Huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi



Download 1,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet29/31
Sana01.01.2022
Hajmi1,28 Mb.
#292994
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31
Bog'liq
Dildora PhD avtoreferat 22.10.21. asl OKK. bbr(2) (3) (4)

 

7. 

Lingvistik ekspertiza jarayonida noadabiy lugʻaviy va sintaktik shakllarning xato 

turiga muvofiq xususiyat katalogini tashkil etish qoʻshimchalarning hududiy tipik 

xarakterini  aniqlashga  xizmat  qiladi.  Ushbu  xususiyat  katalogi  asosida 

gumonlanuvchiga  tegishli  boʻlgan  yozishmalar  asosida  dalil  korpusini  yaratish 

mumkin.


 

8. Noadabiy grammatik shakllarning xususiyat katalogi asosidagi lingvistik tahlil 2 

usulda amalga oshishi mumkin: 

a)  gumonlanuvchining  shaxsiy  yozishmalari  asosidagi  noadabiy  grammatik 

shakllarning xususiyat katalogini tashkil etish; 

b)  dalil  sifatida  olingan  shaxsiy  yozishmalarda  hududiy  xoslangan  noadabiy 

grammatik unsurlarning xususiyat katalogini tashkil etish. Shu ikki usul asosidagi

 

xususiyat kataloglari kodlashtirilib, prototipi hosil qilinib jinoyatga doir toʻplangan 

shaxsiy  yozishmalar  asosida  dalil  korpusi  yaratish  mumkin.  Gumonlanuvchining 

yozishmalari asosida xususiy dalil korpusi yaratiladi va u hududiy dalil korpusi bilan 

qiyosan tahlil qilinadi. Bu lingvistik ekspertizaning aniqligi, shaffofligini ta’minlab 

beradi. 


9. Oʻzbek tilidagi shaxsiy yozishmalarda noadabiy grammatik shakllarni aniqlashda 

4  ta  viloyat  shevasiga  oid  matnlar  misol  tariqasida  olindi.  Shaxsiy  yozishmalar 




24 

 

tahliliga koʻra, nisbatan, Toshkent va uning atrofidagi sheva vakillarining nutqida 



noadabiy  grammatik  shakllar  faol  qoʻllaniladi.  Xorazm  va  uning  atrofida  esa 

noadabiy  grammatik  shakllar,  nisbatan,  kam  qoʻllaniladi.  Shaxsiy  yozishmalarda 

noadabiy grammatik shakllarni aniqlashda sifat va miqdoriy usuldan foydalanildi. 

 

10.  Oʻzbek  tilidagi  shaxsiy  yozishmalarda  noadabiy  fonetik  hodisalarni  miqdoriy 



jihatdan tahlil qilish oʻrinlidir. Chunki fonetik hodisalar hududiy jihatdan oʻziga xos 

hisoblanadi.  Shuning  uchun  ham,  gumonlanuvchining  dalil  sifatida  olingan 

yozishmalari  asosida  fonetik  xususiyatlar  koeffitsiyentlarda  aniqlash  maqsadga 

muvofiq boʻladi. 

11.  Oʻzbek  tilidagi  shaxsiy  yozishmalarning  tahlilida  ham  dialektologiya,  ham 

lingvistik ekspertologiya sohalarining tahlil usullaridan muvofiq tarzda foydalanish 

samarali  natija  beradi.  Dialektologik  tahlil  muammoli  matn  muallifining  hududiy 

mansubligini  aniqlashda  yordam  bersa,  lingvistik  ekspertiza  jarayoni  esa  matn 

muallifining ijtimoiy mansublik darajasi, ilmiy salohiyati, nutqiy vaziyatdagi ruhiy 

holati kabilarni aniqlashda yordam beradi.   

12.  Oʻzbek  tilidagi  shaxsiy  yozishmalarning  lingvistik  tahlilida  noadabiy  leksik, 

grammatik,  fonetik  unsurlarning  indeksini  tashkil  etish  lingvistik  ekspertizaning 

aniq va shaffof oʻtkazilishini ta’minlaydi. 

 


Download 1,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish