I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

Tayanch tushunchalar: og‘irlik kuchining osmaga ta’siri, og‘irlik 
kuchining tayanchga ta’siri, jismning og‘irligi.      
1.  Jism  massasi  va  og‘irligi  tushunchalari  orasida  qanday  farq  bor?  Biz  shayinli 
tarozida jism massasini o‘lchaymizmi yoki og‘irliginimi? Og‘irlikning og‘irlik 
kuchidan  farqi  nimada?
2. Ko‘tarish kranining trosiga massasi 2 t bo‘lgan yukli konteyner osilgan. Kon-
teynerga  ta’sir  etayotgan  kuchni  o‘zingiz  masshtabda  grafik  tarzida  tasvirlang.
m
  
=  g
F
og‘
F
og‘ 
= mg;
 
≈ 1 kg. 
m
  
=  10
9,8
.

---

105
V bob. Tashqi kuchlar ta’sirida jismlarning harakati
1.  Tayanchga  mahkamlangan  prujinaga  50  g  massali  jism  osilgan.  Jismga  ta’sir 
etadigan og‘irlik kuchi va prujinaning elastiklik kuchi o‘zaro muvozanatlash-
ganda  jismning  og‘irligi  nimaga  teng  bo‘ladi?  Ushbu  va  keyingi  masalalarda 
g  =  10  m/s
2
 deb oling.
2.  Prujina  ustiga  o‘rnatilgan  tayanchga  80  g  massali  jism  qo‘yilgan.  Muvozanat 
holatida jismning og‘irligi nimaga teng bo‘ladi?
3.  Qo‘zg‘almas  holatdagi  dinamometrga  200  g  yuk  osildi.  Muvo zanat  holatida 
yukning og‘irligi qancha? Elastiklik kuchi-chi?
4. O‘zingizning massangizni bilgan holda tinch holatda turgan paytingizdagi 
og‘irligingizni hisoblang.