I булим. Ахборот тизимлари ва технологияларини миллий ифтисодда 1уллаш асослари


Автоматлаштирилган ахборот технологиялари эволюцияси. ХХ



Download 0,67 Mb.
bet27/29
Sana28.02.2022
Hajmi0,67 Mb.
#473731
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   29
Bog'liq
I булим

Автоматлаштирилган ахборот технологиялари эволюцияси. ХХ асрнинг 50-йилларида ЭХМнинг пайдо булиши ва улардан фойдаланиш имкониятининг жадал ошиб бориши билан мехнатни автоматлаштириш, ахборот махсулотлари ва хизмати бозорининг юзага келишига асос булди. ААТнинг ривожланиши ахборотни кайта ишлаш ва узатиш буйича янги техник воситаларнинг пайдо булиши, ЭХМдан фойдаланишнинг ташкилий шаклларини такомиллаштириш, инфратузилмани янги коммуникация воситалари билан бойитиш билан бир кзторда кечди. ААТнинг эволюция жараёни 5- жадвалда берилган.
Э3(М авлодлари алмашуви руй берди. Бу ЭХМнинг асосий техник фойдаланиш ва иктисодий параметрла- ри, биринчи навбатда самарадорлик, хотира нажми, ишончлилиги, габарит улчами ва нархи каби омиллар узгариши билан боглик эди. Машина оркали ечиш учун вазифаларни тайёрлаш иш хажмини камайтириш, инсоннинг ЭХМ билан алокасини енгиллаштириш хамда ЭХМдан фойдаланиш самарадорлигини ошириш ЭХМ ривожланишининг асосий омили эди ва шундай булиб колмокда.
ЭХМлар бириичи авлодииииг (ХХ аср 50-йиллар) элемент базасини электрон чироклар ташкил этар эди. Бундай машиналар анъанавий таркиб чизмасига мос холда, бир-бирига кдтъий боглик асосий курилмалар тупламидан (арифметик — мантикан, эслаб колувчи бошкарув курилмаси ва кириш-чикиш курилмаси) иборат булган.
Дастурлар машина тилида тузилган. Хар бир фойдаланувчи уз ихтиёрига ЭХМни маълум бир ватага олиб, уша вататнинг бир кисми дастурни тугирлашга кетар эди. Дастурий таъминот асосан стандарт кенжа дастурлардан иборат булган. Уша пайтда ЭХМдан илмий ва мухандислик буйича эскича масалаларни ечишда фойдалаништан. Биринчи авлод машиналари нисбатан кенг улчами, энергияни куп сарфлаши, сустрок харакатланиши ва ишончлилигининг пастлиги билан ажралиб тур ади.
Иккиичи авлод ЭХМлар яримутказгичларга асосланиб, ХХ асрнинг 50-йиллари охири ва 60-йиллар бош ларида яратилган.
Мазкур ЭХМлар авлоди марказлашмаган холда кириш-чикишни бошкарув хусусиятига эга булди. Бу турли ташки курилмаларнинг марказий процессорга осонгина уланиш имкониятини берди. Кириш-чикиш курилмасини туплами купайди, ташки хажмда курилмасининг хажми кенгайди. Дастурий таъминот сезиларли даражада кенгайди. Унинг таркибига алгоритмик тилли трансляторлар, операцион тизимлари кира борди. Айни пайтда бир дастурли ЭХМлар билан бирга икки дастурли ЭХМлар хам пайдо булди. Улар битга процессор билан машиналар асосий курилмаларининг параллел ишлашини ташкил этиш хисобига бир неча дастурларни биргаликда амалга ошириш имконини беради.
ЭХМларнинг иккинчи авлоди нафакат мутахалик ва илмий вазифаларни, шунингдек, келадиган хамда чиквдиган катта хажмдаги ахборотлари билан фаркданувчи иктисодий, ахборот масалаларини хал этищда хам кулланила бошланди. Уларнинг


ЭХМларнинг иккинчи авлоди нафакат мутахалик ва илмий вазифаларни, шунингдек, келадиган хамда чиквдиган катта хажмдаги ахборотлари билан фаркданувчи иктисодий, ахборот масалаларини хал этищда хам кулланила бошланди. Уларнинг нисбатан такомиллашган элемент базаси сезиларли даражада процессорнинг тезрок харакатланишига ва хотира хажмини оширишга, ЭХМ улчами кискдриб энергия сарфининг камайишига имкон берди. Бунта куп даражада ахборотни босиб чикариш монтажининг кулланиши сабаб булди.
ЭХМлар учинчи авлоди 60-йиллар охири ва 70-йиллар бошларида пайдо булди. Ушбу машиналар интеграл холда ишлайдиган ярим утказгичлар асосига курилган. Интеграл схема анча мураккаб транзисторли схемага мос тугалланган мантииий функционал блокларни ифодалайди. Ушбу схемаларнинг кулланилиши ЭХМ лар улчамининг кескин кискаришига, ишончлилиги унумдорлигининг ошишига олиб келди. Бунта куп катламли чоп этиш монтажининг кулланиши кумак 6ерди.
Айни турдаги ЭХМлар машиналар тузилмасининг номарказлашув тенденцияси давом этишига олиб келди. Шундан кейин бир неча, жумладан ихтисослашган процессорли хисоблаш тизимлари кенг кулланила бошланди. Ташки курилмалар номенклатураси узгарди. Уларнинг таркибида асосий уринни катта хажмни сигдира оладиган магнитли дисклар эгаллайди.
Таъкклаш жоизки, бу даврда ЭХМнинг мантииий тузилмаси билан боглик булган тавсифлар мажмуини англатувчи ЭХМ «архитектураси» (меъморчилиги) атамаси жорий этилди. «Архитектура» тушунчасига ЭХМ элементлари (аппаратура ва дастурий таъминот), фойдаланувчи нуктаи назаридан ЭХМ хусусиятини белгиловчи элементлар уртасицаги алока ва узаро харакатлар тамойиллари киради. Учинчи авлод ЭХМларица илк бор ЭХМлар оиласини яратишга нисбатан архитектура жихатдан ягона ёндашув кулланилган. Бундай ёндошув биринчи галда бир оила таркибига кирувчи ЭХМ моделларининг ягона конструкторлик-технологик базаси ва дастурий мувофикпигини англатади.
Дастурий таъминот ва биринчи галда операцион тизимларнинг роли кучайди. Операцион тизимларининг ривожланиши машиналарнинг турли режимда пакетларни кейта ишлаш, вактни булиш, суров-жавоб режими ишларини бошкаришни таъминлади. Айтиш жоизки, дастурий таъминот киймати туфайли аппаратлар нархи ошди.
Ушбу авлод машиналарида уларга узок масофада булгак абонентларнинг бевосита кира олиш имконияти кенгайди. Абонентларнинг ЭХМлар билан мулокоти машина-ахборот алока каналлари (телеграф, телефон, радиоалока ва хоказо) билан боглик абонент пунктларининг ривожланган тармоги хисобига амалга оширилади.
ЭХМдан фойдаланиш сохалари анча кенгайди. Масалан, самарали ишлаш нуктаи назаридан мумкин булмаган вазифалар борасидаги чеклашлар деярли йук булди. Улардан фойдаланувчилар уртасида вактни автомат равишда аниклаш режимидагина эмас, бошкарувчи тизим таркибида вактнинг аник бир куламида хам ишлашга кодир универсал машиналар сифатида фойдаланила бошланди.

Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish