I bob. Texnologik qism

1-rasm. Chiqindilardan oltinni ajratish

1.3 Oltinlashning sianli elektrolitlari
Au elektrokimyoviy cho‘ktirish sianli kompleks birikmalari elektrolitlarini cho‘ktirish bilan amalga oshiriladi. Sianli elektrolitlar ishqorli kislotalar va neytrallangan bo‘ladi.

Sianli ishqoriy elektrolitlar tarkibida oltin bir valentli sianidli K_Au(CN)₂ va erkin holdagi kaliy sianid holida bo‘ladi va oltin sianid chiqishini qaytaradi. Elektr o‘tkazuvchanligini oshirib, anod va aktivligini oshirishga imkon beradi.

Elektrolit pH=11-12 huddi shunday kompleks K_Au(CN)₂ barqarorligining konstantasi juda kam (K_Hқ5*10)^-39 shuning uchun Au ning muvozanat potensiali sianli elektrolitlardan manfiy qiymat tomonga siljigan bo‘ladi. Bu oltinlash xavfsizligini ta’minlaydi. Yuqori katodli qutblanish juda kichik cho‘kma beradi (1-rasm).

Oltinning sianli ishqorli elektrolit kabi quyidagi 2-jadvalda ish tarkibida amalga oshirilishi kerak.

2-jadval

Sianli ishqorli elektrolit, g/l

KAu(CN)2 (oltin hisobida)	4-10
KCN	10-20
Ik A/дм^2(t-18÷30 ^oC да)	0,1-0,3
Ik A/дм^2(-45÷55 ^oC да)	0,2-0,5
t^oC	18-30
pH	11-12
Anodlar po‘lat	12Х1849Т
Yoki oltin markasi	3К999,9

Elektrolit tenglamasi va konsentratsiyasi qancha yuqori bo‘lsa, shuncha tok bo‘yicha metall ajralishi va tok zichligi yuqori bo‘ladi. Sianid kaliyli tuz ko‘rinishida bo‘lishi zarur, chunki sianidning natriyli oltinli tuzi juda kam eruvchandir. Elektrolitning elektr o‘tkazuvchanligini oshirish uchun 25-30 g/l ortafosfat kislota H₃PO₄ qo‘shilishi kerak [5,6,7].

Ishqorli sianli elektrolitlarning afzalligi, cho‘kmani yuqori tozalik darajada olinishi bilan bog‘liqdir. Xuddi shunday KCN konsentratsiyasi yuqori bo‘lib, nodir metallarning Au bilan birga cho‘kmaga tushmasligidir.

Neytral sianli elektrolitlar tarkibida oltin bir valentli, kompleks K_Au(CN)₂ Ва juda kam miqdorda bo‘ladi va (1-2 g/l) erkin sianid tarkibida elektrolit pH 5-7,5 elektrolit kislotaligi fosfat kislota bilan ta’minlanadi. Bu elektrolitlar asosan yuqori qalinlikdagi qoplamalar olish uchun kam tozalikka ega bo‘lganligi sababli nodir metallarning ham cho‘kishini hisobga olib, qo‘llaniladi. Ishlab chiqarish texnologiyasi asosan erimaydigan anod bilan olib boriladi. Tok bo‘yicha unumli bu elektronlarniki 100% ga yaqin bo‘lib, oltin cho‘kmalari bu elektrolitlarning ishqoriy elektrolitlariga nisbatan ancha yumshoq bo‘ladi.

Oltinning ajralishi sianidradli kompleksning qaytarilishi natijasida amalga oshiriladi.


Ток бўйича унумли 100% кам, ҳудди шундай манфий потенциалнинг бир вақтда Au ажралиши билан бирга водород ажралади. Температура ошиши билан аралаштириш, олтинлаш, жараёнига сезиларли анча кучли таъсир қилади. Нейтрал цианидли электролит таркиби қуйидаги 3-жадвалда тартибда қўлланилади.

3-jadval

Neytral sianidli elektrolit, g/l