I asosiy qism

Uskunaning asosiy parametrlarini hisoblash

Mahsulotlarni injecsion qoliplash yo'li bilan shakllantirishning xususiyati bosim (kuch) ni qoliplanadigan materialga (plastik suyuqlanma) o'tkazish usuli. Mahsulotning shakllanishi yopiq shaklda amalga oshiriladi, qoliplash sirtlari (matritsa va puasson) harakatsiz bo'lganda, shuning uchun yuqori sifatli mahsulotni olish uchun kuch gidrostatik ravishda kanallarni (quyuvchi kanal) ta'minlovchi tizim orqali hosil bo'ladi.

Shakldagi materialga bosim o'tkazilishi materialning haroratini oshiradi, bu uning oquvchanligini oshiradi. Formadagi materialga ta'sir etadigan bosim tayyor mahsulot sifatiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi, quyma zichligini oshiradi va mahsulot qisqarishi miqdorini kamaytiradi. Bosimni nazorat qilish qayta ishlash jarayonidagi mahsulotlarning ekspluatatsion xossalarini yaxshilaydi.

Shakllanayotgan forma bo`shlig`ida materialga bosim uzlukli va qolipga kirishdan orqa devorgacha kamayadi, ya'ni bu ishlab chiqarilayotgan mahsulotning konfiguratsiyasi va o'lchamlariga bog'liq. Formaga suyuqlanmani uzatishda kirish joyidan devorgacha va oqim yo`nalishiga shakllantirish yuzasi kesimining perimetri oqimga perpendikulyar ta`sir qiladi.

Р_х = Р_м (0,72℮^-0,134К´ +0,28℮^-3,98К´),

bu erda

P_x - istalgan nuqtadagi qolipdagi bosim;

P_M - qolip kirish qismidagi material bosimi;

K´= 1- koeffitsient, shaklning geometrik o'lchamlari va eritmaning yopishqoqligiga bog'liq;

T_m - Injecsiya qilingan suyuqlanmaning harorati.

Р_х = 100 / (0,72 / 2,72^-0,13 + 0,28 / 2,72^-3,98) = 63,7 МPа.
O'rtacha solishtirma bosimni quyidagi shaklda aniqlaymiz:

Р_o`p = Р_м(0,07/К^´ + 0,045К^´ + 0,72),

bu erda K´=1 - qayta ishlangan material va unung uzunligiga bog'liq bo'lgan koeffitsient, [14, 122-bet];

Р_o`p = 100 / (0,07/ 1 + 0,045 + 0,72) = 83,5 МПа.
Silindrsimon quyuvchi kanal (litnik) kesimining o'lchamini aniqlaymiz:

r_{s. l.} = τ_{sovut . l .}5,76 α/ln (1,6 θ),
qaerdan,

τ_sovut. l. = 20 s - mahsulotni sovutish vaqti;

α = 0,102 / 10^-6 м²/с.

θ = (Т_м – Т_ф) / (Т_с – Т_ф),

θ = (200 - 50) / (110 -50) = 3

r_{s. l.} = 20 / 5,76 * 0,102 * 10^-6/ ln(1,6 * 3) = 2,73 * 10^-3 м.
Markaziy litnikdagi bosim yo'qolishini aniqlaymiz:

^ΔРm. l. ^{= 2 l}s.l.^τω ^/rs.l.

qaerda

l _m.l. - markaziy litnikning uzunligi;

r _s.l. - litnikning o'rtacha radiusi;

τ_ω - bu ishlov beriladigan materialning quyish harorati va siljish tezligi γ´ da eritilishi uchun oqim egri chizig'idan aniqlanadigan, eshik kanallari devoridagi siljish kuchlanishi.

γ´ = 4Q/(πr³_s.l.),

bu erda Q – hajmiy sarf;

Q = υ/r_v ,
bu erda υ - injeksiya qilingan material hajmi;

r_v - injeksiya vaqti.

Q = 42 * 10^-6 / 1,2 = 3,5 * 10^-5 м³/s

γ´ = 4 * 3,5 * 10^-5/(3,14 * (0,00178)³) = 7901,7 с^-1.

Jadvalga ko'ra, quyish haroratida polietilen suyuqlanmalarini siljish tezligiga qarab eshik kanallari (litnik) devoridagi siljish kuchlanishini aniqlaymiz, [14, tab. 3.15].

ΔР_{s. l.} = 2 * 0,05 * 0,258/0,003 = 8,6 МPа.

Tuynuk (litnik) tizimidagi bosim yo'qotishlarini kamaytirish ularning uzunligi yoki diametrini o'zgartirish orqali amalga oshiriladi. Bosim yo'qotishlarini kamaytirish samarasiga suyuqlanmaning haroratini oshirish orqali ham erishish mumkin. Markaziy litnik kanali odatda, 2-4˚ burchakli kesik konussimon holatda bo`lishi kanaldan litnikni chiqishiga qulaylik yarayadi.

Agar litnik qalin bo'lsa, unda undagi suyuqlanma uzoq vaqt qotib qolmaydi, formada suyuqlanma qo'shilishi tufayli qolipda yuqori bosim saqlanib qoladi. Shunga ko'ra, sikl muddati uzaytiriladi. Aksincha, ingichka litnik tezda qotadi, qolipni suyuqlanma bilan to`ldirish etarli bo'lmaydi, mahsulot og'irligi pasayadi va uning qisqarishi kuchayadi.

Formaning ish unumdorligini tekshirish uchun injeksiya qolipidagi yo'qotishlar yig`indisini aniqlaymiz:

ΣΔР = ΔР_{s. l.} + ΔР_f,
Sovutish vaqtini aniqlaymiz:

τ_t = ln[1,27(Т_м – Т_f)/( Т_isit – Т_f)] δ²/(π²α),

τ_t = ln[1,27 (200 - 50)/(70 - 50)] 1 * 10^-3/(3,14² * 1,02 * 10^-7) = 8,96 s.

Injeksiya vaqtini aniqlaymiz:

^τ_in. ^{= υ}_о^/Q_in.

^τ_in = 125/42 = 2,9 s.

Bosimning yo'qolishini aniqlaymiz:

ΔР_f = 2l_f τ_м/[δ(1- τ_in /τ_t)],

bu erda τ_m = 0.258 – siljish kuchlanishi [14, tab. 3.15].

ΔР_f = 2 * 9,6 * 10^-2* 0,258/[2* 10^-3(1- 2,9/4,59)] = 46,75 МPа.
Litnik shakldagi yo`qotishlar yig`indisini aniqlaymiz:

ΣΔР = 8,96 + 46,75 = 55,71 МPа.

Shunday qilib, chiqish (litnik) qolipidagi yo'qotishlarning yig'indisi injecsion mashina tomonidan xosil qilingan bosimdan kam. Bu shuni anglatadiki, tanlangan texnologik rejimda P_m = 70 MPa va T_m = 200° C, qoliplash bo'shlig'i suyuqlanma bilan to'liq to'ldiriladi.