Jamoa harakatlari. Hujumda jamoa harakatlari har bir xarakteri ikki o’yin sistenmasi orqali amalga oshiriladi. Ikkala sistemani mukammal egallash va ularni jamoa sostaviga, konkret musobaqa sharoitlariga va raqib o’yinchidar xususiyatlariga qarab qo’llash jamoaning mahoratini belgilaydi.Tez yorib o’tish.Tez yorib o’tish zamonaviy basketbolda hujumning eng o’tkir qurolidir. Tez yorib shtish sistemasining ыay darajada egallanishi jamoaning eng katta musobaыalarda ыanday natijalarga erisha olishni belgilaydi. Bu sistemadagi asosiy xususiyat hujumini tashkil qilish va amalga oshirish juda qisqa va asosan, 3-6 sekund ichida o’tishdir. Hujumchilar to’pni egallaganlaridan so’ng uni katta tezlikda oldinga uzatib yoki tez yerga urib, o’z shitdan raqib o’itgacha bo’lgan masofani qisqa vaqtda o’tishga va raqibning himoyani to’g’ri uyushtirishiga imkon bermaslikka harakat qiladigan. Tez yorib o’tish samarali bajarilishi qo’yidagilar katta ahamiyaga ega.Basketbolchilardagi reaksiya va taktik fikr qilishning yuqori tezligi;Harakat qilish tezligi va tezlikka bo’lgan qadamning yuqoriligi;Texnik
15
priyomlarni yuqori tezlikda aniq bajarish;Taktik variantlarning xilma-xilligi;Yuqori suratdagi zyinlarga psixik tayyorgarlik.Chunki qattiq kurash jarayonida o’yin davomida to’liqishda va boshqa juda murakkab psixik tayyorgarlik katta ahamiyatga ega bo’ladi.Tez yorib o’tish to’pni raqibdan olgandan so’ng to’p maydon chizig’ining tashqarisidan o’yinga kiritilayotganda dastlabki baxs to’plari tashlanayotganda, jarima to’plari otilgandan sshng qo’llanilishi mumkin.Tez yorib shtishdan hujumning rivojlanish uchun davrga yushlinadi.
-Boshlang’ich davri;
-Yorib o'tishini rivojlantirish davri;
-Yorib o’tishni oxiriga yetkazish davri.
Boshlang’ich davrida basketbolchilarning harakati to’pni egallagandan so’ng to’xtamasdan, iloji boricha oldinga tez harakat qilishni ta’minlashga qaratilgan . Buning uchun to’psiz basketbolchilar bo’sh joylarda chiqib olib himoyachilardan o’tib ketishga \arakat qilib, oldinga intiladilar. To’pni egallagan basketbolchi himoya raqibidan ozod bo’lgan bironta sherigiga uni tezlik bilan uzatiladi.Yorib o’tishni rivojlantirish davri hujumchilarning maydon o’rtasida bajaridigan harakatlarni o’z ichiga oladi. Birinchi guruhda harakat qilayotgan basketbolchilar to’p bilan yoki tzpsiz harakat qilayotganliklardan qatiy nazar, raqib himoyasini yorib o’tishga va hujumni yakunlash uchun sharoit yaratishga ko’proq kuch sarf qiladilar. To’pni savatga otish ham birinchi , ham ikkinchi guruhdagi basketbolchilar
16
tomonidan bajarilishi mumkin. Bunda shit oldiga o’tib otish, o’ta masofalardan sakraganda otish va shitdan sapchib qaytgan to’plarni savatga otish usullar qo’llaniladi.Basketbolning asosiy texnik usullari joydan joyga o‘tish, joyda turib to‘pni ikki qo‘llab to‘xtatish,ushlab olish va uzatish, halqaga to‘pni irg‘itishdan iborat.To‘pni bir qo‘lda yelkadan uzatish — bu eng ko‘p tarqalgan uzatish usulidir. Òo‘p yelkadan bir qo‘llab yaqin va o‘rta masofaga uzatiladi. Òo‘p o‘ng yelka ustiga ikki qo‘l bilan olib kelinadi. O‘ng qo‘l to‘pning orqasida, biroz teparoqda joylashadi, barmoqlar yuqoriga, kaft esa nishon tomon qaratiladi. Chap qo‘l to‘pning old yuzasida joylashadi. To‘p o‘ng qo‘l bilan oldinga irg‘itiladi, bunda chap qo‘l tezda to‘pdan pastga „tushiriladi“.To‘p kaft bilan uruvchi harakatdan so‘ng qo‘yib yuboriladi (45- rasm).To‘pni ikki qo‘llab yerga urgan holda uzatish. Sherikning yo‘lida raqib turgan bo‘lsa, uzatishning bu usulini qo‘llash qulay.To‘p yerga oyoq yonida va raqibning uzatilgan qo‘li tagida raqib blok qo‘ymasligi yoki uzatishni bo‘lib qo‘ymasligi uchun uriladi. Uzatish quyidagi usulda bajariladi: to‘p ko‘krakka teng qilib ushlanadi, barmoqlar keng yoziladi va u pastga oldinga yuboriladi.Qarama-qarshi harakat vaqtida to‘pni uzatish.Bunda bir jamoa o‘yinchilari bir-birlariga qarshi harakat qiladilar. Uzatishda sherikning ko‘kragi mo‘ljalga olinadi, to‘pni oldinga uzatilgan qo‘llar bilan ushlab olinadi.To‘p uzatishni bajarayotganingizda quyidagilarni esda saqlang: to‘pni uzatishda tez va aniq nishonga oling;to‘pni uzatishda qo‘llarni oxirigacha to‘g‘ri qilib oling;to‘pni barmoqlar bilan uzating; uzatish tomoniga qaramang; to‘pni qo‘yib yuborgandan so‘ng barmoqlar sherik tomonga qaragan bo‘ladi.
17
