I. Darvishov: Ishingiz bo`yicha qanday amaliy natijalarga erishdingiz ?

Atamalar
Izohi
1
2
3
4
5
6

Endi mana shu bo‘sh maydonchaga so‘zlarning izohini bo‘sh jadvalga joylab joylanadi. Mana shunda lingvistik ma’lumotlar omborini shakllantirgan bo‘lamiz. Ma’lumotlar omborini sifatida quyidagi jadval shakllandi.

T/r	Chiroyli so`zlar	Izohi
1	ABR	Bulut
2	AVANGARD	fr. Avan-garde. Oldingi qo`riqchi. Biror xalq, sinf yoki ijtimoiy guruhning ilg`or qismi
3	ADIZ	Bug`doyi yoki arpasi o`rib olingan maydon.
4	ADIL	a. Teng barobar. To`g`ri, egilmagan, bukilmagan, tikka.
5	ALVON	a. Ranglar. Qizil tusli, qip-qizil, qirmizi.
6	ANBAR	a. Hushbo`y modda.
7	ANVAR	a. Eng nurli. Nur sochuvchi, yorug`, porloq
8	ANHOR	a. Daryolar. Katta ariq, sug`orish kanali
9	APELSIN	Xitoy olmasi. Rangi sariq yumaloq karjlarga bo`lingan meva.
10	ARSENAL	Fr. Ishxona, ustaxona. Qurol-aslaha yasaydigan, tuzatadigan, saqlaydigan joy.
11	ARTEL	Fr. Hunarmand. Kasb-hunar egalarining birgalashib, jamao bo`lib ishlashi uchun tuzilgan uyushma.
12	AHBOB	a. Do`stlar
13	BAZL	a. Sovg`a, hadya. Hurmat-ehtirom yuzasidan sahiylik qilib beriladigan yoki bag`ishlangan narsa
14	BAROKKO	ital. ajib, g`alati, jimjimador. Tasvirning rang-barangliligi bilan ajralib turadigam me`moriy uslub.
15	BAHODIR	mo`g`. Jasur, qo`rqmqs
16	BAHOR	f. ko`klam fasli

Bu jadvalda ma’lum bir axborot saqlanmoqda – bu ma’lumotlar ombori strukturasi, ya’ni maydonlar to‘plamidir. Maydonlar jadvalga qaysi ma’lumotlar va qanday ko‘rinishda kiritilishini belgilaydi.

Yangi ma`lumotlar omborini mustaqil ravishda yaratish ham mumkin. Buning uchun MS Access ishga tushirilgandan keyin paydo bo‘lgan oynadan “Novaya baza dannix” ni tanlab lingvistik omborini joylashimiz mumkin.
Demak, biz kuzata olgan kompyuter lingvistikasiga oid tadqiqotlarda bu narsa ya’ni elektron lug‘atlar tuzish bir necha oz muddatdagi yillar oldin kompyuter lingvistikasi oldiga qo‘yilgan asosiy vazifalar sirasida sanalmasa-da, bugungi kunda leksikografiya va kompyuter lingvistikasining kesishmasida turuvchi asosiy masala sifatida aynan shu muammoni qo‘ya boshladik. Hozirda ham kompyuter lingvistikasi fani oldida jamiyatimizni yangi ijtimoiy-iqtisodiy bosqichlarga ko‘tarishda zarur bo‘lgan vazifalar anchagina. Xususan, kompyuter uchun o‘zbekcha to‘liq va to‘laqonli lingvistik ta’minot yaratish, avtomatik tahrirlash, o‘zbek tilidan boshqa tilga yoki aksincha tarjima qiluvchi mukammal dasturlarni yaratish, sodda qilib aytganda, kompyuterni o‘zbekcha “gapirtirish” amaliy tilshunoslikning bu yo‘nalishi oldida turgan eng dastlabki vazifalardir. Keyingi yillarda tatbiqiy yo‘nalishning bu sohasiga tilshunoslar orasida qiziqishning ortib borayotgani quvonarli hol bo‘lsa-da, ko‘p sonli bo‘lmagan bu tadqiqotchilar faoliyati bu o‘ta dolzarb yo‘nalishda maxsus mutaxassislar tayyorlash zaruriyatini hal etib bera olmasligi ham aniq. Hozirgi kunda amaliy tilshunoslikning o‘zbek tilini tatbiqiy tadqiq etishning metodologik asoslari ishlab chiqish, metod va prinsiplari belgilash muhim masala. O‘zbek tilining tatbiqiy yo‘nalishlarini amalga oshirishning dasturi ishlab chiqilishi lozim. Unda amaliy tilshunoslik taraqqiyoti uchun dolzarb bo‘lgan quyidagi muammolarning hal etilishi ko‘zda tutiladi:
– tilshunoslikning sof nazariy fan doirasidan chiqib, iqtisodiy samarador yo‘nalishlar taraqqiy topgan fan mavqeini ham olishida zaruriy tadqiqotlar metodologiyasi va metodlari belgilab berish;
– amaliy tilshunoslikning bugungi ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot davri uchun ayniqsa dolzarb bo‘lgan ustuvor yo‘nalishlari belgilash va asoslash;
– ishlab chiqilgan metodlar va metodologiya asosida muayyan amaliy yo‘nalish tavsifini yaratish. Kelgusida amaliy tilshunoslikka oid tadqiqotlar natijalari asosida darsliklar, qo‘llanmalar yaratilishi ma’naviy yetuk, tadbirkor va zamonaviy barkamol yosh avlodni tarbiyalash ishida muhim hissa bo‘lib xizmat qilishi shubhasiz.