Husniddin Baxriddinovich Ro’ziyev

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-515-522 
Academic Research, Uzbekistan 520 www.ares.uz 
tarjima qilingan. Shunday qilib, bunday matnlardan olingan parallel korpuslarni 
psevdo-parallel deb atash to'g'ri bo'ladi. Vaziyat, xuddi Yaponiya va Koreya 
firmalarining mahsulotlari va ularning hujjatlarining tarjimalarida ham xuddi 
shunday. 
Ommaviy axborot vositalari tilining parallel korpuslariga Shved ko’p tili matnlar 
korpusi, To'liq media-matnlardan iborat xorvat-ingliz korpusilarini kiritish mumkin, 
ammo ommaviy axborot vositalari tilining parallel korpuslarini tuzish bo'yicha 
loyihalar hali ham kam. 
XULOSA
Ilmiy matnlar ko'pincha tarjima ob'ektiga aylanadi, lekin bu erda bir qator 
tushuntirishlar berish kerak. Ko'plab olimlar - ilmiy matnlarning asosiy qabul 
qiluvchilari - chet tillarida gaplashadilar. Ko'pincha olimning o'zi tinglovchilarining 
ko'pchiligiga tanish bo'lgan tilda yozadi (lotin - o'rta asrlarda, frantsuz yoki nemis - 
19 -asrda, ingliz tili - hozirgi paytda). Shuning uchun faqat mumtoz ilmiy asarlar 
(Darvin, Marks, Karlisl, Sossyur va boshqalar) ko'p tillarga tarjima qilingan. Shunday 
qilib, faqat "fan tillari" deb nomlangan matnlar parallel matnlar korpusini olish uchun 
etarli miqdordagi matnli materialni ta'minlay oladi va ko'plab til juftlari uchun 
parallel ilmiy matnlarni faqat uchinchi til orqali olish mumkin. 
Yuqoridagi matn turlarining hech biri PKM uchun barqaror va universal manba bo'la 
olmaydi. Yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, ba'zi turdagi parallel matnlar umuman 
mavjud bo'lmasligi mumkin bo'lgan juft tillar mavjud. Shu bilan birga, badiiy 
adabiyot tarjimalari, hatto bu tillar uchun risolalar, texnik hujjatlar yoki ilmiy 
matnlarning tarjimalari bo'lmasa ham amalga oshiriladi. Albatta, ko'p hollarda 
bunday resurslar cheklangan bo'lishi mumkin. Shunga qaramay, bizga badiiy 
adabiyot tarjimasi, biznes xatlar yoki sayohat loyihalarini tarjima qilishdan ko'ra, 
madaniyatlar o'rtasidagi munosabatlarni rivojlantirishda muhimroq rol o'ynaydi. 
She'riy tarjimalar o'ta qiziqarli lingvistik manba, lekin parallel she'riyat korpuslarini 
amaliy qo'llash ko'lami, xususan, leksikografik manba sifatida ishlatilishi mumkin 
bo'lgan nasrga qaraganda ancha cheklangan. Nasr matnlarida monolog va dialoglar, 
hikoya va tavsiflar, me'yoriy til va jargon, shevalar mavjud. Badiiy matnlar, 
shubhasiz, PKM uchun juda muhim manba hisoblanadi. 
Tahlil qilingan masalalar yuzasidan shunday xulosalarga kelish mumkin: 
1.
Har qanday til jamiyatda saqlanib qolishi uchun u sun’iy intellektga aylanishi 
lozim va bu korpus tilshunosligi orqali amalga oshadi. 

---