I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

Jismning boshqa jism yuzasi bo‘ylab harakatlanishida paydo 
bo‘ladigan va harakatga qarshi yo‘nalgan kuch ishqalanish ku-
chi deb ataladi.
Ishqalanish hech qanday harakatni yuzaga keltirmaydi. 
Lekin nima uchun u kuch deb ataladi, degan savol tug‘ila-
di. Bunga sabab, ishqalanish kuchi harakatni sekinlashti-
radi.  Demak,  kuch  faqat  harakatni  yuzaga  keltirmasdan, 
uni sekinlashtirishi ham mumkin ekan. Stol ustida taxlanib 
turgan kitoblarni surish uchun kuch bilan ta’sir etib, ish-
qalanish kuchini yengishimiz kerak. Avtomobilga tormoz 
berilsa, u tezda to‘xtaydi. Tasmali uzatma ham ishqalanish 
tufayli  shkivlarni  aylantiradi  (104-rasm).