I. Kirish 3 II. Jadval prosessorlari haqida asosiy tushunchalar va ularning turlari 6

II. Jadval prosessorlari haqida asosiy tushunchalar va ularning turlari.

Sizga ma’lumki WORD matn muharririda ham jadvallar chizish va ular bilan ishlash mumkin edi. Lekin shunga qaramasdan yana bitta amaliy programma – jadval prosessorlari yaratilib, ular jadvallar bilan ish olib borishga mutaxasislashgan. Bir fikrlab ko’ringchi, nima uchun bunday programmalar ishlab chiqarish zarur bo’lib qolgan va nega bunday programmalar xilma-xil turda mutaxasislar orasida katta muvaffaqaqiyatga erishgan.

Saksoninchi yillar boshidan iqtisodiy masalalarni yechishga mo’ljallangan maxsus programmalar yaratila boshladi. Bunday programmalar jadval prosessori, variatsion jadval, electron jadval kabi nomlar bilan yuritila boshladi. Bu programmalar asosan jadval ko’rinishidagi masalalarni yechishga qulay bo’lib, iqtisodiy masalalar yechishdagi barcha xususiyatlarni hisobga ola bordi va rivojlandi. Hozirga paytda ularning bir necha turlari mavjud bo’lib, har birining o’ziga xos afzalliklari va kamchiliklari bor. Masalan Supercalk, Quattro Pro, Lotus, Excel shular jumlasidandir. Lekin shunga qaramasdan, hozirgi paytda eng keng tarqalgan va ishlatiladigan jadval prosessori Excel bo’lib, u barcha Microsoft Office turidagi programmaviy ta’minotning ajralmas qismi sifatida keng miqyosida tarqalgan. Ushbu programma jadvalli xisob – kitoblar bilan bog’liq deyarli barcha masala va muammolarni hal qila oladi, shuning uchun ham uning barcha soha mutahasislari uchun eng kerakli dasturlardan biri ekanligi aniqlanadi.
Zamonaviy kompyuterlarning dasturiy ta’minotining tarkibiy qismiga kiruvchi MICROSOFT OFFICE paketidagi asosiy vositalardan biri jadval prosessori deb ataluvchi EXCEL dasturidir. EXCEL WINDOWS operatsion qobig’i boshqaruvida electron jadvallarni tayyorlash va ularga ishlov berishga mo’ljallangan.
Elektron jadvallar asosan iqtisodiy masalalarni yechishga mo’ljallangan bo’lsada, uning tarkibiga kiruvchi vositalar boshqa sohaga tegishli masalalarni yechishga ham, masalan, formulalar bo’yicha hisoblash ishlarini olib boorish, grafik va diagrammalar qurishga ham katta yordam beradi. Shuning uchun EXCEL dasturini o’rganish muhim ahamiyat kasb etadi va har bir foydalanuvchidan EXCEL bilan ishlay olish ko’nikmasiga ega bo’lish talab etiladi.
Inson o’z ish faoliyati davomida ko’pincha biror kerakli ma’lumot olish uchun bir xil, zerikarli, ba’zida esa, murakkab bo’lgan ishlarini bajarishga majbur bo’ladi. MICROSOFT EXCEL dasturi mana shu ishlarni osonlashtirish va qiziqarli qilish maqsadida ishlab chiqilgandir.
MICROSOFT EXCEL electron jadvali hisoblash vositasi sifatida qaralib, iqtisodiy va moliyaviy masalalarni yechishda yordam beribgina qolmay, balki har kungi harid qilinadigan oziq – ovqatlar, uy – ro’zg’or buyumlari hamda bankdagi hisob raqamlari hisob – kitobini olib borishda ham yordam beruvchi tayyor dasturdir.