Huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi

Navoiy viloyati Xatirchi tumani shevasiga oid noadabiy lugʻaviy shakllarga 

xos xususiyatlar katalogi 

 

Xususiyat 

Xato turi 

Xato turning tavsifi  Misollar 

1 

Fe’l 

soʻz 

turkumi 

Fonetik 

Reduksiya: 

-ish

  harakat 

nomida 

i

 tovushi qisqargan 

…bizani boqsh uchun… 

2 

Fe’l 

soʻz 

turkumi 

Fonetik 

Reduksiya: 

-ish

  harakat 

nomida 

i

 tovushi qisqargan 

…borshni plan qiganman…

 

3 

Ot soʻz turkumi  Fonetik 

-lar

  koʻplik  shaklida 

r

 

tovushi tushishi 

usherlada 

aylanish 

orzularimdan biri. 

Dastavval,  noadabiy  grammatik  shakllarning  lingvistik  ekspertizasida  quyidagi 

savollarga diqqat qilish kerak: 

1.

 

Umumiy xatoliklardan qaysi biri koʻp uchraydi?  

2.

 

Asosiy xatolar tarkibida yana qanday xususiy xatoliklar uchraydi? 

3.

 

Tez-tez uchraydigan xatoliklarning oʻziga xos xususiyati qanday? 

4.

 

Har xil darajada yuzaga kelgan xatoliklar farqlandimi? 

5.

 

Xatoliklarning adabiy me’yorga yaqinligi qay darajada aks etgan

20

?

  

 

Qashqadaryo viloyati shevasida noadabiy sintaktik shakllar xos xususiyatlar 

katalogi 

 

Xususiyat 

Xato turi 

Xato turining 

tavsifi 

Misollar 

1 

Ot soʻz turkumi  Tanlov 

-ning  qaratqich  kelishigi 

oʻrnida -ni qoʻllangan 

Dadamni ishlari… 

2 

Fe’l 

soʻz 

turkumi 

Tanlov 

-dan 

chiqish 

kelishigi 

oʻrnida -da  

…boʻsh kelmasda dars qilishni… 

                                                            

19

 Джураев А.Теоретические основы ареального исследования узбекоязычного массива. – 

Ташкент, 1991. –С.218; Мухаммеджанов К. Ареальное исследование узбекских говоров Южного 

Казахстана. Автореф. дисс...д-ра филол. наук. –Ташкент, 1988. – 44 с.; Иброҳимов Й. Жанубий 

Оролбўйи ўзбек шевалари тадқиқи. Филол. фан. д-ри... дисс. – Тошкент, 2000. – 366 б.; Муродова 

Н. Ўзбек тили Навоий вилояти шеваларининг лингвоареал талқини. –Тошкент, 2006. – 309 б.; 

Дарвешов И. Жануби-ғарбий Наманган шевалари фонетик-фонологик хусусиятларининг ареал 

тадқиқи. Филол. фан. бўй. фалсафа д-ри (PhD)... дисс. автореф. – Фарғона, 2018. –54 б.; Sheraliyev 

Sh.E. Oʻzbek tili sharqiy Xoʻjand shevalarining grammatik kategoriyalari. Fil. Fan. Nom.dis… Toshkent, 

2001, -148. 

20

MacDonald P. We All Make Mistakes!”. Analysing an Error-coded Corpus of Spanish University 

Students’ Written English, in Complutense Journal of English Studies, 24. 2016, 103-129.  

---

17 

 

Yuqoridagi 3 ta viloyatga xos kataloglar asosida tahlil natijasi quyidagi jadvalda 

aks etgan: