I bob. Mustaqillik arafasida ijtimoiy holat

2.2. Hozirgi bosqichda olib borilayotgan ijtimoiy siyosat va uning o‘ziga xosligi
Uchinchi masala bayoni. Istiqlol-yillarida ijtimoiy muhofaza muayyan tizimga aylandi. Muhtoj qatlam va guruhlarga moddiy yordam ko‘rsatishning o‘ziga xos, ya’ni milliy mexanizmi ishlab chiqildi. Buni adolatli amalga oshirishda qishloq, ovul va mahalla fuqarolar yig‘inlarining mas’uliyati oshirildi. Inflyatsiyani inobatga
olgan holda har-yili bir necha marotabadan davlat byudjetidan ajratiladigan maoshlar, pensiya va stipendiyalar oshirib borilyapti. Muhtoj qatlam va guruhlarga nodavlat va jamoat tashkilotlari tarafidan moddiy yordam ko‘rsatishning ham turli-turli shakllari paydo bo‘ldi va bu jarayon tobora takomillashib boryapti. 2017-yilning aynan “Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari yili” deb nomlanishi amalda davlat siyosatining izchilligidan dalolat beradi. Bugunga kelib mamlakatimiz o‘z taraqqiyotining muhim bosqichiga kirdi. Ijtimoiy siyosat borasida istiqlol-yillaridagi katta tajribalarga suyangan, mavjud an’analami izchil davom ettirgan holda yangi-yangi qadamlar tashlanyapti. 0‘zbekiston Respublikasi Prezidentining shu-yil 22-fevraldagi “0‘zbekiston Respublikasi fuqaroligiga qabul qilish to‘g‘risida”gi Farmoni bilan 94 nafar shaxs davlatimiz fuqarosi boidi. Undan keyin
qabul qilingan bir necha Farmonlar asosida yana qanchadan-qancha kishilar fuqarolikka o‘tdi. Bu ham mamlakat tarixida muhim ijtimoiy voqelik sifatida baholanadi albatta. Harakatlar strategiyasi asosida ijtimoiy sohada amalga oshirilayotgan ishlar ko‘lami esa har kanday kishim mamnun etadi. “2017-2021-yillarda 0 ‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini kelgusida amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident Farmoyishida muayyan ma’noda hozirgacha amalga oshirilgan ishlar sarhisob qilindi¹⁰. Jumladan, ijtimoiy sohadagi eng muhim ishlar ham o‘z aksini topgan. Unda qayd etilishicha, “faqatgina joriy-yilning birinchi

yarmida 2,7 ming kilometr avtomobil yo‘llari qurildi va ta’mirlandi,84 ming 300 ta ish o‘mi yaratildi. 2017 - 2020-yillarda shaharlarda energiya jihatdan samarador arzon ko‘p kvartirali uylarni qurish va rekonstruksiya qilish dasturi amalga oshirilmokda, uning doirasida 50 ming 286 ta xonadondan iborat 1 ming 136 ta ko‘p qavatli uylarni, bundan tashqari, namunaviy loyiha asosida qishloq joylarida 75 ming turarjoylami qurish mo‘ljallangan”. Ijtimoiy sohaga e tiboming ko‘lamini tasawur qilish uchun, loaqal, shu-yilning о zida bu borada qabul qilingan qonunosti

hujjatlaming muhim-muhimlaiim sanash kerak. Ко rib о tilganidek, Harakatlar strategiyasida ijtimoiy sohani rivojlantirish uchun aynan nimalarni amalga oshirish aniq-tiniq qilib belgilab berilgan.Agar Harakatlar strategiyasi qabul qilingandan buyon o‘tgan davrga nazar tashlasak, bu borada ana shu qisqa fursat ichida mamlakatimizda qanchalar katta ishlar hayotga tatbiq etilganining guvohi bo’lamiz. Buning uchun ana shu to‘rtinchi ustuvor yo‘nalish hisoblanmish ijtimoiy sohanirivojlantirish bo‘yicha belgilangan yetti vazifaning ijrosi yuzasidan qilingan ishlarga yana bir karra nazar tashlashga to‘g‘ri keladi. Aholi bandligi va real daromadlami izchil oshirib borishni olib ko‘raylik. Bu borada О zbekiston Respublikasi Prezidentining “Bandlik sohasida davlat siyosatini yanada takomillashtiri va mehnat organlari faoliyati samaradorligini tubdan oshirish chora-tadbirlari to’g’risida gi (24.05) Farmoni qabul qilindi.Shuningdek, О’zbekiston Respublika Prezidentining “Aholi bandligini ta minlash bo yicha olib borilayotgan ishlar natijadorligi va samaradorligini oshirishda mahalliy ijro hokimiyati va iqtisodiy kompleksni hududiy organlari rahbarlarini shaxsiy mas’uliyatini oshirish chora tadbirlari to g‘risida” (06.05), “Kasanachilikni yanada rivojlantirish uchun kulay sharoitlar yaratish chora-tadbirlari to’g’risida (24.05), Madaniyat san’at tashkilotlari, ijodiy uyushmalar va ommaviy axborot vositalari faoliyatini yanada rivojlantirish, soha xodimlari mehnatini rag‘batlantirish bo‘yicha qo’shimcha sharoitlar yaratishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida” (14.08), 2018 - 2019-yillar, turizm sohasini rivojlantirish bo‘yicha navbatdagi chora-tadbirlar to‘g‘nsida”(16.08) va boshqa qarorlari chiqdi.0‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 24-yanvarda Oliy Majlisga yoilagan murojaatnomasida kambag‘allikka qarshi kurash iqtisodiy rivojlanish siyosatimizda ustuvor vazifa etib
belgilandi. «Kambag'allikni kamaytirish - bu aholida tadbirkorlik ruhini uyg'otish, insonning ichki kuch-quvvati va salohiyatini to'liq ro ‘yobga chiqarish, yangi ish о‘rinlari yaratish bo ‘yicha kompleks iqtisodiy va ijtimoiy siyosatni amalga oshirish, demakdir», deb ta’kidlangan edi, murojaatda. Iqtisodiyot qonunlariga asosan, «kambag‘allik kambag‘allikni keltirib chiqaradi». Mazkur jarayon bir necha sabablarga ko‘ra sodir bo‘ladi. Birinchidan, daromadlari past mamlakatlar sifatli ta’lim va sog‘liqni saqlash uchun etarlicha pul sarflay olishmaydi, kambag‘al aholi esa sifatli pullik ta’lim va tibbiyot xizmatlarga qurbi yetmasligi sababli inson salohiyati pasayib, kambag‘allikdan qochib qutula olmaydilar. Ikkinchidan, kambag‘al aholining daromadlari pasayib borgan sari, iste’mol bozorining sig‘imi mutanosib ravishda kichrayib boradi va buning natijasida sanoat mollari, qishloq xo‘jaligi mahsulotlari va ayniqsa, xizmatlarga bo‘lgan talab pasayib boradi. Bu esa, o‘z navbatida, iqtisodiy taraqqiyotga to‘sqinlik qiladi, byudjet daromadlarini kamaytiradi va kambag‘allami ijtimoiy jihatdan qo’llab-quvvatlash imkoniyatini kamaytirib yopiq siklik jarayon ko‘rinishiga keladi. Uchinchidan, aksariyat hollarda kambag‘allaming dunyoqarashi daromad yuqori boiganlardan farq qiladi. Yuqorida aytib o‘tilgan sabablarga ko‘ra, ular orasidan ijodkor va tadbirkorlik qobiliyatiga ega insonlaming etishib chiqishi ehtimoli kamroq. Shuningdek, odatda kambag‘al oila a’zolari orasida jinoyatchilik ko‘rsatkichlari nisbatan yuqoriroq boiadi. Boshqacha qilib aytganda, kambag'allikni keltirib chiqaruvchi omillar mamlakatda inson salohiyatini rivojlantirishga, ishlabchiqaruvchi kuchlaming rivojlanishi va aholining iqtisodiy faoliyatiga to‘sqinlik qiladi. 0 ‘zbekistonda oxirgi uch-yil mobaynida kambag‘allikni kamaytirishga qaratilgan chora-tadbirlar natijasida aholi jon boshiga real jami daromad 43,9 foizga, o‘rtacha hisoblangan nominal oylik ish haqi 79,7 foizga yoki 2016-yildagi 1293,8 ming so‘mdan 2019- yilda 2324,5 ming so‘mga oshdi. Jahon bankining « 0‘zbekiston fuqarolarini tinglab» loyihasi doirasida, uy xo‘jaliklari orasida o‘tkazilgan so‘rovnoma natijalariga ko‘ra, 2020-yilning yanvar-mart oylari uchun o‘rtacha kambag‘al xonadonning oylik daromadi taxminan 1,5 million so‘mni tashkil etib, taqqoslama narxlarda bu ko‘rsatkicho‘tgan-yilning mos davriga nisbatan 12 foizga oshgan¹¹. Ta’kidlash joizki, 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 0‘zbekistondagi kambag‘allikni bartaraf etish muammosini strategik vazifa sifatida kun tartibiga qo‘ydi. Mazkur muammoni hal qilishga hukumat tomonidan katta hajmdagi sa’y-harakatlar qaratilgan. Jumladan, mamlakatda kabag‘allikka qarshi kurashish uchun zarur institutlar yaratildi. Bu avvalambor Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligining tashkil etilishi, kambag‘allikka qarshi kurashish bo‘yicha davlat siyosatini belgilab beradi. Ijtimoiy himoyaga muhtoj va kam ta’minlangan oilalami qo’llab-quvvatlash maqsadida yaqinda Mahalla va oilani qo‘llab-quvvatlash vazirligi tashkil etildi. Mazkur vazirlik fuqarolaming o‘zini o‘zi boshqarish institutlari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi mas’ul davlat organi sifatida ijtimoiy himoyaga muhtoj va kam ta’minlangan qatlamlarini aniqlash va manzilli ko‘mak berish borasida samaradorlikni oshirishga xizmat qiladi. Shuningdek, aholining turmush sharoitlarini yaxshilash va qishloq joylarini obodonlashtirish dasturlari amalga oshirilmoqda. Xususan, «Obod qishloq» dasturining amalga oshirilishi tufayli 1,7 mln qishloq aholisining yashash sharoitlari yaxshilandi. Birgina 2019-yilda «Obod qishloq» va «Obod mahalla» dasturlarini amalga oshirish uchun jami 600 million AQSH dollariga teng 6,1 trln so‘m ajratildi.Biroq, erishilgan natijalarga qaramay, hozirgi kunda 0 ‘zbekistonda 400 mingdan ortiq oila turmush sharoitlari yaxshilanishiga muhtoj (Jahon banki mezonlariga ko‘ra, 2015-yil oktyabridan boshlab Global kambag‘allik darajasiga kuniga 1,9 AQSh dollardan kam daromad olganlar kiritilgan). Norasmiy sektoming mehnat bozoridagi ulushi 40-50foizni tashkil etadi. Biroq, kambag‘al uy xo‘jaliklarining faqat 23 foizigina ijtimoiy nafaqa olishadi¹². Pandemiya davrida aholining kambag‘al va eng zaif
qatlamlariga ijtimoiy va moddiy yordam ko‘rsatuvchi muassasalar faoliyatini isloh qilish zarurati kuchaydi. Shu bois bu muammolami hal qilish jadallik bilan amalga oshirilmoqda. Moddiy yordamni taqsimlashda kerakli nazorat, shaffoflik va manzillilikni ta’minlash maqsadida raqamli texnologiyalar asosidagi tizimh yechimlami joriy qilish asosida avval yetarlicha manzilli bo‘lmagan va samarasiz tizimdan yangi tizimga o‘tilmoqda. Mamlakatimizda keyingi-yillarda iqtisodiyot tarmoqlari va davlat boshqaruvi tizimiga zamonaviy axborot texnologiyalarini keng joriy etishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Shuningdek, raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish va raqamli texnologiyalardan foydalangan holda aholiga davlat xizmatlari ko‘rsatish jarayonini engillashtirish, ortiqcha qog‘ozbozlikni yo‘qotish borasida tizimli ishlar amalga oshirilmoqda, Koronavirus pandemiyasi davrida aholining asosiy qismi karantin talablariga rioya qilib, uyda qolmoqda. Bunday sharoitda ularga davlat xizmatlarini masofadan ko‘rsatish, sanitariya talablari jihatidan qog‘oz ko‘rinishidagi hujjatlar aylanmasini kamaytirish naqadar dolzarb ekani yanada yaqqol namoyon bo‘lmoqda. Mana shunday davlat xizmatlari dan biri bu - 14 yoshgacha bolalari bo‘lgan oilalarga nafaqa, bola ikki yoshga to‘lgunga qadar bola parvarishi bo‘yicha nafaqa va kam ta’minlangan oilalarga moddiy yordam to‘lashdir. Ushbu ijtimoiy nafaqalami tayinlash jarayonida rasmiyatchilik, sansalorlik va byurokratiya avj olgan, desak xato qilmaymiz. Bunda yordamga muhtoj bo‘lgan oilalami turli ma’lumotnoma va boshqa tasdiqlovchi hujjatlarni yig‘ishdan ozod etishning allaqachon vaqti kelgan.Moliya vazirligi tomonidan mazkur muammoni bartaraf etish maqsadida xorij tajribasi oiganilganda, ko‘plab rivojlangan mamlakatlarda aholiga pul yoki mahsulot ko‘rinishidagi yordamlarni ko‘rsatish tizimi avtomatlashtirilgani, muhtoj insonlar va oilalarga shu kabi davlat xizmatlari elektron tizimlar yordamida amalga oshirilayotgani ma’lum bo‘ldi.Ushbu o‘rganishlar natijasida “Ijtimoiy himoya yagona reestri” axborot tizimi yaratildi. Yagona reestr - boshlangich bosqichda ijtimoiy nafaqalami tayinlash uchun inson omilisiz oilaning (fuqaro) muhtojligini o‘zi aniqlaydigan, nafaqalarni tayinlab, toiovlami amalga oshiradigan va nazorat qiladigan, xarajatlar hisobini yuritadigan avtomatlashgan axborot tizimidir¹³. Keyingi bosqichlarda bu tizim ijtimoiy himoyaga muhtoj fuqaro va oilalarga davlat tomonidan ko‘rsatiladigan pul yoki mahsulot ko‘rinishidagi barcha yordam turlarini (bolalaming bepul bog‘chaga qataashi, o‘quvchilami bepul darsliklar to‘pi ami bilan ta’minlash, sog’liqni saqlash muassasalarida bepul yoki imtiyozli tibbiyot xizmatlarini ko‘rsatish, ipoteka kreditlari uchun boshlangich badalni to’lash va boshqa) qamrab oladi. Yagona reestming afzalligi shundaki, birinchidan, taqdim etiladigan maiumotlarga zarurat boimasligi hisobiga ijtimoiy nafaqalarga muhtoj oilalar uchun ariza berish jarayoni keskin yengillashadi va ushbu oilalar uchunmalumotlami yig‘ish kabi sarsongarchiliklarga barham beriladi. Ikkinchidan,kam ta’minlanganlikni e’tirof etish hamda ijtimoiy nafaqalami tayinlash yoki rad etish jarayoni maksimal darajada shaffoflashadi. Nafaqani tayinlash yoki rad etish to‘g‘risida qaror faqat Yagona reestr axborot tizimi tomonidan (unga kiritilgan mezonlar asosida) qabul qilinadi, bunda hech qanday inson omili mavjud boimaydi. Uchinchidan esa, hozirgi kunda kam ta’minlangan oilalarga davlat tomonidan turli xil yordamlar (bolalaming bepul bog‘chaga qatnashi, maktabda bepul darsliklar va qishki kiyim-bosh bilan ta’minlash, sogiiqni saqlash muassasalarida bepul davolanish va boshqalar) koisatilmoqda. Biroq ushbu yordamlarga muhtoj oilalarin aniqlash tartibi hech qanday qonunchilik hujjatlarida belglanmagan va davlat tomonidan qaysi oilaga qanday hamda necha pullik yordam ko‘rsatilgani to‘g‘risida ma’lumotlar bazasi mavjud emas. Demak, Yagona reestr mana shunday ma’lumotlar bazasiga aylanadi va ushbu baza orqali avtomatik tarzda barcha ijtimoiy yordamga muhtoj oilalami aniqlash va ularga manzilli yordam ko‘rsatish imkonini beradi.Mazkur axborot tizimi joriy etilgan taqdirda aholi uchun
ijtimoiy nafaqalami olish jarayonida qanday engilliklar yaratiladi, degan savol mohiyatan o‘rinli va barcha uchun qiziq savol. Haqiqatdan ham, tizim ishga tushirilishi natijasida bu borada nimalar o‘zgaradi?Aytaylik, hozirgi kunda ijtimoiy
nafaqalami olish uchun yordamga muhtoj fuqaro oilaning tarkibi va daromadi to‘g‘risidagi ma’lumot hamda ushbu daromadlami tasdiqlovchi hujjat, bolali oilalarga nafaqa yoki bola parvarishi bo‘yicha nafaqa olish uchun bolalaming tug‘ilganlik to‘g‘risidagi guvohnomalari nusxalari, asosan yashab turgan joyi bo‘yicha nafaqa va moddiy yordam olish uchun doimiy yashash (doimiy propiska) joyi bo‘yicha bolali oilalarga nafaqa, bola parvarishi bo‘yicha nafaqa va moddiy yordam tayinlanmaganligi va toianmaganligi to‘g‘risida fuqarolaming o‘zini o‘zi boshqarish organi tomonidan berilgan ma’lumotnoma, agar bolalar vasiylikka olingan bo‘lsa, vasiylik va homiylik organining qaroridan ко‘chirm a kabi ma’lumot va hujjatlami yig‘ib, mahalla fuqarolar yig‘iniga topshirishi kerak boiadi. Bundan tashqari, moddiy yordamga ehtiyojmandlik to‘g‘risidagi arizaga ariza beruvchining xohishiga ko‘ra, oilaning ehtiyojmandligini tasdiqlovchi boshqa hujjatlar ham ilova qilinishi mumkin.Ko‘rinib turganidek, ushbu hujjatlami yig‘ish jarayoni ancha vaqt va sabr talab etadi. Buning ustiga, shuncha yugur-yugurdan so‘ng mahalla fuqarolar yig‘ini tomonidan “Hujjatlaringni