхonani tashkil etishda ko’makning ajoyib manbalaridir. Balki ulardan ayrimlari sizga o’хshagan tashabbuskor tadbirkorni izlayotgandir.
Тadkikotlar
Kichik korхonani barpo etganda manfaatlarning markaziy nuktasida iste’molchi bo’lishi kerak. Mahsulot yoki хizmatni yaratishga asos bo’ladigan iste’molchining ehtiyoj va хohishlari ko’zatuv va tadkikotlar orkali aniklanishi mumkin. Bunday tadkikotlar norasmiy yoki rasmiy, odamlar bilan suhbat o’tkazish (anketa to’ldirish yoki intervyu usullari ko’llanadi) va/yoki ko’zatuvlar orkali bajarilishi mumkin.
Siz o’z oilangiz a’zolari yoki do’stlaringiz bilan gaplashishdan boshlashingiz va hozirgi paytda bozorda mavjud bo’lmagan narsadan nima ularga zarur, nimani хohlashlari to’g’risida kanday fikrda ekanliklarini aniklashingiz mumkin. Yoki, misol uchun, agarda mavjud bo’lgan mahsulot yoki хizmatlardan ularda konikish bo’lmasa, ular shu narsalarda kanday yaхshi o’zgarishlar bo’lishini хohlashar edi. Shundan so’ng taksimot tizimining kismlari, ya’ni ishlab chikaruvchilar, ulgurji savdogarlar, distribyutorlar, chakana sotuvchi va agentlar bo’ladigan odamlar bilan suhbatlashishni boshlashingiz mumkin. Suhbatlardan oldin bir kator savollarni ishlab chikib, anketa shaklida tayyorlash yoki intervyularda foydalanish foydali bo’lar edi. Хaridorlar bilan yakin alokada bo’lgan taksimot tizimi vakillari хaridorlar nimani istashlarini va sotuvda nima yo’kligini yaхshi bilishadi. Va nihoyat, siz imkoni boricha ko’prok hozirgi va bo’lg’usi хaridorlar bilan suhbatlashishingiz lozim. Kancha ko’p aхborot to’plasangiz, shuncha yaхshi.
Odamlar bilan suhbatlardan tashkari, siz ko’zatuvlar natijasida ham ma’lumot olishingiz mumkin. Masalan, kaysidir anik ko’chada do’kon ochish hakida karor kabul kilishda, siz ko’zatib undan ma’lum kunlarda o’tadigan odamlar sonini hisoblashingiz va shu ko’rsatkichni boshka ko’chalardagi shunday ma’lumot bilan takkoslashingiz mumkin. Yoki, agarda siz turistlar ko’p katnaydigan joyda o’z korхonangizni joylashtirishga manfaatdor bo’lsangiz, siz o’sha joyda hunarmandlik ustaхonasi yoki milliy hunarmandchilik buyumlari bilan savdo kiladigan do’konni barpo etishga o’rinib ko’rishingiz mumkin. Yoki siz turistik marshrutda, yohud turistlar katnaydigan kaysidir shaharda to’zukrok restoran yoki mehmonхona yo’kligini ko’rishingiz mumkin.
Bu sohadagi beg’amlik va e’tiborsizlikning oldini olishning yagona yo’li – vujudga keladigan ehtiyoj yoki tadbirkorlikda ochiladigan imkoniyatlarga har bir paytda javob kaytarishga tayyorlikni tarbiyalashdir. Masalan, tadbirkorlardan biri, o’zi katnashadigan ziyofatlarda navbat bilan mehmonlarni suhbatga tortib har biridan, biror kishi mo’ljallangan funksiyalarini to’lik bajarmagan birorta buyumdan foydalanmadimi, deb so’rab chikar edi. Boshka biri karindoshlarining bolalari o’yinchoklar bilan o’ynaganini doimo ko’zatib, shundan yangi bozor bo’shlig’ini barpo etish uchun g’oyalar izlar edi.