I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

 
Umumiy mahsulot 
jalb qilingan asosiy kapital, ishchi kuchi, xom ashyo va materiallardan 
foydalanish evaziga olingan mahsulotning umumiy hajmidir. 
 
O'rtacha mahsulot 
esa jalb qilingan har bir ishchi kuchi yoki kapitalning bir birligiga to'g'ri 
keladigan mahsulotga aytiladi. Bu esa umumiy mahsulot miqdorini umumiy omil (ishchi kuchi yoki 
kapital) miqdoriga bo'lish yo'li bilan aniqlanadi.O'M=M/I.K. 
 
Oxirgi  qo'shilgan  mahsulot 
deb  eng  so'nggi  qo'shilgan  omil  kapital  yoki  ishchi  kuchi 
evaziga o'sgan mahsulotga aygiladi. 
 
Masalan, o'tgan  yili 100 nafar ishchi kuchi  yordamida 100 ming so'mlik mahsulot olingan 
bo'lsa, bu yil 120 ishchi kuchi ishlab 130 ming mahsulot olinsa, 20 nafar qo'shilgan ishchi, 30 ming 
esa qo'shilgan mahsulot bo'ladi. 
 
Bu  oxirgi  qo'shilgan  mahsulot  (o'sgan)  miqdorini  so'nggi  qo'shilgan  (o'sgan)  ishchi  kuchi 
yoki  kapital  miqdoriga  bo'lish  yo'li  bilan  qo'shilgan  omil,  ya'ni  qo'shilgan  kapital  yoki  qo'shilgan 
ishchi kuchi unumdorligi aniqlanadi. 
 
Ya'ni  QM=

M/

K  yoki  KM=

M/

I  Bu  tushunchalarni  quyidagi  jadvalda  yanada  aniqroq 
ifodalash mumkin. Qo'shilgan mahsulot va qo'shilgan omillar unumdorligi