olmayman, kamchiligi bor yoki pul yo‘q, keyingi oyda kelgin”, deb qaytarib yuborish kabi ko‘plab holatlar mavjud va davom etmoqda. E’tiborli jihati, shundan keyin ham bir qator jarayon amalga oshiriladi. Jumladan, birinchidan, hujjatlar taqdim etilgandan so‘ng va uning oila a’zolarining daromadi hisob-kitob qilinadi.Ikkinchidan, arizachining uyiga 5 kishilik maxsus komissiya borib, oilaning moddiy va mulkiy holatini o‘rganib chiqadi, uning xulosasi mahalla fuqarolar yig‘inida tashkil etilgan komissiyaga taqdim etiladi. Uchinchidan, ushbu 15 kishilik komissiya oila daromadi va maxsus komissiyaning xulosasini ko‘rib chiqib, oilaga ijtimoiy nafaqani tayinlash yoki tayinlashni rad etish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Ushbu jarayonda talab darajasidagi shaffoflik bo‘lmaydi, ya’ni ijtimoiy nafaqani tayinlash (yoki tayinlamaslik) to‘g‘risidagi qarorni qabul qilishda inson omilining ta’siri katta bo‘ladi. Yagona tizim - Yagona reestr uchun esa muhtoj oila a’zolarining bor-yo‘g‘i pasporti, tug‘ilganlik to‘g‘risida guvohnoma (bolalar uchun) va nikohni qayd etish to‘g‘risida guvohnoma (mavjud bo‘lganda) nusxalari talab etiladi. Ushbu hujjatlar mahalla fuqarolar organlariga taqdim etiladi va bunda ushbu hujjatlarni qabul qilinmasligigayo‘l qo‘yilmaydi¹⁴. Qabul qilingan hujjatlar byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining tuman (shahar) bo‘limlariga taqdim etilgandan so‘ng ariza va uning oila a’zolari shaxsini tasdiqlovchi hujjatlardagi ma’lumotlar Yagona reestrga kiritiladi. Oilaning muhtojligini aniqlash uchun zarur bo‘ladigan boshqa ma’lumotlar (oila a’zolari daromadlari - ish haqi, pensiya, stipendiya va boshqalar, nomida mavjud ko‘chmas mol-mulki, avtotransport vositalari, ishlaganligi yoki ishsiz boiganligi, ishsiz bo‘lib mehnat organlarigamurojaat qilganligi to‘g‘risida) Yagona reestr orqali soliq, kadastr, ichki ishlar, mehnat va boshqa idoralardan avtomatik ravishda elektron tarzda olinadi. Qonunchilikda belgilangan mezon va me’yorlardan kelib chiqib, turli idoralardanolingan ma’lumotlar asosida Yagona reestr, hech qanday inson omilisiz, arizachilar oilasiga ijtimoiy nafaqalami tayinlaydi yoki tayinlashni rad etadi. Bu bo‘yicha qabul qilingan qaror arizachi yoki uning oila a’zolariga SMS-xabarlar orqali yetkaziladi. Yagona reestmi shakllantirish uchun hozirgi kunga qadar Davlat byudjetidan 1 so‘m ham mablag‘ sarflanmagan. Barcha xarajatlar YUNISEFning 0‘zbekistondagi vakolatxonasi grant mablag‘laridan(2019-2021 -yillarga mo‘ljallangan 610 ming AQSH dollari) qoplanmoqda. Shu kunga qadar ushbu mablagiar hisobidan (“Development Pathways” ixtisoslashtirilgan xalqaro kompaniyasi tomonidan) “ Yagona reestr” axborot tizimi yaratildi. Bu tizim orqali 9 vazirlik va idoraning (Davlat xizmatlari agentligi vaFHDYo boiimlari, Moliya vazirligi va Pensiya jamg‘armasi, “0‘zdavgeodezkadastr”, Davlat soliq qo‘mitasi, Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi, Davlat personallashtirish markazi, Ichki ishlar vazirligining Davlat yo’l harakati xavfsizligi xizmati va AT Xalq banki) ma’lumotlar bazasidan real vaqt rejimida elektron almashuv asosida 20 turdagi ma’lumot olinmoqda.Ayniqsa, aholi ijtimoiy himoyasi va sog‘lig‘ini saqlash tizimini takomillashtirish bo‘yicha ham ko‘p ish qilindi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Shoshilinch tibbiy yordamni yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”(16.03), “Uy-joy kommunal xizmat ko‘rsatish tizimini boshqarishni yanada takomillashtiri chora-tadbirlari to‘g‘risida” (18.04), “0‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzurida Ichimlik suvidan foydalanishni nazorat qilish davlat inspeksiyasini tashkil etish to‘g‘risida” (18.04), “Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish to‘g‘risida” (21.04), “Davlat veterinariyaxizmati boshqaruvi tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” (01.06) va boshqa Farmonlari qabul qilindi.

