I. A'debiyatlar tu'sindirmesi

Etakridin laktat sariq, hidsiz va achchiq mazali kristall kukun bo‘lib, suv va 95 %li spirtda kam eriydi, issiq suvda oson eriydi, efirda erimaydi. Suvdagi eritmasi yashil ranglanib, tovlanadi. U 118-122 °C haroratda suyuqlanadi.

Riboflavinning 0.001 % li suvli eritmasi ultrabinafsha nurda to’q yashil rangda tovlanib, eritmaga kislota yoki ishqor qo’shilganda tovlanish yo’qoladi.

Ftalazol va ftazinning chinligini molekula tuzilishidagi ftalat kislota qoldig‘i asosida fluoressein hosil qilish reaksiyasi bo‘yicha aniqlanadi.
Ftalazol

Buning uchun chinni idishga solingan kukun holdagi preparatni konsentrlangan sulfat kislota va rezorsin bilan aralashtirib 160 °C gacha qizdiriladi va natijada hosil bo’lgan massani (fluoresseinni) sovutilgandan so‘ng natriy gidroksid eritmasi solingan idishga qo‘shilganda, u eritmada yorqin yashil rangda tovlanadi. Reaksiya ftalazol misolida quyidagi kimyoviy tenglamalar bo‘yicha ifodalanadi:





Preparatga o‘zida formaldegid saqlagan konsentrlangan sulfat kislota ta’sir ettirilsa, yashil rangli bo‘lib tovlanadigan qizil, to‘q sariq rangli modda hosil bo’ladi. Kversetin aluminiy, vanadiy va ba’zi boshqa elementlar bilan ultrabinafsha nur oqimida turli ranglanib tovlanuvchi kompleks tuzlar hosil qiladi.
Fizostigmin salitsilat eritmasi solingan idishchaga ammiak eritmasi qo‘shib bug’atilsa, u ko‘k rangga bo‘yaladi. Keyinchalik idishdagi qoldiqni spirtda eritib, unga sirka kislota qo‘shilsa, u qizil rangga o‘tib fluoressensiyalanadi (tovlanadi).
[5]
2.2. Flyuorimetrik usil ja'rdeminde tiamin xloridtin' sipat ha'm mug'dar analizi



0.5 ml 0.2 % li tiamin xlorid eritmasiga 2 ml kaliy ferrisianid eritmasi, 1 ml natriy gidroksid eritmasi va 5 ml izoamil spirti qo’shib chayqatilsa, izoamil spirit qatlami ultrabinafsha nurda ko’k bo’lib tovlanadi. Flyuoressensiya eritmasiga kislota eritmasi qo’shilganda yo’qolib, ishqor eritmasi qo’shilganda yana flyuoressensiya hosil bo’ladi.

Miqdoriy tahlilni o‘tkazish uchun solishtiriluvchi eritma sifatida ma’lum konsentratsiyadagi flyuoressensiyalovchi moddaning standart namunasini eritmasi ishlatiladi. Hisoblash quyidagi formula bo‘yicha amalga oshiriladi:
X =
X- eritmadagi moddaning miqdori;
n₁-n₂  - tekshiriluvchi eritma uchun va nazorat tajribasi uchun bo‘lgan to‘g‘rilash qiymati hisobga olingandan keyin qolgan spektroflyuorimetrdagi ko‘rsatkich;
n-n₂ - standart namuna eritmasining nazorat tajribasi uchun bo‘lgan to‘g‘rilash qiymati chiqarib tashlangandan keyingi spektorflyuorimetrdagi ko‘rsatkich;
s - standart namuna eritmasining konsentratsiyasi, belgilangan o‘lchov birligida.
Hisoblash kalibrlangan grafik yoki standart eritma shkalalari yordamida bajariladi.
Odatda flyuoressensiyalanish intensivligi moddaning konsentratsiyasiga juda tor oraliqda mutanosib bo‘lib, ularning nisbati:

bilan ifodalanadi.
(J_x, j_o, j_c - tekshiriluvchi eritmaning, erituvchining va standart namuna eritmasining flyuoressensiyalanishi intensivligi) ning qiymati 0,40 dan kam va 2,50 dan ko‘p bo‘lmasligikerak.

Flyuorimetrik usulini nisbiy xatoligi 2-5% oralig‘ida bo‘ladi.
Flyuorimetrik usul dori vositalarining turg‘unligini o‘rganishda samarali usullardan biri hisoblanadi. Bu usul orqali dori vositalarining turg‘unligi bilan bir qatorda, ularning parchalanish jarayonini ham o‘rganish mumkin.