I «buxgalteriya hisobi» kafedrasi “buxgalteriya hisobi ” fani

Бошқа томонга қайта ишлашга берилган материаллар - корхона балансида турган, қайта ишлаш учун бошқа корхонага берилган материаллар. Уларга, асосан, қайта ишлаш учун ўзга корхонага берилган ўсимликчилик, чорвачилик ҳамда ўрмон хўжалиги маҳсулотлари киради.

Ишлаб чиқаришнинг қайтариладиган чиқиндилари — бу маҳсулот ишлаб чиқариш жараёнида ҳосил бўлган ва бирламчи хом ашё ва материаллар хусусиятларини тўла ёки қисман йўқотган хом ашё ва материаллар колдиғидир (ёғоч ва темир қириндилари, шрот ва шу кабилар).

Бошқа материаллар - тузатилмайдиган брак ҳамда ушбу ташкилотда материаллар, ёқилғи ёки эҳтиёт қисмлар таркибида ишлатилиши мумкин бўлмаган асосий воситаларнинг, инвентар ва хўжалик анжомларининг чиқиб кетишидан олинган моддий бойликлардир (металлолом, утилланган хом ашё, емирилган шиналар ва шу кабилар).

Товар-моддий захиралар актив сифатида тан олинади, агар:

– ташкилотга келгусида актив билан боғлиқ иқтисодий фойда келиб тушишига ишонч бўлса;

– актив қийматини ишончли баҳолаш мумкин бўлса;

– уларга бўлган мулк ҳуқуқи ўтса.

Товар-моддий захираларга бўлган мулк ҳуқуқи, улар билан боғлиқ хатарлар ва мукофотларнинг ўтиш пайти унинг шартлари келишиладиган етказиб бериш (олди-сотди) шартномаси асосида белгиланади.

Товар-моддий заҳираларни сотиб олиш билан боғлиқ бўлган ва уларнинг таннархига киритиладиган харажатларга қуйидагилар киритилади:

• материалларнинг шартнома қиймати;
• бож тўловлари ва йиғимлари;
• материалларни сотиб олишда қатнашган таъминотчи ва воситачиларга тўланадиган коссиион ҳақлар;
• материалларни сертификатлаш ва техник шароитларга мувофиқ синовдан ўткизиш харажатлари;
• транспорт-тайёрлов харажатлари;
• транспортировка қилиш, таваккалчиликларни суғурталаш харажатлари.

ТМЗларни корхона балансига кирим қилиш йўллари
узоқ муддатли активлар таркибидан ўтказиш
устав капиталига таъсисчи улуши сифатида келиб тушиш
ўзида яратиш ёки олди-сотди шартномаси бўйича материалларни сотиб олиш
текинга келиб тушиш (ҳадя шартномаси бўйича)
инвентаризация натижасида аниқланган ортиқча (ҳисобга олинмаган) материалларни кирим қилиш
айирбошлаш ёки алмашув тартибида келиб тушуши