faqat ancha-muncha asablar va hayot-mamot kurashi evazigagina davolash mumkin.
Aksariyat hollarda esa, ichki parokandalik siyosiy beqarorlikka aylanib ketib, butun
jamiyatni ostin-ustun qilib tashlaydi. Minglab odamlarning yostig„ini quritadi, millat
kushandasi sifatida ildiz otadi va uni yillar mobaynida kemirib tashlaydi. Ana
172
Demokratiya o„yinlari avj olgan bir paytda o„zini ko„z-ko„z qilishga ishqivoz
bo„lgan siyosiy arboblar ham maydonga chiqishdi. Ularning ayrimlari turli mansab
pillapoyalaridan tez-tez ko„tarilib hukumatning eng yuqori kursilarini egallashga ham
ulgurishdi. O„zlarini mavjud siyosatga sadoqatli, hukumatga esa fidoyi qilib
ko„rsatishdi. Eng achinarlisi, bular orasida uzoq yillar partiya va sho„ro idoralarida
katta-kichik lavozimlarda faoliyat ko„rsatgan kishilar ham bor edi. Ular dahanaki
«dasturlari»da yillar mobaynida sovet hokimiyati hukmronligi paytida to„planib
qolgan qator muammolarni hal etish singari xalqimizga xush yoqadigan, uning
kundalik turmushiga madad bo„ladigan masalalarni ko„tarib chiqardilar. Keyinroq
xuddi ana shu masalalarni ko„tarishda ayyorlik qilishgani va vaziyatdan foydalanib,
respublikaning eng yuqori mansab kursilarini egallashga harakat qilishgani ma‟lum
bo„la boshladi.
O„zbekiston mustaqilligini e‟lon qilish, uni mustamlakachilik iskanjasidan qutqarib
olish jarayonlari qanchalik tahlikali ekanligi kitobxonga ayon. Oliy Majlisning 1991-
yil 31-avgustda bo„lib o„tgan navbatdan tashqari sessiyasida mamlakat Prezidenti
O„zbekistonni mustaqil deb e‟lon qilish taklifini kiritganda zal go„yo muzlab qolgan
edi. 500 deputat va sessiya qatnashchilari «shok» holatida edi. Prezident «Nima,
mustaqillikdan cho„chiyapsizlarmi, nega qarsak chalmaysizlar?» degandan so„nggina
deputatlar bir qalqib tushishdi va zalda gulduros qarsaklar boshlandi.
Moskvada qon to„kilayotgan, markaz butun vujudi bilan ittifoqdosh
respublikalarga tazyiq o„tkazayotgan, zug„um va zo„ravonlik bilan ular jilovini tortib
turgan bir paytda, unga qarshi qo„l ko„tarish, respublika rulini butunlay tortib olish va
harakatdagi mashinaga sakrab chiqib olish chindan ham jasorat edi.
Mustaqillik e‟lon qilingach, orqada pisib o„tirib, zimdan ishlayotganlar asta-sekin
bosh ko„tardilar. Endi o„zlarini istiqlol qahramoni, mustaqillik jarchisi, mamlakatni
boshqarishda «nodir iste‟dod» ekanliklarini ko„rsata boshladilar. Butun mas‟uliyatni
zimmasiga olib, hayotini xavf ostida qoldirib, mustaqillikni e‟lon qilganlarga
ochiqdan-ochiq qarshi chiqdilar.
Bu borada O„zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1991-yil 18–21-noyabr
kunlari bo„lib o„tgan sessiyasi O„zbekiston tarixida alohida voqea sifatida muhrlandi.
Ayni ana shu sessiyada bir guruh soxta demokratlar ochiqdan-ochiq bosh ko„tardilar.
Turli tomondan so„z olib, sessiya kun tartibini buzish, unga qo„shimchalar kiritish
bahonasida turli, bir-biriga to„g„ri kelmaydigan muammolarni ko„tarib chiqishga
intildilar. To„g„ridan-to„g„ri mamlakatda olib borilayotgan izchil siyosatga zid,
bo„htondan iborat fikrlar bildira boshladilar. Jumladan, «Tashabbus» guruhi nomi
bilan so„zga chiqqan bir guruh deputatlar «O„zbekistonda mitinglar va namoyishlar
o„tkazilishini taqiqlash to„g„risida»gi Qarorni bekor qilish, respublika ma‟muriy
organlari, shuningdek, Konstitutsiyaviy Nazorat Qo„mitasiga ultimatum qo„yish talabi
bilan chiqa boshladilar.
Ayni chog„da, o„zlarini mustaqillik va xalq tarafdorlari sifatida ko„rsatishga urinib,
«demokratiyami yoki diktaturami?» qabilida sessiyaga, uning rahbariyati oldiga
asossiz kesatiqli savollar qo„ya boshladilar.
173
Bir so„z bilan aytganda sessiyaga ma‟lum kuchlarning oldindan tayyorgarlik
ko„rgani yaqqol sezila boshlandi. Bu o„z navbatida sobiq ittifoq hududida sarosimalik,
barcha ittifoqdosh respublikalarda turli hadiksirashlar va ikkilanishlar, mustaqil
O„zbekistonda esa iqtisodiy tanglik hukmronlik qilayotgan bir paytda muxolif
kuchlarning turli hiyla va nayrang yo„li bilan hokimiyatni egallashga harakat
qilayotganliklarini ko„rsatar edi.
Sessiya jangovarlik, shafqatsiz kurash va hujumkorlik ruhida o„tdi. Unda Prezident
Islom Karimovning qat‟iy iroda kuchi, har qanday tanqidiy fikr va qo„poruvchilik
harakatlariga og„ir-vazminlik, siyosiy hushyorlik fazilatlari hamda asosli mulohazalari
bilan munosabat bildirganligi natijasida muxolif kuchlar o„z maqsadiga yeta olmadi.
Agar ana shu yig„ilishda Prezident ozgina ikkilanib qolganida o„z pozitsiyasini
butunlay qo„ldan berib yuborishi, hokimiyat tepasiga esa bir to„da amalparastlar-u
shuhratparastlar kelib qolishi, natijada butun mamlakat ham, xalq ham tubsiz jarga
qulab ketishi mumkin edi.
Sog„lom fikrli kishilar, aslida qo„poruvchilarning iddaosi nimada ekanligini aqlan
chuqur his qilgan fuqarolar yuqoridagi soxta demokratlar chiqishlarini qo„llab-
quvvatlamadilar, kun tartibidagi masalalar yuzasidan amaliy takliflar bildirdilar, har
bir masalada mamlakatda olib borilayotgan xalqchil siyosatni ma‟qullashlarini,
mamlakat Prezidenti atrofiga yanada jipslashish zarurligini ayta boshladilar.
Mamlakat aholisi, mustaqillik tarafdorlari o„zlarining fikr-mulohazalarini Oliy
Kengash va sessiya nomiga yozib yubora boshladilar.
Do'stlaringiz bilan baham: 
