I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

Bank tizimi. Markaziy va tijorat  
banklar hamda ularning vazifalari
 
 
Banklar  kredit  munosabatlariga  xizmat  qilib,  kreditning  har  xil  shakllarini  o'z  ichiga  olib, 
kredit muassasalarining asosini tashkil qiladi. 
Banklar  tizimi  odatda  ikki  bosqichli  bo'lib,  o'z  ichiga  markaziy  (emission)  bank  va  tijorat 
(depozitli)  banklarning  tarmoq  otgan  shaxobchalarni  oladi.  «Markaziy  bank  boshchiligida  hamda 
keng  tarmoqli  mustaqil  tijorat  va  xususiy  banklar  ikki  bosqichli  bank  tizimini  vujudga  keltirish  
ustivor yo'nalishlardan hisoblanadi. 
Davlat banki mamlakat pul-kredit tizimini markazlashgan tartibda boshqaradi va davlatning 
yagona kredit siyosatini amalga oshiradi. 
Davlat  banki  (1),  Markaziy  bank  (2),  bankirlar  banki  va  (3)  ijtimoiy  bank  hisoblanadi. 
Buning  mazmuni  shundan  iboratki,  birinchidan,  ko'pchilik  mamlakatlarda  davlat  banki  yagona 
markaziy bankdan iborat bo'lib, u o'tkazadigan siyosat tartiblari yuqori davlat organlari tomonidan 
o'rnatiladi. 
Ikkinchidan, markaziy bank banklar va jamg'arma muassasalaridan quyilmalarni qabul qilib, 
ularga kredit beradi. Xususan, shu sababga ko'ra markaziy bank "bankirlar banki" deyiladi. 
Uchinchidan, Markaziy bank faqat foyda olishga intilib faoliyat qilmaydi, davlatning butun 
iqtisodiyot  holatini  yaxshilash  siyosatini  amalga  oshiradi  va  ijtimoiy  siyosatini  amalga  oshirishga 
ko'maklashadi. 
Markaziy bank ko'plab