X U L O S A
Xulosa or’nida shuni aytish mumkinki, O’zbekistonning eng qadimgi davri davlatchiligi tarixi haqida yunon-rim manbalari va boshqa manbalar anchagina va ularni organish ishlari haligacha davom etib kelmoqda. Bularga eng qadimgi yunon tarixchilaridan Gerodotniong “Tarix” asarini, Diodorning “Tarixiy kutubxona”, Polibiyning “Umumiy tarix”, Strabonning “Geografiya”, Arrian Flaviyning “Iskandarning yurishlari”, “Parfiyaliklar haqida”, “Hindiston”, Ptolomey Klavdiyning “Al-Magest”va “Geografiya”asarlarini muhim manba sifatida organishimiz mumkin. Rim tarixchilaridan esa, Pompey Trogning “Filipp tarixi”, Kvint Kursiy Rufning “Buyuk Iskandar tarixi”, Gay Pliniy Sekundning “Germanlarning urushlari”, “Pomponiy Sekundning hayoti”, “Oddiy tarix”asarlari ham qimmatlidir.
Yunon-rim manbalarining oziga xos hususiyati shundaki, bu asarlar kopincha afsona va rivoyatlarga, oddiy mahalliy xalqlarning gaplariga asoslanib yozilgan. Shunga qaramasdan, afsonalarda ham birmuncha bolsa-da haqiqat yashiringan boladi. Bundan tashqari ular kopincha harbiy bosqinchilar bilan birga kelgan askarlar va saroy tarixchilarining korgan-bilgan voqealari tasvirlangan. Mahalliy xalq ularni dushman sifatida korib, kopincha yolgon-yashiq gapirganlar. Bundan tashqari til tushunmasliklari ham ba’zi noqulayliklarni keltirib chiqargan. Natijada, kop shahar va shaxslarning nomlari notogri yozilgan. Bu esa ularning bugungi kundagi nomlarini aniqlashda ba’zi bir noqulayliklarni yuzaga keltiradi. Aniq va togri ma’lumotlarni faqat, chuqur bilimga ega bolgan holda, tarixiy asarlarni taqqoslab togri xulosaga kelish orqali olishimiz mumkin.
Xullas manbalarni organgan sayin mamlakatimizning eng qadimgi davri tarixi haqida toliqroq ma’lumotlarga ega bolishimiz mumkin. Ularda mubolagalar kop bolsa-da, manbalarni bir-biriga taqqoslash orqali nisbatan aniqroq bolgan xulosalarga kelishimiz mumkin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Yoldoshev R. Qadimgi turkiy til(ma’ruzalar matni), Urganch-2007y.
2. Ganiyeva S., Sodiqov Q. Yozuv tarixi va kitobat san'ati. - T.: 2006.
3. Qayumov A., Ishoqov M., Otaxojayev A., Sodiqov Q. Qadimgi yozma yodgorliklar. -T.: Yozuvchi. 2000.
4. Is'hoqov M., Rahmonov N., Sodiqov Q., Toxliev B. Olmas obidalar (O’zbekiston xalqlarining qadimgi yozma yodgorliklari boyicha tadqiqotlar). - T.: 1989.
5. Abdurahmonov G, Rustamov A. Qadimgi turkiy til, Toshkent, 1982.
6. Sodiqov Q. Qadimgi turkiy yozuvlar, Toshkent, 1995.
7. Rahmonov N., Matboboyev B. O’zbekistonning kohna turkiy-run yozuvlari, "Fan", Toshkent, 2006.
8. Ahmedov B.A. O’zbekiston tarixi manbalari. - Toshkent: Oqituvchi, 2001.
9. O’zbekiston tarixi. R.X.Murtazayeva tahriri ostida. - Toshkent, 2003.
10. Sa'dullayev A.S. Qadimgi O’zbekiston tarixi manbalardan. - Toshkent, 1996.
11. Saidqulov T.S. Orta Osiyo xalqlari tarixining tarixnavisligidan lavhalar. - Toshkent: Oqituvchi, 1993. Источник: http://refleader.ru/jgeqasmerrnaqas.html
Do'stlaringiz bilan baham: |