I bobIssiqlik o’tkazuvchanlik va issiqlik almashinuvi haqida umumiy tushuncha

 Re=wd/v,   

 

 

 (1.18) 

bu  yerda  w  –  suyuqlikning  o‘rtacha  tezligi,  m/sek;  d  –  quvur  diametri,  m;  v  – 

kinematik qovushqoqlik koeffitsienti, m

2

/sek. 

(1.18) formula yordamida istalgan kesimdagi oqim uchun Reynolds sonini 

hisoblab  chiqarish  mumkin.  Reynolds  sonini  kritik  qiymati  Re

kr

=2300  ekanligi 

tajribadan aniqlangan. Re 



2300 bo‘lganda oqim laminar, Re 



 10000 da esa – 

turbulent bo‘ladi. Suyuqlikning quvurlardagi harakatida o‘ziga xos xususiyatlari 

bor.  Tezligi  w=const  bo‘lgan  suyuqlikni  quvur  bo‘ylab  harakatini  ko‘rib 

chiqaylik.  (1.1-rasm).  Suyuqlik  quvur  bo‘ylab  oqa  boshlashi  bilan  ishqalanish 

natijasida  devorlar  yaqinidagi  suyuqlik  zarralari  devorlarga  yopishadi,  natijada 

devorlar  yaqinida  tezlik  nolgacha  pasayadi.  Suyuqlik  sarfi  o‘zgarmaganligi 

sababli,  tezlik  quvur  kesimining  o‘rtasida  tegishlicha  ko‘payadi.  Bunda  quvur 

devorlarida  gidrodinamik  chegara  qatlam  –  suyuqlik  tezligi  w  dan  nolgacha 

kamayadigan  qatlam  hosil  bo‘ladi.  Bu  qatlamning  qalinligi 



  oqim  bo‘ylab 

ortadi  (1.1-rasm).  Oqimning  tezligi  ortishi  bilan  chegara  qatlamning  qalinligi 

kamayadi,  suyuqlikning  qovushoqligi  ortishi  bilan  esa,  qatlam  qalinligi  ortadi. 

Gidrodinamik  chegara  qatlamida  oqim  laminar  1  va  turbulent  2  bo‘lishi 

mumkin. (1.1-rasm). Oqim turi Reynolds soni bilan aniqlanadi. 

Chegara  qatlamida  oqim  turbulent  bo‘lsa,  u  holda  devor  yaqinida  oqish 

laminar  bo‘lgan  juda  yupqa  suyuqlik  qatlami  hosil  bo‘ladi.  Bu  qatlamni 

qovushoq  yoki  laminar  qatlamcha  3  deyiladi.  Suyuqlik  quvurga  kirgan  paytdan 

to barqaror oqim qaror topgunga qadar, chegara qatlam qalinligi barcha kesimni 

to‘ldirguncha  quvur  uzunligi  bo‘ylab  asta–sekin  ortib  boradi.  Shu  paytdan 

boshlab tezlikning o‘zgarmas profili yuzaga keladi va oqim barqarorlanadi.  

 

---

 

18