I bob. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish nazariyasi

Mundarija
KIRISH..................................................................................................................3
I BOB. IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH NAZARIYASI
1.1 Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishni zarurligi va mohiyati...........5
1.2 Iqtisodiyotni tartibga solishda klassik va monetaristik nazariyalari.................9
II BOB O’ZBEKISTONDA BOZOR MUNOSABATLARINING SHAKILLANISHI
2.1 Bozor munosabatlarini davlat tomonidan yanada rivojlantirish zaruratining taxlili........................................................................................................................20
2.2 Rivojlangan davlat tajribasi asosida iqtisodiyotni tartibga solishni zamonaviy usullarini ishlab chiqish ..........................................................................................25
XULOSA VA TAKLIFLAR.................................................................................30
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI.........................................32

Kirish
Butun insoniyat tarixida iqtisodiyotga qiziqish , uning qanday soha ekanligini tushunib yetishga katta etibor qaratilgan. Jamiyat hayotida haqiqatdan ham iqtisod so‘zi ko‘pdan ko‘p uchraydi , ayrim hollarda esa avval iqtisod , so‘ngra siyosat tushunchasini ishlatiladilar.
Insonning iqtisodiy sayf – harakatlari negizida hamisha qonun qoidalar yotadi. Bu qonun qoidalarga amal qilish iqtisodiy hayotning rivojlanishiga ko‘maklashadi ,ya’ni ulardan to‘g‘ri foydalanishsa ijobiy aksincha , noto‘g‘ri foydalanilganda esa salbiy natija berishi mumkin.
Tabiiy qonunlar insonlar ongiga , irodasiga bog‘liq bo‘lmagan holda kishilik jamiyati bo‘lmasa ham amal qilaveradi, bir so‘z bilan aytganda bu qonunlar ,, Iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqarish” ning ildizi va tak tomiri hisoblanadi. Kishilik jamiyati uzoq tarixiy rivojlanish bosqichini o‘z ichiga oladi. Bu davr mobaynida kishilar iqtisodiy hodisalarni kuzatib , ularni umumlashtirib, turli fikr va mulohazalarni , ilmiy qarashlarni olg‘a surganlar. Ularning natijasida iqtisodiyot ilmi yuzaga kelgan. Bu borada Qur’oni Karim, Hadisi sharifda ,ajdodlarimiz bo‘lmish buyuk allomalar asarlarida iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqarish va uni amalga oshirish qonun – qoidalariga , tartiblariga xo‘jalik yuritish usullariga oid fikr va mulohazalar bayon etilgan. Lekin bunga yaqin yillargacha e‘tibor berilmasdan kelindi.
Mustaqillik sharofati bilan ular to‘g‘risida so‘z yuritadigan , ularning iqtisodga oid fikr va mulohazalarini o‘rganishga , hayotga tadbiq etishga kirishdik. Jumladan O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.A.Karimov : ,, Murakkab o‘tish davrida davlatning o‘zi bosh islohatchi bo‘lishi zarur. Davlat butun xalqning manfaatlarini ko‘zlab , islohatlar jarayonining tashabbuskori bo‘lishi, iqtisodiyiqtisodiy taraqqiyotning yetakchi yo‘nalishlarini belgilashi, iqtisodiyotda, ijtimoiy sohada va suverent davlatimizning ijtimoiy- siyosiy hayotida tu o‘zgarishlarni amalga oshirish siyosatini ishlab chiqishi va izchil ro‘yobga chiqarish kerak “ – deb ta‘kidlagan edi.
Davlatning siyosati – bu mikroiqtisodiy siyosat bo‘lib , uning muayyan mamlakatning milliy iqtisodiga taalluqli yo‘l – yo‘riqlar va ulardan kelib chiqadigan sa‘y – harakatlaridan iboratdir.
Shu o‘rinda takidlash joizki, davlat tomonidan iqtisodiyotga aralashishining yaxshi va yomon taraflari ham mavjud. 2020 yil mart oyida boshlangan pandemiya sharoitida xalq o‘zining birlamchi ehtiyojlarini qondirish va g‘amlab olish maqasadida do‘konlar va bozorlar gavjum holatga keldi. Agarda davlat iqtisodiyotga aralashmasdan, narxni qatiiy nazorat qilmaganida edi, ,, uddaburon tadbirkorlar “ o‘z foydasini ko‘zlab narxlarni keskin oshirgan bo‘lardi deb o‘ylayman. Shu sababdan ham davlat iqtisodiyotga cheklangan darajada aralashishi kerak deb hisoblayman.