I bob. Ta'Lim sohasida psixologiya

O`zbekistonda psixologik xizmatning tadbiq etilishi.

1989-yilda O`zbekistonda amaliyotchi psixologlarning yetishmasligi sabab Nizomiy nomli T.D.P.U.da amaliyotchi psixologloglar tayyorlash fakulteti ochildi. O`zbekistonda psixologik xizmatning rivojlanishida E.G`oziyev, M.G.Davletshen, G.B.Shoumarov, V. M. Karimova, Sh. R.Baratov, E.H.Sattarov, F.S.Ismagilova, Z.T.Nizamova, H.S.Safo yev, F,L.Xaydarov, B.R.Qodirov, S.X.Jalilova, va boshqalar fan rivojida o`z hissasini qo`shgan va hozirga qadar o`z izlanishlarini davom ettirmoqda. 1998 yilda Sh.R. Baratov “Ta`lim tizimida va ishlab
chiqarishda psixologik xizmatni tashkil etishning psixologik xususiyatlari” mavzusida ish olib bordi va doktorlik dissertatsiyasini yoqladi.
Hozirgi davr bosqichida psixologik xizmatning ikki yo`nalishi : dolzarb va kelajak yo`nalishlari mavjud.
Dolzarb yo`nalish – bu o`quvchilar ta`lim-tarbiyasidagi qiyinchiliklar, ular xulq-atvoridagi , muloqotidagi va shaxsi shakllanishidagi buzulishlar bilan bog`liq muammolarni hal qilishga qaratilgan.
Kelajak yo`nalishi - har bir bola indevidualligini rivojlantirishga jamiyatda yartuvchanlik hayotiga psixologik tayyorgarlikni shakllantirishga qaratilgan. Psixologik xizmat maktabda o`quv tarbiya mahsuldorligini oshirishga, ijodiy faol shaxsni shakllantirishga imkon beradi. Psixologik xizmat 3 ta asosiy bo`limdan tuzilgan:

1. 
   Aniq o`quv muassasida ishlaydigan bolalar amaliy psixologi .
   
2. 
   Tuman xalq ta`limi qoshidagi tashxis markazi.
   
3. 
   Respublika kasb-hunarga yo`naltirish va psixologik-pedogogik tashxis markazi.
   

Psixologik xizmat xodimlari barcha muammolarni hal qilishda bolani har tomonlama va garmonik rivojlanish vazifalariga va uning qiziqishlariga tayanadi. Amaliyotchi psixolog o`z faoliyati pedogogik jamoa va ota-onalar bilan yaqin aloqalarda amalga oshiradilar. Psixologik xizmat o`z faoliyatida tibbiy difiktologik va boshqa xizmat turlari bilan bola tarbiyasida yordam ko`rsatuvchi jamoatchilik xodimlari bilan yaqin aloqada ish olib boradilar .
O`rta maxsus kasb-hunar tizimidagi psixologik xizmatning maqsadi – shaxsning har tomonlama garmonik kamoloti to`laqonli psixologik taraqqiyotni ta`minlovchi qulay shart-sharoitlar yaratishdan iboratdir. Psixologik xizmatda tadqiqot va ta`sir otkazish ob`yekti maktabgacha yoshdagi bolalar, maktab o`quvchilari, maxsus o`quv yurti, oliy maktab, kollej talabalari, ota-onalari bo`lib hisoblanadi. Ularni yoki guruhiy shaklda tadqiq qilishi mumkin.

XULOSA
Xalq ta`limi tizimidagi psixologik xizmatning maqsadi shaxsning o`sishini ta`minlash psixologik taraqqiyotini ta`minlovchi yuqori darajadagi shart-sharoitlar yaratish, o`rta maktabdagi o`quv tarbiya ishlarini yaxshilash, bu sohada pedogogik jamoaga ilmiy-uslubiy jihatdan yordam ko`rsatishdan iboratdir.
Psixologik xizmat xalq ta`limi tizimning muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Psixologik xizmatda tadqiqot va ta`sir o`tkazish ob`yekti maktab o`quvchilari,oqituvchilar, ota–onalar bo`lib hisoblanadi. Psixologik xizmat mutaxassislari barcha muammolarni hal qilishda, har qaysi shaxs pedogogik, o`quvchi, ota –ona manfaati va uning har tamonlama uyg`un kelib chiqishini o`rgangan holda yondashadi.
Psixolog o`quvchilar xarakterida mavjud bo`lgan yutuqlarni rivojlantirish va kamchiliklarni tuzatish, o`z xatti-harakatlarini kuzatish, tahlil qilish, baholash, o`zining kayfiyat va xulq atvorini boshqarish, ko`nikma va malakalarni rivojlantirish haqida tavsiyalar beradi.
Umum o`rta ta`lim maktablarida ish olib borayotgan amaliyotchi psixologlar o`z faoliyati davomida ta`lim muassasining ijtimoiy muhitini muvofiqlashtirishni ta`minlaydi, va ijtimoiy moslashmaslik ularning zo`riqishlarini yuz berishini oldini olish uchun psixologik xizmatning o`rni beqiyos. Psixologik xizmat faoliyati o`quvchilar aqliy faoliyat taraqqiyoti va shaxsiy xususiyatlarini diagnostika qilishga, ta`lim-tarbiyasidagi buzilishlarning psixologik sabablarni aniqlashgagina qaratilmasdan, balki bunday buzilishlarni yo`qotish va oldini olishga qaratiladi.
Bunday psixologning aniqlagan va to`plagan ma`lumotlari o`quvchilarni korreksiya qilishda faol ishtirok etish zarurligi kelib chiqadi.