Huquqshunoslik

Voyaga yetmaganlarning ma’muriy huquqbuzarligi

Voyaga yetmaganlar o‘n olti yoshdan ma’muriy javob- garlikka tortiladilar. 16 yoshdan 18 yoshgacha ma’muriy huquqbuzar shaxslarga nisbatan Voyaga yetmaganlar ish- lari bilan shug‘ullanuvchi komissiyalar to‘g‘risidagi Nizomda nazarda tutilgan choralar qo‘llaniladi.

Voyaga yetmaganlar quyidagi huquqbuzarliklarni sodir etganliklari uchun javobgarlikka tortiladilar:

⁵² Huquqshunoslik

1. 
   Oz miqdorda talon-taroj qilish.
   
2. 
   Transport vositalaridan foydalanish qoidalarini buzish.
   
3. 
   Ko‘zgusimon va tusi o‘zgartirilgan (qoraytirilgan) nostandart oynalar o‘rnatilgan transport vositalaridan foydalanish.
   
4. 
   Transport vositalarining tovush chiqaruvchi va yorituvchi qurilmalaridan foydalanish qoidalarini buzish.
   
5. 
   Transport vositalari haydovchilarining harakat tezligini oshirib yuborish, yo‘l belgilari va yo‘l harakati- ning boshqa qoidalari talablariga rioya qilmasligi.
   
6. 
   Transport vositalari haydovchilarining harakat xavfsizligiga tahdid soluvchi guruh bo‘lib harakat qi- lishda qatnashishi.
   
7. 
   Transport vositalari haydovchilarining temir- yo‘lning o‘tish joylaridan o‘tish qoidalarini buzishi.
   
8. 
   Transport vositalarini mast holda boshqarish.
   
9. 
   Kema haydovchilarining kichik hajmli kemalarini mast holda boshqarishi.
   
10. 
    Transport vositalari haydovchilarining yo‘l harakati qoidalarini buzishi jabrlanuvchiga yengil tan jarohati yoki oz miqdorda moddiy zarar yetkazilishiga olib kelishi.
    
11. 
    Haydovchilarning yo‘l harakati qoidalarini buzishi transport vositalarining yoki boshqa mol-mulkning shikastlanishiga olib kelishi.
    
12. 
    Boshqarish huquqini beruvchi hujjatlari bo‘l- magan shaxslarning transport vositalarini boshqarishi.
    
13. 
    Transport vositalari haydovchilarining mastligi yoki mast emasligini aniqlash uchun tekshiruvdan o‘tishdan bo‘yin tovlashi.
    
14. 
    Piyodalar va yo‘l harakati boshqa ishtirokchilari- ning harakat qoidalarini buzishi.
    
15. 
    Mayda bezorilik.
    
16. 
    Jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga tahdid so- ladigan materiallarni tayyorlash yoki tarqatish maqsadida saqlash.
    

3. 
   b o b. Ma’muriy huquq asoslari ⁵³
   

17. 
    Fuqarolarning jamoat joylarda ibodat liboslarida yurishi.
    
18. 
    O‘qotar qurollardan belgilangan tartibni buzgan holda otish.
    
19. 
    Militsiya xodimining qonuniy talablarini bajar- maslik.
    
20. 
    Ommaviy axborot vositalari mahsulotlarini qo- nunga xilof ravishda tayyorlash va tarqatish.
    
21. 
    O‘qotar qurollar va o‘q-dorilarni saqlash yoki tashish qoidalarini buzish.
    
22. 
    O‘qotar qurollarni ro‘yxatdan o‘tkazish (qayta ro‘yxatdan o‘tkazish) muddatlarini yoki ularni hisobdan o‘tkazdirib qo‘yish qoidalarini buzish.
    

Yuqorida ko‘rsatilgan huquqbuzarlikni sodir etgan taqdirda, voyaga yetmaganlar umumiy asoslarda ma’- muriy javobgarlikka tortiladilar. Sodir etilgan huquq- buzarlik xususiyatini va huquqbuzarning shaxsini hisobga olgan holda mazkur shaxslarga nisbatan ishlar voyaga yetmaganlar ishi bilan shug‘ullanuvchi shahar, tuman, shaharlardagi tuman komissiyalari ixtiyoriga berilishi mumkin.

Oz miqdorda talon-taroj qilgan shaxslarning ishlari esa shu komissiyalarga berilishi lozim.

Militsiya xodimining qonuniy talablarini bajarmaslik turidagi voyaga yetmaganlarning ma’muriy huquq- buzarligini ma’muriy ishlar bo‘yicha sudyalar ko‘rib chiqadilar.

Voyaga yetmaganlarning ma’muriy huquqbuzarligi kam ahamiyatli bo‘lsa, aybdor o‘z qilmishidan chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lsa, o‘z qilmishining oldini olishga harakat qilsa va boshqa yengillashtiruvchi holat- lar asosida sodir etilsa, huquqbuzarni ma’muriy javob- garlikdan ozod etib, uni ogohlantirish bilan chegarala- nish mumkin.

Ma’muriy qamoq chorasi o‘n sakkiz yoshga to‘l- magan shaxslarga nisbatan qo‘llanishi mumkin emas.

Ma’muriy huquqbuzar voyaga yetmaganlarga ma’-

⁵⁴ Huquqshunoslik

muriy jazo qo‘llashdan oldin u shaxs kimligini, qanday sharoitda tarbiya olganligini, nima sababdan tartib buzishga yo‘l qo‘yganligini sinchiklab o‘rganib chiqib, iloji boricha tushuntirish, tarbiyalashni qo‘llash maq- sadga muvofiq.