I – mavzu. Sоtsiоlоgiya fаn sifatida rеjа

Birinchidan, bu xususiyat turli guruh, individlar uchun taalluqli va ular tomonidan sotsial munosabatlarning u yoki bu xususiyatini integratsiyalash natijasi hisoblanadi.
Ikkinchidan, hozirgi sotsial munosabatlar (iqtisodiy, siyosiy va boshqa) bilan bog’langan individlarning va ularning guruhlari o’rtasidagi turli munosabatlarning mazmuni va xarakterini anglatadi.
Uchinchidan, sotsial jihat turli individ va guruhlarining bir-biriga, jamiyatda tutgan o’rniga, ijtimoiy hayot, voqelik va jarayonlarga munosabatida namoyon bo’ladi.
To’rtinchidan, individlar o’rtasidagi aloqa va o’zaro ta`sirning namoyon bo’lishi birgalikdagi faoliyat natijasi demakdir.
Sotsiologiya ijtimoiy hayotni u yoki bu formada va sohada o’rganar ekan, u avvalo sotsial voqelik haqidagi bilimlarni shakllantirish, sotsial rivojlanish jarayonlarini tasvirlash, tushuntirish, sotsiologiyaning asosiy metodologiyasini va sotsiologik tadqiqot metodlarini ishlab chiqish kabi ilmiy muammolarni hal etadi.
Sotsiologiyaning funksiyalari
Gnoseologik - (nazariy bilish) jamiyat to’g’risidagi yangi kontseptsiyalar, sotsiologik bilimlarni olish imkonini beradi
Boshqarish - bevosita boshqarmaydi balki boshqaruvning yangi usullarini taklif etadi. Muammolarni хal etish yo’llarini ko’rsatib beradi
Axborot yetkazish -mutaxasislargagina emas balki jamiyat uchun ham
Tashviqot qilish - hamma sohada
Tashkillashtirish - birlashtirish, yo’naltirish siyosatda, ishlab chiqarishda, dam olishda
Bashorat - asosan siyosatda OAVlarda va boshqa sohalarda
Dunyoqarashlik funktsiyasini
Metodologik funktsiyasi
Ijtimoiy funktsiyasi
Aksiologik(qadriyat) funktsiyasi
Mafkuraviy funktsiyani
Insonparvarlik funktsiyasi
Sotsiologiyaning jamiyat hayoti bilan xilma-xil aloqasi, uning ijtimoiy vazifasi birinchi navbatda u bajarayotgan funktsiyalar bilan aniqlanadi. Har qanday fanlar kabi sotsiologiyaning eng asosiy funktsiyalaridan biri nazariya va amaliyotning birligidir.
Sotsiologik tadqiqotlarning ko’pchilik qismi amaliy muammolarni hal etishga yo’naltirilgan. Sotsiologiyaning amaliy yo’naltirilganligi shunda namoyon bo’ladiki, u ijtimoiy jarayonlarning rivojlanishi haqidagi ilmiy asoslangan ma`lumotni ishlab chiqishga qodir. SHu holatda sotsiologiyaning oldindan aytib berish funktsiyasi namoyon bo’ladi.
Jamiyat hayotida sotsiologik tadqiqotlardan ijtimoiy hayotning turli sohalarini rivojlantirishni rejalashtirishda foydalanish katta ahamiyatga ega. Sotsial rejalashtirish ijtimoiy tizim qanday bo’lishidan qat`iy nazar hamma mamlakatlarda rivojlangan.