I bob. Axborot kommunikatsiya texnologiyalari

 
4.6. Multipleksirlash: kommunikatsiya samaradorligini oshirish. 
 
Kommunikatsiya liniyalari xar qanday kompyuter yoki terminalga nisbatan 
kattaroq sigʻimga ega. Bu liniyalardan maʻlumot saqlash uchun foydalanish 
qimmatga tushishi mumkinligi sababli turli kommunikatsiya qurilmalarning bir 

---

86 
vaqtda bitta liniyadan foydalana olishlari aynan samaraliroq boʻlardi. Bu jarayon 
multipleksirlash
deyiladi. Multipleksirlash-bu koʻp signallarni bir vaqtda bitta 
kommunikatsiya kanali orqali uzatishdir. 
Multipleksilashni amalga oshirish uchun uch turdagi qurilmalar kerak: 
multipleksor, kontsentrator va FEP. 
- 
Multipleksor
. Bu turli past tezlikdagi uzatishlarni yagona yuqori tezlikdagi 
uzatishga birlashtiruvchi qurilmadir. Modeliga qarab, yagona aloqa liniyasiga 32 ta 
yoki koʻproq qurilmalarni ulash mumkin. Multipleksor orqali uzatiladigan 
maʻlumotni shu tipdagi mulipleksor qabul qilishi kerak. Uzatuvchi multipleksor 
turlii qurilmalar uzatayotgan mʻlumotni birlashtirib bitta liniya orqali katta tezlikda 
uzatadi. qabul qiluvchi multipleksor esa qabul qilingan xabarlarni saralaydi va 
kerakli qurilmalarga ajratib uzatadi. 
- 
Kontsentrator.
Kontsentratorlar xam multipleksor kabi bir nechta 
qurilmalarga bitta kommunikatsiya liniyasidan foydalanishga imkon beradi. Ammo 
multipleksordan farqli oʻlaroq, kontsentrator maʻlumotni vaqtinchalik saqlash 
qurilmasiga yigʻadi.
- 
FEP (Front-End Processor).
Bu qurilma katta kompyuter-meynfreymga 
ulangan mikrokompyuter boʻlib, uni kommunikatsiya liniyasiga ulaydi. U 
kommunikatsiya liniyasiga meynfreym maʻlumotlarini uzatadi, xatolarni tuzatadi 
va katta kompyuterga asosiy protsessor vaqtini kerakli hisob-kitoblarga sarflashga 
imkon beradi. FEP baʻzan kommunikatsiya kontrollyori deb xam yuritiladi.