I bob: Kimyodan testlar va ularga qo’yilgan talablar

1. Har bir test topshirig‘i test spetsifikatsiyasiga muvofiq, o‘lchanayotgan konstruktning konkret bir elementini baholash maqsadida tuzilishi lozim, ya’ni bir test topshirig‘i orqali konstruktning bir necha elementini qamrab olishga harakat qilinmasligi kerak.
Misol:
Oddiy kitobxon aqlli ikkita qahramonning qismatidan hayajonlanib, uzoq yillar eslab yuradigan yozuvchi – haqiqiy yozuvchi.
Ushbu gapdagi ko‘makchi morfemalar tarkibida nechta o‘rinda quyi keng unlilar ishtirok etgan? A) 8 B) 10 C) 7 D) 9

Ushbu test topshirig‘ida ham ko‘makchi morfemalarni, ham ular tarkibidagi quyi keng unlilarni topish so‘ralmoqda, ya’ni test topshiruvchi bitta topshiriqqa to‘g‘ri javob berishi uchun ham morfemikadan, ham fonetikadan bilimini ishga solishi kerak bo‘ladi. Bu holda muammoning yechimi – ikkita alohida test topshirig‘i tuzib, bir test topshirig‘ida ko‘makchi morfemalarni, ikkinchisida quyi keng unlilarni so‘rash.

Yana bir misol:
Alovuddin Muhammad Talos vodiysida qoraxitoylarni mag‘lubiyatga uchratgan yilda qaysi shahar aholisi xorazmshohga qarshi qozg‘olon ko‘targan?
A) Buxoro B) Samarqand C) Toshkent D) O‘tror

Ushbu test topshirig‘ida ham yuqoridagi qoida buzilgan – test topshiruvchidan ham Alovuddin Muhammad Talos vodiysida qoraxitoylarni mag‘lubiyatga uchratgan yilni topish, ham shu yili aholisi xorazmshohga qarshi qozg‘olon ko‘targan shaharni topish talab qilinmoqda. Test topshiruvchi yuqoridagi topshiriqqa to‘g‘ri javob bera olmasa, uning aynan nimani - yilni yoki shaharni bilmasligi haqida asosli xulosa chiqarib bo‘lmaydi.

2. Har bir test yopshirig‘i baholanayotgan domen uchun muhim bo‘lgan bilimga asoslanishi lozim, ya’ni test topshirig‘i muhim bo‘lmagan, mayda-chuyda detallarga asoslanmasligi kerak.
Misol:
Anbar Otin qaysi buyuk mumtoz shoiramizning jiyani bo‘lgan?
A) Nodirabegim B) Jahon otin Uvaysiy C) Zebinisi D) Dilshodi Barno

Ushbu test topshirig‘i baholanayotgan domen – adabiyot uchun muhim bo‘lmagan ma’lumot asosida tuzilgan: Anbar Otin kimning jiyani bo‘lganligini bilish uning ijodini tushunishda hech qanday rol o‘ynamaydi.

Yana bir misol:
O‘zbekistonda “Fayzifilm” xususiy kinostudiyasi qachon ro‘yhatga olingan?
A) 1992-yil B) 1991-yil C) 1993-yil D) 1999-yil


Ushbu test topshirig‘ida ham yuqoridagi qoida buzilgan: “Fayzifilm” kinostudiyasi qachon ro‘yxatga olinganligini mustaqil O‘zbekiston tarixidagi muhim, ahamiyatga molik voqea deb bo‘lmaydi, demak, o‘quvchining bu ma’lumotni bilish-bilmasligi tarixning shu davrini yaxshi bilish-bilmasligi haqida valid (asosli) xulosa chiqarish imkonini bermaydi.