XULOSA
0‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Sog’liqni saqlash sohasida xususiy sektomi yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘nsida” (01.04), “Ikkinchi jahon urushi qatnashchilarini rag‘batlantirish to‘g‘risida” (04.04), “Xotira va qadrlash kunigatayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazish chora-tadbirlari to‘g‘risida” (04.04), “2017 -2021-yillarda 0 ‘zbekiston Respublikasida onkologiya xizmatini yanada rivojlantirish va aholiga onkologik yordam ko‘rsatishni takomillashtirish chora-tadbirri to‘g‘risida” (04.04), “2017 - 2021- yillarda ichimlik suvi ta’minoti va kanalizasiya tizimlarini kompleks rivojlantirish hamdamodemizasiya qilish dasturi to‘g‘risida” (20.04), “2018-2022-yillarda issiqlik ta’minoti tizimini rivojlantir dasturi to‘g‘risida” (20.04), “2017-2021-yillarda ko‘p xonadonli uy-joy fondini saqlash va undan foydalanish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlarito‘g‘risida” (24.04), “2017 - 2021-yillarda yer osti suvlari zaxiralaridan oqilona foydalanishni nazorat qilish va hisobga olishni tartibga solish chora-tadbirlari to‘g‘risida” (04.05), “Toshkent shahri aholisiga birlamchi tibbiy-sanitariya yordami ko‘rsatishni boshqarish tizimini yanada takomillashtirish hamda uning samaradorligi uchun rahbarlar va mutaxassislaming kasbiy mas’uliyatini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” (06.06), “0 ‘zbekiston Respublikasi aholisiga 2017-2021-yillarda ixtisoslashtirilgan tibbiy yordam ko‘rsatishni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” (20.06), “Aholini dori vositalari va tibbiyot buyumlari bilan ta’minlash tizimni takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” (17.07) boshqa Qarorlari hamda “Nogironlami davlat tomonidan ko‘llab-quvvatlash tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” (01.08) Farmoyishi chiqdi. Arzon uy-joylar Ьафо etish mamlakatimizda ijtimoiy sohada amalga oshirilayotgan ishlaming insonparvarligini ko‘rsatib turibdi. Uy-joylar arzon narxlarda qurilsa, uni sotib oluvchilar soni ko‘payadi. Eng muhimi, bu birinchi galda aholining uy-joyga o‘ta muhtoj qatlamining manfaatlarini o‘ylagan holda yo‘lga qo‘yildi. Hozirgi paytda mamlakatimiz barcha mintaqalarida ikki sotixli namunali qishloq uylarini, shuningdek, ikki-uch xonali ko‘p qavatli uylarni qurish jadal davom ettirilyapti. Bu borada, ayniqsa, imtiyozli kreditlar joriy etilganidan aholi bag‘oyat minnatdor. Bugungi kunda poytaxtimiz katta uy-joy kurilishi maydoniga aylandi. Xususan, Sergeli tumani hududida jadal sur’atlar bilan bunyod etilayotgan har taraflama shinam, zamonaviy qulayliklarga ega arzon ko‘p qavatli uylar peshma-pesh bitkaziyapti. Yo‘l-transport, muhandislik-kommunikasiya va ijtimoiy infratuzilmalami rivojlantirish hamda modernizatsiya qilish bo‘yicha maqsadli dasturlami amalga oshirish yo‘nalishiga ham jiddiy e’tibor berilyapti.

