REJA:
I. Dinning ilk shakllari va ularning mohiyati II. Asisiy qism.Markaziy Osiyoda tarqalgan din ramzlari: III. Xulosa. Diniy ramzlarning insonlar hayotidagi o`rni.
Diniy ongning shakllanishida asosiy omillar ibtidoiy odamning tabiat injiqliklari oldida ojizligi va undagi qo`rquv, bilimning yetishmasligi hamda boshqalar shunga olib keldiki, uning ongida hayoliy-fantastik tasavvurlar paydo bo`la boshladi. Qabiladagi ijtimoiy munosabatlarning chuqurlashuvi, mehnat taqsimotining vujudga kelishi, ov hamda mehnat qurollarining takomillashuvi, inson ongining amaliyot bilan bog`liq holda o`sib borishi, dastlabki, ibtidoiy diniy tasavvurlarning shakllanishiga, rivojlanishiga va mustahkamlanishiga, keyinchalik esa diniy g`oyalarning vujudga kelishiga olib keldi. Ushbu diniy g`oyalardan biri dafn etish marosimidir. Ushbu jarayon arxeologik ma’lumotlarga ko`ra dastlab, mil.avv. 100-40 minginchi yillarda, ya’ni neandertal odamlar jamoasi yashagan o`rta paleolit davrida ro`y bergan. Ibtidoiy odam o`z qarindoshlarini ko`mishda, maxsus marosimlar, ma’lum tayyorgarlik udumlariga amal qilishgan, ular jasadni bo`yoqlar bilan bo`yab, uning oldiga kundalik ehtiyoj buyumlari, zeb-ziynatlar, mehnat va ov qurollarini qo`yar edilar. Bular ibtidoiy odamlarda oxirat mavjudligi haqidagi dastlabki diniy tasavvurlar paydo bo`layotganligidan darak beradi. Ammo, neandertal odamlar “homo habilis”, ya’ni ishbilarmon odamlar bo`lib, bu davrda ibtidoiy dinlar to`liq shakllandi deb ayta olmaymiz. Ibtidoiy din shakllari tizimli ravishda mil.avv. 40-minginchi yillardan keyin, ya’ni “homo sanies” ongli odam shakllangandan keyin vujudga keldi. Ibtidoiy g`oyalarning yana biri ov qilish moslamasidir. Ibtidoiy odamlar qoyatosh devorlariga turli hayvonlar rasmini chizib, ov baroridan kelishi uchun ular bilan g`ayritabiiy tarzda aloqa bog`lashga intilganlar. Shu bilan birga ular ajdodlarining ruhlari hayvonning xulq-atvoriga ta’sir o`tkazishga katta yordam beradi, degan tasavvurlari mavjud bo`lgan. Bu tasavvurlar keyinchalik, tiriklar bilan marhumlar o`rtasida aloqa bog`lovchi vositachilar – sehrgarlar, shamonlar, folbinlar va boshqalarni vujudga kelishiga sabab bo`ldi.
Bular ibtidoiy odamlarda oxirat mavjudligi haqidagi dastlabki diniy tasavvurlar paydo bo`layotganligidan darak beradi. Ammo, neandertal odamlar “homo habilis”, ya’ni ishbilarmon odamlar bo`lib, bu davrda ibtidoiy dinlar to`liq shakllandi deb ayta olmaymiz. Ibtidoiy din shakllari tizimli ravishda mil.avv. 40-minginchi yillardan keyin, ya’ni “homo sanies” ongli odam shakllangandan keyin vujudga keldi. Ibtidoiy g`oyalarning yana biri ov qilish moslamasidir. Ibtidoiy odamlar qoyatosh devorlariga turli hayvonlar rasmini chizib, ov baroridan kelishi uchun ular bilan g`ayritabiiy tarzda aloqa bog`lashga intilganlar. Shu bilan birga ular ajdodlarining ruhlari hayvonning xulq-atvoriga ta’sir o`tkazishga katta yordam beradi, degan tasavvurlari mavjud bo`lgan. Bu tasavvurlar keyinchalik, tiriklar bilan marhumlar o`rtasida aloqa bog`lovchi vositachilar – sehrgarlar, shamonlar, folbinlar va boshqalarni vujudga kelishiga sabab bo`ldi.
Do'stlaringiz bilan baham: |