I bob. Asosiy kimyoviy tushuncha va qonunlar

Mavzu: Ionli reaksiyalar.

Ta’rif:Eritmada yoki suyuqlanmada ionlar orasida sodir bo’ladigan reaksiyalar ionli reaksiyalar deyiladi.

1803 yil fransuz olimi Bertolle agar ionli reaksiyalarda reaksiya mahsuloti gaz, cho’kma yoki noelektrolit (suv molekulasi) bo’lsa, oxirigacha borishini aytadi.

Elektrolitlar orasidagi reaksiyalar 2 xil: molekulyar va ionli ko’rinishda tasvirlanadi. Ionli reasiyalarni yozishda kuchsiz elektrolitlar (kuchsiz asos va kislotalar) suv va oksidlar, cho’kma va gaz moddalar faqat molekulyar ko’rinishda yoziladi.

Na₂CO₃+2HCl=2NaCl+CO₂↑+H₂O (molekulyar)

2Na⁺+CO₃^2-+2H⁺+2Cl^-=2Na⁺+2Cl^-+CO₂↑+H₂O (to’la ionli)

To’la ionli tenglamalarning chap va o’ng tomonidagi bir xil ismli ionlar qisqartirilsa, qisqartirilgan ionli reaksiya sodir bo’ladi.

CO₃^2-+2H⁺↔CO₂↑+H₂O

Qisqartirilgan ionli reaksiyalarni molekulyar holda tasvirlash uchun ayni anionga mos eruvchan kation, ayni kationga eruvchan anion topiladi.

M1. (3). Quyidagi reaksiyaning ionli tenglamasini molekulyar shaklda yozish uchun keltirilgan ion juftlarining qaysilaridan foydalanish mumkin?

Pb²⁺+SO₄^2-=PbSO₄↓

NO₃^- va K⁺

Pb(NO₃)₂+K₂SO₄=PbSO₄↓+2KNO₃

E E

Bunday juftlikni topish uchun:

1. 
   Ishqoriy metallar va NH₄⁺ ioninning barcha tuzlari eruvchan bo’lishiga;
   
2. 
   NO₃^- - nitrat va CH₃COO^- - sirka kislotaning barcha tuzlari eruvchanligiga;
   
3. 
   Ag⁺, Hg⁺, Pb dan boshqa barcha metallarning xloridlari, bromidlari va yodidlari eruvchanligiga;
   
4. 
   CaSO₄, Ag₂SO₄, Hg₂SO₄ kam erishiga BaSO₄, PbSO₄ va SrSO₄ erimasligiga;
   
5. 
   Ishqoriy metallari, Ba(OH)₂ va ammoniy gidroksid yaxshi erishigam Ca(OH)₂ va Sr(OH)₂ kam erishiga, qolgan barcha asoslar erimasligiga;
   
6. 
   Ishqoriy metallar va ammoniydan boshqa barcha karbonatlari suvda erimasligiga;
   
7. 
   Ishqoriy metallar va ammoniydan boshqabarcha sulfidlar suvda erimasligiga e’tibor berish kerak.