I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

Iste'molchilik sarflari 
— bu aholi joriy daromadlarning tirikchilik ne'matlari va xizmatlar 
uchun ishlatiladigan qismi. 
Jamg'arma 
—  bu  aholi,  korxona  (firma)  va  davlat  joriy  daromadlarining  kelajaqdaga 
ehtiyojlarini qondirish va foizli daromad olish maqsadlarida to'planib borilishi. 
Uning  hajmi  uy  xo'jaliklari  daromadidan  iste'molchilik  sarflarini  ayirib  tashlash  yo'li  bilan 
aniqlanadi. 
Daromad  fondida  iste'molchilik  sarflari  ulushi  qanchalik  yuqori  bo'lsa  jamg'arma  hajmi 
shunchalik  kam  bo'ladi.  Jamg'armaning  o'sishi  esa  iqtisodiy  ma'noda  mablag'lariing  iste'mol 
buyumlari xarid qilishdan investitsion tovarlarga yo'naltirilishini bildiradi. 
Shu sababli daromadda iste'molchilik sarflari va jamg'arma nisbatining o'zgarishi bir qator, 
ba'zan qarama-qarish oqibatlarga olib kelishi mumkin. 
Birinchidan, daromadlarning qandaydir qismini jamg'armaga qo'yish oqibatida u tovarlarda 
bo'lgan  talabda  o'z  aksini  topmaydi.  Mahsulotning  har  qanday  hajmi  ishlab  chiqarishdan  olingan 
daromad  to'liq  sarflangandagina  jami  talabni  ta'minlash  uchun  yetarli  bo'ladi.  Demak  jamg'arma 
daromadlar - xarajatlar oqimida nomutanosiblik bo'lishiga olib keladi. 
Jamg'arma  daromadlardan  mablag'larni  olib  qo'yishni  bildirib  iste'molchilik  sarflar  barcha 
ishlab  chiqarilgan  mahsulotni  sotib  olish  uchun  yetarli  bo'lmay  qolishini  bildiradi.  Agar  aholi  o'z 
daromadining qandaydir, qismini jamg'arsa, o'zining xususiy talabini vujudga keltirmaydi. Buning 
natijasi  sotilmay  qolgan  tovarlarning  ko'payishi,  ishlab  chiqarishning  qisqarishi,  ishsizlik  va 
daromadlarning pasayishi bo'lishi mumkin. 
Boshqa tomondan jamg'arma talabning yetishmasligiga olib kelmasligi ham mumkin, chunki 
jamg'arilgan  mablag'lar  tadbirkorlar  tomonidan  investitsion  maqsadlarda  ishlatiladi.  Bu 
iste'molchilik sarflarining har qanday  yetishmasligini qoplaydi  va jamg'arma keltirib chiqaradigan 
iste'moldagi  har  qanday  yetishmaslikni  to'ldiradi.  Uchunchidan  korxonalar  ham  o'zining  barcha 
mahsulotini  iste'molchilarga  sotishni  ko'zda  tutmaydi,  balki  uiing  bir  qismidan  ishlab  chiqarish 
vositalari shaklida foydalanishi mumkin. Shunday qilib, agar tadbirkorlar aholining jamg'armalariga 
teng  miqdordagi  mablag'larni  investitsiyalarga  qo'yishni  ko'zda  tutsa,  ishlab  chiqarish  darajasi 
doimiy bo'lib qoladi. 
Iste'mol va jamg'arma darajasini aniqlab beruvchi asosiy omil 
milliy daromad 
hisoblanadi. 
Lekin milliy daromad tartibida to'g'ri soliqlar ham mavjud bo'ladi. Shu sababli soliqlar to'langandan 
keyin