I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

 
Taklif  (talab)  ning  egiluvchanligi 
—  narx  1%  o'zgarganda  talab  necha  foiz  o'zgarishini 
ko'rsatadi. Bu talabning narx bo'yicha o'zgaruvchanligi ham deyiladi. 
 
Daromad  samarasi 
—  narx  pasayganda  iste'molchi  pul  daromadlarining  sotib  olish 
layoqatining ortishidir. 
 
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar 
 
 
1. Talab qonunini tushuntiring. Talabga qanday omillar ta'sir qiladi? Bu omillardan har biri 
o'zgarsa, talab egri chizig'ida qanday o'zgarish ro'y beradi? 
 
2. Taklif qonunini tushuntiring. Taklifga qanday omillar ta'sir qiladi? Bu omillardan har biri 
o'zgarsa, talab egri chizig'ida qanday o'zgarish ro'y beradi? 
 
3. Don birjasida bug'doyga bo'lgan talab va taklifning umumiy hajmi quyidagi ma'lumotlar 
bilan xarakterlanadi deb faraz qilamiz: 

---

 
Talab, ming sentner 
hisobida 
Bir sentner narxi (so'm) 
hisobida 
Taklif ming sentner 
hisobida 
Ortiqcha (+) yoki 
kam (-) 
85 
80 
75 
70 
65 
60 
3400 
3700 
4000 
4300 
4600 
4900 
72 
73 
75 
77 
79 
81 
  
 
 
a) Bozor narxi yoki muvozanatli narx qanday bo'ladi? 
 
Bug'doyning  muvozanatli  miqdori  qancha?  4-ustunni  to'ldiring  va  natijalarini  tushuntirib 
bering;  b)  shu  ma'lumotlardan  foydalanib  bug'doyga  bo'lgan  talab  va  taklifnint  grafik  shaklidagi 
tasvirini bering. Muvozanatli narx va muvozanatli miqdorni aniqlang; v) nima uchun 3400 so'm bu 
bozorda  muvozanatli  narx  bo'la  olmaydi?  3900  so'mchi?  g)  Endi  davlat  bug'doyning  eng  yuqori 
narxini 3700 so'm qilib belgiladi deb faraz qilamiz. Bunday narx qanday oqibatlarga olib kelishini 
batafsil tushuntiring.O'z javoblaringizni grafikda tasvirlang. 
 
4. Talab va taklifning quyidagi o'zgarishlarining har biri raqobatli bozorda muvozanatli narx 
va  mahsulotlarning  muvozanatli  miqdoriga  qanday  ta'sir  ko'rsatadi?  Javoblaringizning  to'g'riligini 
tekshirish uchun talab va taklif diagrammasidan foydalaning. 
 
a)  taklif  qisqaradi,  talab  esa  o'zgarishsiz  qoladi;  b)  talab  qisqaradi,  taklif  esa  o'zgarishsiz 
qoladi; v) taklif ko'payadi, talab esa o'zgarishsiz qoladi; g) talab ortadi va taklif ham ko'payadi; d) 
talab  ortadi, taklif esa  o'zgarishsiz  qoladi;  ye)  taklif  ko'payadi,  talab esa  qisqaradi;  j)  talab  ortadi, 
taklif esa qisqaradi; z) talab qisqaradi va taklif ham qisqaradi.