I. G‘afurov, O. Mo‘minov, N. Qambarov tarjima nazariyasi

Komanda shunchalik kuchli ediki,
The team was unbeatable

konkursda uni yutish juda qiyin edi.

Bu voqea aniq m a’lum emas va
This event was uncertain.

tushunarsiz edi.

K o‘pchilikning roziligisiz bu
The work was undemocratic.

arrialga oshirilgan edi.

U yer ba!i ekin ekish uchun chopiq
It w as uncultivated.

qilinmagan edi.

U ancha vaqt ish topolmay yurdi.
Bu shaharda juda kam odamlar istiqomat
qilar edi.
He was underemployed.
Few people were underpopu­
lated.

Sinonimlar qo‘llash tarjimonga osonlik tug‘diradi va nutqning mahsuldorligini oshiradi. Masalan:

Xorijiy mamlakatlarda, ayniqsa Yevropaning rivojlangan mamlakatlarida, shuningek Amerika Qo‘shma shtatlarida Zahiriddin Muhammad Bobur shaxsiga, uning davlatarbobi, sarkardaekanligiga, ulug‘vor ziddiyatli ishlariga qiziqish hech qachon so‘ngan emas.
In foreign countries, especially in European developed countries, in the USA Zakhriddin Mukhammad Bobur as a person, statesman and his great military activity , great difficult work are still appreciated (instead of using the expression «to be interested in»).
Agar o‘zbek tili nutqida sifatdosh bo‘lsa, murakkab qo‘shma gapni oddiy gapga aylantirib tarjima qilish mumkin. Masalan:
“Boburnoma” yozilgandan qariyb 400 yilgacha vaqt o‘tgach, asliyat sohibiga qardosh bo‘lgan turkiy tilga tarjima kilindi.

Boburnoma was written 400 years ago and it was translated into the Turkik language.

Xo‘sh, kelajak tarjimonlarga nimani o‘rgatish kerak?
Bu bilimlar quyidagilardan iborat:

1. 
   Ona tilida eshitish.
   

2. 
   Ona tilida tushunish.
   

2. 
   Ona tilida ma’Iumotlarni esda saqlab qolish.
   

2. 
   Ongli tarjima qilish, ona tilidan ingliz tiliga tarjima qilinayotganda ma’Iumotlarni toraytirish va to‘g‘rilab chiqish.
   
3. 
   Ketma-ket tarjima uchun: nihoyat xabami ingliz tilida berish uchun so‘zlarni ishlatishni bilish.
   
4. 
   Sinxron tarjima uchun: ona tilida ma’lumotning yangi qismini eshitish bilan uni darhol ingliz tilida ifodalash.
   

Tarjimonlaming o‘z sohalarida muvaffaqiyatga erishishlari uchun qanday xususiyatlar va qobiliyat kerak? Bu haqida quyidagilarni aytib o‘tamiz:

1. 
   Aktiv va passiv tillar, madaniyat haqida chuqur bilimga ega
   

bo‘lish;

2. 
   Tezda tushunish va aytilayotgan gapning asosiy mazmunini tez bayon qila olish;
   
3. 
   Ma’lumotlami chiroyli qiroat qilib, tiniq ovozda yetkazib
   

berish;

2. 
   Chuqur umumiy bilimga va qiziqishga ega bo‘lish, yangi ma’lumotni olishga intiluvchan boMish;
   
3. 
   0 ‘zini konferensiyaning ma’lum bir a’zosi deb sezish. Ottava Universiteti tarjimonlik fakulteti bilan Bryussel
   

tarjimonlik institutlarining dasturlari nafaqat ketma-ket tarjima sohasida va balki sinxron tarjima yo‘nalishida ham mukammal o‘qitish kursi bilan ta’minlangan. Ulaming rejasi o‘z ichiga majburiy vaixtiyoriykurslar, ikkinchi kursga qabul qilinishdan oldin bo‘ladigan imtixon, amaliyot va imtixon oluvchi komissiyasiga topshiriladigan yakuniy imtixon. Dasturlar har ikki yildan so‘ng almashiladi. Bu dastur awalambor sirtqida o‘qiydigan talabalar uchun mo4jallangan

bo‘libs kirish imtixcnlarini yaxshi topshirgan talabalar to‘liq dastur asosida o‘qishadi. Tarjimaning mohiyati madaniyatning belgisi sifatida xizmat qilish mumkin. Tarjimon ikki madaniyat o‘itasidagi farqlarni bilishga intiladi. Tillar, ularning strukturasi, grammatika va fonetikasi, tarixi va adabiyoti, shevalari haqida yetarli bilim talab etiladi.