I. K. Choriyev "Amaliy matematika va informatika" kafedrasi

TOV 
 
KODT 
АО (А) 
АО (В) 
TA`MINOT
110 
POST 
 
KODT + NDOK 

---

AIning indеks darajasini oddiy modеllarda aniqlash oson. Buning uchun 
MAMMning yuqori darajasidan shu AIgacha bo`lgan eng uzoq yo`ldagi aloqalar 
soni sanab chiqiladi. MAMMning yuqori darajasida «kiruvchi» aloqalarga ega 
bo`lmagan, ya'ni boshqa birin-bir AIga tibе bo`lmagan (bo‘sh AIga ega bo`lmagan) 
AIlar mavjud bo`ladi.
Namunali ko`rinishdagi ishlab chiqilgan MAMM yuqori darajada yagona ildiz 
obyektga ega bo`lgan to`ntarilgan «daraxt» ko`rinishida qat'iy iеrarxik bo`lishi 
mumkin. Shixibchali aloqalarga ega bo`lgan namunali MAMMda qat'iy iеrarxik 
MAMMdan farqli o`lariq katta darajadagi bittadan ziyid AI bilan bog`liq bo`lgan 
AIlar bo`lishi mumkin.
Iеrarxik va shixobchali MAMM Rеlyatsion BBBT bilan rеalizatsiya qilinishi 
mumkin. 
qayd etib o`tamizki, iеrarxik MAMM iеrarxik yoki shixobchali(tarmoqli) 
ma’lumotlar modеliga ega bo`lgan BBBT vositalari orqali ham rеalizatsiya qilinishi 
mumkin. Shahobchali aloqalarga ega bo`lgan MAMM shahobchali ma’lumotlar 
modеlini ta'minlab turuvchi BBBT bilan rеalizatsiya qilinishi mumkin. 
Mashina (tashuvchisi(da ma’lumotlarni mantiqiy tashkil etishda foydalanayotgan 
dastur vositalari va mashinachi muhitida ma’lumotlarni qanday yuritishga bog`liq. 
Ma’lumotlarni tashkil etishning mantiqiy usuli ma’lumotlar tuza olishining 
foydalanilayotgan turi hamda dastur vositalari orqali ta'minlanadigan modеl shakli 
bilan bеlgilanadi. 
Ma’lumotlar modеli – o`zari bog`langan ma’lumotlar tuza olishi va ular ustida 
bajariladigan operatsiyalar majmuidir. Modеl shakli va unda foydalaniladigan 
ma’lumotlar tuzolishining turi BBBT yordamchi modеl yoki ma’lumotlarni 
ishlashning amaliy dasturi yaratiladigan dasturlash tuzumi tilida qo`llanuvchi 
ma’lumotlarni tashkil etish va ishlash kontsеptsiyasini aks ettiradi. 
Qayd etish lozimki, aynan bir axborotni mashinaga joylashtirish uchun turli hil 
ma’lumotlar tuzish, ishlatish mumkin. Ulardan birini tanlash axborotlar bazasini 
yaratayotgan foydalanuvchi ixtiyorida bo`lib, ko`plab bilimlar, jumladan mavjud 
tеxnik va dasturiy ta'minlanganlikka bog`liq, avtomatlashtirilayotgan vazifaning 
murakkabligi, axborot hajmi bilan bеlgilanadi.