I bob. Zamonaviy adabiyotshunoslikda strukturalizmning o`rni…10-40

Tarixiy kod –matn bo`laklarida moziyga oid ma’lumot, tarixiy shaxs nomlari tilga olinadi.Masalan, Abdulla Oripovning “O`zbekiston”qasidasidagi quydagi jumlalar bor.

Qotil qo’li qilich soldimast Quyosh bo`lib uchdi tilla bosh. Do`stlar,ko`kda yulduzlar emas, U Ulug`bek ko’zidagi yosh.
Ushbu satrlarda Ulug`bek Mirzoning o`ldirilishi nazarda tutilgan.Yoki o`g`li Abdulatif otasiga qarshi isyon ko`targani uning buyrug`i bilan Ulug’bekning qatil ettirilishi, marhum shoirimiz Muhammad Yusufning Ulug`bek tilidan aytgan quydagi so`zlarida asl haqiqat sifatida jaranglaydi.
Yulduzlarda edi nigohim,bilmadim ne edi gunohim… Men dardimni kimga aytaman.
Qancha g`amga botmagan edim,qancha og`u yutmagan edim... O`z bolamdan kutmagan edim…men dardimni kimga aytaman.¹

9. 
   Murojaat kodi - badiiy matn birliklarida biror shaxs narsa va jonzotlarga murojaat qilinadi.Masalan,quydagi Rauf Parfi qalamiga mansub “Ona tilim”she’ridan olingan parchaga e’tibor qilaylik,
   

Oftob / farzandidir / oltin dalalar,/
Oftob / sochqi sochar / bosh uzra balqib./ U sening tilingda / aytar allalar,/ Oftobdek ardoqli / ey ona xalqim./
Ayrim paytlarda matnning bir bo`lagidagi kod keyingi bo`laklarda davom ettirish mumkin.Tahlil paytida bunday holatda kod zanjirini yaratish kerak.

10. 
    Etnografik kod - xalqning milliy mentalitetiga xos an`analar, qadriyatlar aks ettiriladi. “Kecha va kunduz” romanining bahor tarifi bilan boshlanish qismida etnografik kodning ajoyib namunasini ko’rish mumkin.Qizlarning qoshiga ko`rk bag`ishlagan o`sma, erkaklarning gulli do`ppisi,
    

¹ Olimov.S va boshqalar 8-sinf darslik.T,- “G’ofur G’ulom” nashriyoti ,215-bet
gajak sochlar, ro`mol popuklari o`zbek xalqiga xos qarashlardir. Ayniqsa xalq og`izaki ijodida etmografik kodga yuzlab,balki minglab misol topishimiz mumkin.
Xulosa qiladigan bo`lsak, har bir asarda bitta va bir nechta kod bo`ladi.Badiiy matinni tadqiq etganingiz sari yangi kodlar ochilaveradi.

2.