1^ Karimov I.A. 0‘zbekiston iqtisodiy islohatlami chuqurlashtirish yo’lida. - Т.:“0‘zbekiston”, 1996 B.62.

2^Bobojonova D. 0‘zbekistonda demografik jarayonlar va ulaming xususiyati. Т.: “Fan”, 1995 B.109.

3^ Karimov I.A. 0‘zbekiston iqtisodiy islohatlami chuqurlashtirish yo’lida. - Т.:“0‘zbekiston”, 1996 B.98.

4^ Bobojonova D. 0‘zbekistonda demografik jarayonlar va ulaming xususiyati. Т.: “Fan”, 1995 B.67.

5^Karimov I.A. 0‘zbekiston iqtisodiy islohatlami chuqurlashtirish yo’lida. - Т.:“0‘zbekiston”, 1996 B.234.

6^ Bobojonova D. 0‘zbekistonda demografik jarayonlar va ulaming xususiyati. Т.: “Fan”, 1995 B.87.

7^ Usmonov Q., G‘aniyev D. 0 ‘zbekiston : mustaqillik odimlari.-Т .: “Sharq”, 1995. B.56.

8^Usmonov Q., G‘aniyev D. 0 ‘zbekiston : mustaqillik odimlari.-Т .: “Sharq”, 1995. B.94.

9^ Usmonov Q., G‘aniyev D. 0 ‘zbekiston : mustaqillik odimlari.-Т .: “Sharq”, 1995. B.89.

10^ Usmonov Q., G‘aniyev D. 0 ‘zbekiston : mustaqillik odimlari.-Т .: “Sharq”, 1995. B.82.

11^ . Usmonov Q., G‘aniyev D. 0 ‘zbekiston : mustaqillik odimlari.-Т .: “Sharq”, 1995 B.69.

12^Usmonov Q., G‘aniyev D. 0 ‘zbekiston : mustaqillik odimlari.-Т .: “Sharq”, 1995. B.76

13^ . Usmonov Q., G‘aniyev D. 0 ‘zbekiston : mustaqillik odimlari.-Т .: “Sharq”, 1995 B.49.

14^. Usmonov Q., G‘aniyev D. 0 ‘zbekiston : mustaqillik odimlari.-Т .: “Sharq”, 1995 B.93.