I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar

 
11.3 § Kompensatsiyalangan kremniyda fotoo‘tkazuvchanlikni uzoq 
muddatli relaksatsiyasi va qoldiq o‘tkazuvchanlik 
 
Kompensatsiyalangan  kremniyda  kuzatilgan  g‗ayri  oddiy  fotoo‗tkazuvchanlik 
xodisalardan yana biri, fotoo‗tkazuvchanlik xosil qilganidan so‗ng yorug‗lik manbasi 
o‗chirilsa,  qorong‗u  xolatda  fotoo‗tkazuvchanlikni  qiymati  o‗zini  boshlang‗ich 
xolatiga  qaytmasdan  ma‘lum  bir  qoldiq  o‗tkazuvchanlikga  ega  bo‗lar  ekan. 
Fototokning  qiymati    qoldiq  o‗tkazuvchanlik  qiymatiga  birdan  tushmasdan  ma‘lum 
bir  vaqt  oralig‗ida  kamayib  borishi  kuzatildi.  Bu  fizik  xodisa  yarimo‗tkazgich 
materiallaridagi  fotoo‗tkazuvchanlikni  qoldiq  o‗tkazuvchanligi  deb  nomlanadi.  10.4 
rasmda kompensatsiyalangan kremniy materialida harorat T=77K bo‗lganida hamda 
yorug‗lik  quvvatini  turli  qiymatlarida  yoritib  yorug‗lik  manbasi  o‗chirilganda 
kuzatilgan  uzoq  muddatli  relaksatsiya  va  qoldiq  o‗tkazuvchanlikning  qiymatini 
vaqtga bog‗liq o‗zgarishi ko‗rsatilgan.  
Kompensatsiyalangan kremniyda kuzatilgan qoldiq o‗tkazuvchanlikga IQ nur va 
haroratni  ta‘siri  o‗rganilganda,  qoldiq  o‗tkazuvchanlikni  IQ  nur  va  harorat  ta‘sirida 
so‗nish  xodisasi  kuzatildi.  10.5  rasmda  qoldiq  o‗tkazuvchanlikga    IQ  nur  ta‘sirida 
so‗nishi ko‗rsatilgan.