I bob tog’ jinslarining suvli xosslari

MUNDARIJA .
I BOB………..………………………………………………………………(2-7)
1.1 Tog’ jinslarining suvli fizik hossalari ………………………………..…(2-4)
1.2 Tog’jinslarini larni meliorativ ishlarda baholash ………………………(4-7)
II BOB (7-12)
2.1 O"zimliklarni ozuqalanishi va baholash ………………………………(7-13)
XULOSA ………………………..……………………………………………13
FOYDDALANILGAN ABIYOTLAR……..……………………………… 14

I BOB Tog’ jinslarining suvli xosslari.
Granulometrik (mexanik) tarkib. Suv katlamlari joylashgan suvni yaxshi ¹utkazuvchi, bush, kotmagan, chukindi tog jinslari tarkibini shagal, kum, chang, gil va mayda kolloid zarralar tashkil kiladi. Suvni yaxshi utkazuvchi va yomon utkazadigan jinslarning tarkibini tashkil kiluvchi donalar va zarralarning katta kichikligini aniklash katta axamiyatga ega, chunki jinslarning suv utkazuvchanligi, govakligi, suv berish kobiliyati, namlik sigimi, kapillyarligi, ularning granulometrik tarkibiga boglik. Granulometrik tarkibini urganish suvli katlamlarning geologik va paleogeografik sharoitlarini urganishda, kuduklarda suzgichlarning konstruktsiyasini tanlashda yordam beradi. Tog’jinsi zarralarining katta kichikligi turlicha buladi va mikrometrdan (0,001 mm) bir necha yuz millimetrgacha uzgaradi. Ayrim kattalikdagi donalar va zarralarning tog jinsidagi mikdori mexanik yoki granulometrik taxlil yordamida aniklanadi. Granulometrik tarkibning logarifmik grafigini chizish uchun abstsissa ukida zarralar diametrining logarifmi joylashtiriladi, ordinata ukida esa zarralarning yigindi (umumiy, ortib boruvchi) foizini oddiy masshtabda joylashtiriladi .Donador tog jinslarining tarkibi tugrisidagi grafik chizigining xarakteriga karab xam fikr yuritish mumkin; tog jinslari bir xil kattalikdagi zarralardan tashkil topgan bulsa chizik tik xolda, turli kattalikdagi zarralardan tashkil topgan bulsa chizik kiya (yotik) xolatda buladi. 2. Govaklik tog jinslari xosil bulishi jarayonida va ularning nurashi, suvlar ta`siri natijasida, g’ovaklik deb, tog jinslari tarkibidagi zarralar urtasidagi bushlikka aytiladi. Bu xususiyat yoriklar bilan birgalikda tog jinslarining gidrogeologik xususiyatini belgilab beradi. Yer yuzasidan chukurlikning ortib borishi va tsementlanishi bilan tog jinslarining govakligi kamayib boradi. Tog’ jinslaridagi govaklar, bushliklar va yoriklar uzlarining turlari va kattaliklarigakarab bir-birlaridan fark kiladilar. Kapillyar bulmagan govaklarning diametri 1 mm dan katta, kapillyar govaklarning diametri esa 1 mm dan kichik buladi. Govak va yoriklar kattaliklariga karab uch guruxga bulinadi: 1) uta kapillyar govaklar (govakning kattaligi 0,5 mm dan katta, yoriklar esa 0,254 mm dan kichik); 2) kapillyar govaklar kattaligi 0,5-0,002 mm, yoriklar esa 0,254 - 0,001 mm buladi; 3) sub kapillyar govaklar 0,0002 mm dan kichik, yoriklarning kattaligi 0,0001 mm dan kichik. Tog’ jinslarining uta kapillyar govaklarida va yoriklarida erkin suvlar xarakatlanadi, kapillyar govaklarida esa erkin suvlar kisman kapillyar kuchlar ishtirokida xarakat kiladi. Tog’ jinslarida sub kapillyar govaklar va yoriklar bulsa (gillar, gilli slanetslar va boshkalar) ular suv utkazmaydi. Govaklikning mikdori govaklik koeffitsienti "n" bilan belgilanadi va u kuruk jins govaklarining umumiy xajmini, kuruk tog jinsining umumiy xajmiga bulgan nisbati bilan aniklanadi. Govaklik koeffitsienti birliklarda va foizlarda ifodalanadi. bu erda Vn - govaklar xajmi; V - tog jinsining xajmi. Govaklik koeffitsienti solishtirma va xajmiy ogirlik orkali xisoblanishi mumkin.
. Tog jinslarining namligi. Tog jinslari tabiiy sharoitda doimo turli mikdordagi suvni uz tarkibida ushlab turadi. er osti suvlarining satxidan yukorida joylashgan tog jinslarining tarkibidagi suvlarning mikdori yil mobaynida xaroratning fasliy uzgarishi, suvlarning buglanishi yogingarchilikning yogishi ta`siri ostida uzgarib turadi.