I bob qattiq jismlar 1-§. Qattiq jismlarning fizikasida asosiy tushunchalar


-§ Qattiq  jismlarda  chiqish  ishi



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet81/225
Sana03.07.2021
Hajmi5,36 Mb.
#108758
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   225
Bog'liq
Яримўтказгичлар физикаси Бадирханов

 
7.1-§ Qattiq  jismlarda  chiqish  ishi 
 


 
91 
Chiqish ishi bu-Fermi sathidan elektronlarni vakuumga chiqarish uchun lozim 
bo‘lgan  energiyaga  aytiladi.  Chiqish  ishining  qiymati  qattiq  jismlarda  A~1

10  eV 
oralig‘ida bo‘lishi mumkin. Ma‘lumki, metallarda Fermi sathining qiymati haroratga, 
kirishma atomlar miqdoriga juda kam bog‘liqligi tufayli metallarda chiqish ishining 
qiymatini  doimiy  deb  hisoblash  mumkin.  Chiqish  ishining  qiymati  kristall 
yo‘nalishlariga [111], [110], [100] ham bog‘liq. Metallarda chiqish ishining qiymatini 
aniqlashni  turli  xil  usullari  mavjud.  Masalan,  ikki  metallni  kontakt  potensiallari 
farqidan  (υ=A
1
–A
2
),bunda  kontaktdagi  biror  metallni  chiqish  ishi  oldindan  ma‘lum 
bo‘lsa, ikkinchi metallning chiqish ishini topish mumkin. Ko‘proq qo‘llaniladigan bu-
fotoelektrik    metodi  bo‘lib,  unda  asosan    Eyshteyn  formulasi   
        
  
 
 
 
yordamida  chiqish  ishini  juda  katta  aniqlik  bilan  topish  mumkin,  bunda    hv-metall 
sirtiga  (katodga)  tushayotgan  foton  energiyasi.  Metallarda  chiqish  ishini  boshqarish 
(kamaytirish)  faol  ishlaydigan  emitterlar  yaratishda  juda  muhim  ahamiyatga  ega. 
Metall  sirtlarga  qo‘shimcha  ishlov  berish  yoki  vakumda  boshqa  atomlarni  purkash 
usullari  bilan  chiqish  ishini  o‘zgartirish  mumkin.  1-jadvalda    ba‘zi  bir  polikristall 
metallarning chiqish ishi keltirilgan: 
         Ma‘lumki,  yarim  o‘tkazgich  materiallarida  Fermi  sathining  qiymati  harorat, 
yorug‘lik  va  ayniqsa,  kirishma  atomlar  tabiati  va  konsentratsiyasiga  bog‘liq 
bo‘lganligi  uchun,  ularda  chiqish  ishining  qiymati  o‘zgarib  turadi.  Agar  biz  donor 
kirishma  atomlari  konsentratsiyasini  oshirish  yo‘li  bilan,  Fermi  sathini 
o‘tkazuvchanlik sohasigacha , hatto uning ichigacha olib kirishimiz mumkin bo‘lsa, 
aksincha  akseptor  kirishma  atomlar  konsentratsiyasini  boshqarish  yo‘li  bilan  Fermi 
sathini valent soha ichkarisida joylashtirishimiz mumkin. 
Demak yarim o‘tkazgichlarda Fermi sathi butun taqiqlangan soha kengligi bo‘yicha 
o‘zgartirish  mumkin  bo‘lganligi  uchun,  chiqish  ishining  qiymati  shunga  mos 
o‘zgaradi.  
                                                           E
0
=0                                                             
E
0
=0 
 
υ
y.o’
 
E
c                                                         
υ
y.o’
E
c                                     
 
   F                                                                               F     
                                                                                                              E
v                                                                                                                      
                                                                                 
E
v  
 
                                                                                                                        ε =0 υ
m
 
 
a)                                                
b) 
7.1  –  rasm.  a)  n  –  turli  yarim  o’tkazgichda  chiqish  ishi,    b)  p  –  turli  yarim 
o’tkazgichda  chiqish  ishi, d) metallning chiqish ishi. 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   225




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish