I bob. Ionli implantasiya usuli

Yelektromagnit maydon va yelektromagnit nurlanishlardan ximoyalanish

Xozirgi kunda materiyaning ikki turi mavjudligi qayd yetilgan. Birinchi xil materiyaga atomlar, molekulalar va ulardan tuzilgan barcha jismlar kiradi. Bu turdagi materiallar juda yaxshi o’rganilgan. Materiyaning ikkinchi turi maydon, ya’ni yelektromagnit, gravitasion kabi maydonlardan iborat bo’lib, ular xali to’liq urganilmagan.Ҳozirgi zamon texnika taraqqiyoti davrida yuqori chastotali magnit maydonlardan turli texnika ishlarida keng foydalanilmoqda. Bunday vositalar bilan texnik ishlarni bajarishining qulayligi ortiqcha issiqlikning ajralmasligi va ortiqcha uskunalarga bo’lgan yehtiyojning kamligidadir. Shu bilan birga bu usul ish sharoitini yaxshilash va ish joylarida havoning tozaligini ta’minlashi sababli sanitariya-gigiyena tomonidan qulayliklar tug’diradi. Ҳozirgi vaqtda radio, televizor, kompyuter texnikasi, uyali telefonlar, radionavigasiya va boshqa yelektromagnit tebranishlarga asoslangan qurilmalarning keng ko’lamda qo’llanilishi ko’pchilik aholi, ishchi –xizmatchilarning, yelektromagnit to’lqinlar ta’siri ostida bo’lishiga olib keldi. Shuning uchun ham yelektromagnit tebranish to’lqinlaridan muxofazalanish chora-tadbirlarini amalga oshirish taqozo qilinmoqda. Ҳozirgi kunlarda yelektromagnit to’lqinlarning inson organizmiga salbiy ta’sir ko’rsatishi aniqlangan. Buning xatarli tomoni shundaki, inson bu nurlar ta’siri ostiga tushib qolganini sezmaydi. Ma’lumki, yelektromagnit to’lqinlarning uzunligi qancha qisqa bo’lsa, uning chastotasi va yenergiyasi shuncha katta bo’ladi. Yuqori chastotali nurlanishlar, ultrabinafsha nurlanishlardan boshlab xo’jayralardagi atom va molekulalarni ionlashtiradilar. Shu orqali hujayralardagi biokimyoviy jarayonlarni buzilishi yuz beradi. Masalan, ultrabinafsha nurlarni olsak, ular ta’siriga ko’ra uch guruxga bo’linadi, 1-guruxiga to’lqin uzunligi 380-315 mm (nanometr, 1nm=10^-9m) bo’lgan nurlanishlar kiradi. Bu nurlanish asosan turli moddalaring lyuminessent analizi uchun qo’llaniladi. Bu nurlanishning biologik aktivligi unchalik katta yemas. 2-guruxiga 315-280 nm to’lqin uzunlikdagi nurlanishlar kiradi. Bu nurlanishlar juda katta biologik yeffektivlikka yega bo’lib, ruxsat yetilgan dozalarda ta’sir yettirilganda tirik organizmlarni sog’lomlashtirish xususiyatiga yegadir. Bu nurlanish asosan organizmdagi D vitaminiga ta’sir yetadi. D vitaminini hosil bo’lishini tezlashtiradi. 3-guruxga 280-10 nm to’lqin uzunlikdagi ultrabinafsha nurlar kiradi va bu nurlanish kuchli bakteriologik ta’sir qiladi. Tirik organizm xo’jayralarida biokimyoviy o’zgarishlarni yuzaga keltiradi. Ularni halok yetishi ham mumkin. Xonalardagi xavoni, idishlarni sterilizasiya qilishda ishlatiladi. Bunday nurlanishlarni simobli–kvars shishali lyuminessent-bakterisid lampalar hosil qiladi.

Uzun to’lqinli yelektromagnit tebranishlar yenergiyasi atom va molekulalar

orbitasidagi yelektronlarni urib chiqara olmasa ham, molekulalarning issiqlik harakat tezligini oshiradi. Natijada tana organlarining qizishi yuz beradi-yu u tashqaridan sezilmaydi. Past chastotali yelektromagnit nurlanishlar organizmning hayoti uchun zarur bo’lgan biotoklarga ta’sir yetishi orqali normal hayot tarzini izdan chiqaradi. Masalan, tashqi magnit maydoni kuchlanganligining miqdoriga qarab chumolilarning ishtahasi va shu orqali hayot tarzi o’zgaradi. Arilar yesa 50 gs chastotali yelektromagnit tebranishlar maydoni ta’siriga tushib qolsalar, bu maydondan qochib-uchib ketishga harakat qilishi kuzatilgan. Kompyuter operatorlarining ko’pchiligi yesa bosh og’rishidan, yeshitish va ko’rish qobiliyatining pasayishidan shikoyat qiladilar. Bu ham kompyuter yekranidan 30 sm masofada 25 mikrotesla qiymatiga yega bo’lgan past chastotali magnit maydoni kuchlanganligining ta’siridir.

XULOSA

Mazkur “Ionli implantasiya qilingan plenkalarning sirtyuzasini tahlil qilish usullari ” nomli bitiruv malakaviy ishi bo’yicha quyidagi xulosalarni qilish mumkin.

.Ionli implantasiya qilingan materiallarni tahlil qilishda quyidagilarga yetibor qaratish kerak yekan.

1.Juda yuqori tozalikdagi va mukammal tuzilishdagi ionli implantasiya qilingan monokristallardan foydalanish..

2.Asos va atom (molekulalar) manbalarini yuqori darajada tozalash va yeksperimentni juda yuqori vakkum sharoitida olib borish( 10 ^-8 Pa) kerak yekan.

2.Ionli implantasiya qilingan plyonkalarni asosan Oje-yelektron va ikkilamchi ionlarning mass spektroskopiyasi usullarida tahlil qilindi.

3.Ionli implantasiya qilingan plyonkalarni asosan sifatiy va miqdoriy jihatdan tahlil qilindi..