I bob chizmalarni taht qilish standartlari

AO format tomonlarining o`lchami 1189x841 mm, yuzasi 1m<sup>2</sup> ga teng.
Har bir keyingi format oldingi formatning uzun tomonini teng
ikkiga bo`lishdan hosil qilinadi va ular asosiy formatlar deyiladi. 1.23-shaklda AO formatdan A1, A2, A3, A4 formatlarni hosil qilish ko`rsatilgan. Sotuvda A4, A3, A2, A1 formatli chizmachilik qog’ozlari bo`ladi.
Zarurat paydo bo`lganda, A5 (148x210) formatdan foydalanishga ruxsat etiladi.
Ba`zi hollarda 1.1-jadvalda ko`rsatilgan formatlarning birortasida ham buyum chizmasini qulay joylashtirib bo`lmaydi. Masalan, tasvirlanadigan buyum ingichka va juda uzun shaklga ega bo`lsa, bunday holda asosiy formatlardan foydalanilsa, chizma qog’ozidan tejamli foydalana olmaymiz. Ana shunday hollarda istesno tariqasida qo`shimcha formatlardan foydalanishga ruxsat etiladi.
Masalan, 1.24-shaklda A3 formatning qisqa va uzun tomonlarini uzaytirish bilan qo`shimcha format hosil qilish ko`rsatilgan.
1.24-shakl, a da A3 formatni qisqa tomonini yarim marta (A3x ), bir marta (A3x1), ikki marta (A3x2) va uch marta (A3x3) uzaytirish natijasida hosil qilingan karrali formatlar ko`rsatilgan.
1.24-shakl, b da A3 formatning uzun tomonini yarim va bir marta uzaytirish bilan hosil qilingan formatlar ko`rsatilgan.
1.2-jadvalda davlat standartlari bo`yicha ruxsat etilgan qo`shimcha formatlarning asosiy format belgilari, o`lchamlari va necha karraligi berilgan.
Chizma chizish amaliyotida turli (katta yoki kichik) o`lchamdagi buyumlarning chizmalarini chizishga to`g’ri keladi.
Masalan, turli bino va inshootlarning chizmalari
kichiklashtirib chiziladi, chunki ular o`z kattaligida chizilsa, qog’oz
formatiga sig’maydi. Mayda buyum detallarini, masalan, qo`l soati
detallarini o`z o`lchamida chizib bo`lmaydi, shu sababli ular
kattalashtirib chiziladi.

Ayrim buyumlarning chizmalarini o`z kattaligida tasvirlash mumkin.

Katta buyumlarni kichiklashtirib, kichiklarini kattalashtirib chizish uchun masshtablardan foydalanadilar. Masshtab nemischa so`z bo`lib, mab-o`lcham, stab-planka, ya`ni "planka o`lchami" degan ma`noni anglatadi.
Shunga ko`ra: kichraytirish, kattalashtirish va natural (o`z kattaligidagi) masshtablar bo`ladi.
Buyum tasviridagi chiziqli o`lchamlarning shu buyumning haqiqiy o`lchamiga bo`lgan nisbati masshtab deb ataladi.
Masshtab sonining nisbati oldiga uning belgisi M harfi qo`yiladi. 1.25-shaklda M1:1; M1:2; M2:1 masshtablarda chizilgan plankaning chizmalari tasvirlangan.