|
Reja:
Kirish
I bob. Oqqo'rg'on tumanining umumiy geografik tavsifi
Hududning tabiiy geografik o'rni.
Hududning geologiyasi
II bob. Oqqo'rg'on tumaning tabiiy resurslarini iqtisodiy tahlili.
2.1. Mehnat resurslariga tavsifi
2.2. Gidrologik resurslariga tavfsif
III bob. Hududning aholisi va qishloq xo'jaligi tarmoqlari
3.1. Oqqo'rg'on xo'jaligi
3.2. Sanoat tarmoqlari
3.3. Qishloq xo'jalik tarmoqlari tarmoqlari
III. Xulosa
IV. Foydalanilgan adabiyotlar
I bob. Oqqo'rg'on tumanining umumiy geografik tavsifi
Hududning tabiiy geografik o'rni.
Oqqoʻrgʻon tumani – Toshkent viloyatidat tuman. 1935 yil 28 iyuldatashkil qilingan. 1980 yilda shahar maqomini oldi. Angren daryosida, Kuchlik temir yo'l vokzalidan 16 km uzoqlikda (Toshkent-Angren tarmog'i), Toshkentdan 55 km janubdaShim. Va shim.-gʻarbda Quyi Chirchiq tumani, gʻarb va jan.gʻarbda Sirdaryo viloyati, shim.-sharqda Oʻrta Chirchiq tumani, jan. Va jan.sharqda Boʻka tumani, sharqda Piskent tumani bilan chegaradosh. Maydoni 0,40 ming km². Aholisi 86,8 ming kishi (2003). Tumanda 1 shahar (Oqqoʻrgʻon), 1 shaharcha (Alimkent), 10 qishloq fuqarolari yi-gʻini (Achchi, Doʻstlik, Zarbdor, Zafar, Oytamgʻali, Oqqoʻrgʻon, Toshtoʻgʻon, Shohruxiya, Eltamgʻali, Erkinlik) bor. Tuman markazi — Oqqoʻrgʻon shahri
Tuman hududi Sirdaryo va uning irmogʻi Ohangaron daryosi vodiysida joylashgan. Jan.-gʻarbidan Sirdaryo, shim.-gʻarbidan Ohangaron va uning irmoklari (Qorasuv va boshqalar) oqib oʻtadi. Sirdaryo boʻylaridagi botqoklashgan yerlar quritilib, ekinzorga aylantirilgan. Sirdaryodan sharqqa tomon yer yuzasi balandlasha boradi. Daryolar koʻhna qayir (terrasa)lar va jarliklar hosil qilgan. Oʻrtacha balandligi 320 m. Shimoliy gʻarbiy tomoni ochiq boʻlganidan Arktika havo massasi bemalol kirib keladi va qishda temperatura pasayib ketadi. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi —3,7°, eng past temperatura —33°, iyulniki 26,5°, eng yuqori temperatura 42°. Yillik yogʻin 256 mm. Vegetatsiya davri 200 —212 kun. Tuprogʻi yer osti suvi yuza boʻlganidan kam chirindili allyuvial oʻtloqi tuproq. Ohangaron sohilida (1 —2% chirindi) boʻz tup-roquchraydi. Yovvoyi oʻsimliklardan tu-rangʻil, terak, jiyda, tol, qamish, yan-toq, oqquray, tuyakori n va boshqa oʻsadi. Sirdaryo va Ohangaron qayirlarida, Xonariq boʻylarida toʻqay mushugi, quyon, tulki, chiyaboʻri, yumronqoziq, oʻrdak, gʻoz, qirgʻovul, suv kalamushi, sichqon, chumchuq, loyxoʻrak, baqa, suvilon va boshqa yashaydi.
Hududning geologiyasi.
Oqqo'rg'on Ўрта Тяньшаннинг, асосан, герцин магматизми билан тавсифланадиган Чатқол-Қурама геологик зонасида жойлашган.
Шаҳарнинг геологик кесмасида иккита катта қаватни яққол ажратиш мумкин. Остки қават ёки фундамент юқори палеозойга оид эффузив жинслардан тузилган бўлиб, унинг юзаси 1,5–2,5 км чуқурликда ётади.
Бурмаланган фундамент шимоли-шарқий йўналишдаги геологик ёриқлар ва Қурама тизмалари ёнбағирларида ер юзасига чиқиб ётади. Палеозой фундаментининг устки қатламлари кучли бурмаланган метаморфик оҳактошлар, туфлар, туфо-брекчиялар ва турли порфиритлардан иборат.
Устки қават, асосан, мезозой ва кайнозой эраларига оид ғовак жинслардан тузилгандир. Палеозой фундаментининг қисман нураган юзасида номувофиқ ҳолда мезозой ётқизиқлари, асосан, бўр даврининг денгиз ётқизиқлари гил, қум, қумтош ва конгломератлари жойлашган. Уларнинг умумий қалинлиги 600–800 м атрофида. Ушбу ётқизиқлар орасида кучли босимли термал сувлар учрайди. Шу жумладан Oqqo'rg'on минерал суви ҳавзаси ҳам бўр даврининг гил ва алевролит аралашган қум-шағалли сеноман қатламларида, ер юзасидан 800–2100 м чуқурликда жойлашган.
Кайнозой эрасининг палеоген даври денгиз ётқизиқлари қумтош, оҳактош, гил ва конгломератлардан иборат бўлиб, уларнинг умумий қалинлиги 120–130 м атрофида. Уларнинг устида неоген даврига мансуб бўлган қизғиш континентал ётқизиқлар, яъни мергел, алевролит, қумтош ва конгломератлар ётади.
Шаҳар ҳудудидаги энг ёш геологик ётқизиқлар тўртламчи даврга оид бўлиб, улар тўртта эрозия-аккумуляция цикллари давомида шаклланган. Уларнинг умумий қалинлиги 300 м дан ортиқ бўлган энг остки қатламлари алеврит, гравелит, конгломерат, қаттиқ тошсимон лёсс («шох») ва лёсслардан тузилган бўлиб, нанай эрозия-аккумуляция циклида (Q1) ётқизилган. Уларнинг устида умумий қалинлиги 100 м дан ортиқ бўлган, тошкент эрозия-аккумуляция цикли (Q2)да ётқизилган шағал, конгломерат ва лёсс жинслари учрайди. Лёсс ётқизиқларининг қалинлиги 60–70 м, Янгийўл ш. яқинида эса 90 м дан ошади. Мирзачўл эрозия-аккумуляция цикли (Q3)да ҳосил бўлган қатламлар ҳам ости шағал, усти лёссимон жинслар билан тавсифланади. Уларнинг умумий қалинлиги 45–50 м атрофида. Сирдарё эрозия-аккумуляция цикли (Q4)да шаклланган ётқизиқлар эса, асосан, Чирчиқ дарёсининг қайир қисми ва биринчи, иккинчи қайир усти террасаларини ҳосил қилган. Улар табиий қум, шағаллардан иборат бўлиб, қурилиш хом ашёси сифатида фойдаланилади. Тошкент циклига оид лёсс ва лёссимон ётқизиқлар эса ғишт ишлаб чиқаришда яхши хом-ашёдир.
II bob. Oqqo'rg'on tumaning tabiiy resurslarini iqtisodiy tahlili.
2.1. Mehnat resurslariga tavsifi
Do'stlaringiz bilan baham: |
