|
Hujayralarning evolyutsiyasi
Hujayra evolyutsiyasida ikki bosqich mavjud:
1. Kimyoviy.
2.Biologik.
Kimyoviy bosqich taxminan 4,5 milliard yil oldin boshlangan. Ultrabinafsha nurlanish, radiatsiya, momaqaldiroqlar (energiya manbalari), keyinchalik murakkab kimyoviy birikmalar - polimerlar va ularning komplekslari (uglevodlar, lipidlar, oqsillar, nuklein kislotalari) shakllantirildi.
Biologik sahna Hujayra shakllanishi prinuntlarning ko'rinishi bilan boshlanadi - o'z-o'zini qayta qurish, o'zini-o'zi tartibga solish va tabiiy tanlashga qodir alohida kompleks tizimlar. Probionga 3-3,8 milliard yil oldin paydo bo'lgan. Birinchi prokaryotik hujayralar - musibatlardan kelib chiqqan bakteriyalar. Endarrotik hujayralar prokaryotikdan (1-1,4 milliard yil oldin) ikkita yo'l bilan sodir bo'lgan:
1) bir nechta prokaryotik hujayralarning simbioziga binoan simbiotik gipoteza;
2) membrananing shikastlanishidan. Inqiroz gipotezasining mohiyati shundaki, provararototik hujayrasida hujayra qobig'iga biriktirilgan bir nechta jinsi bor. Keyin bevaqtlik bor edi - yodlab yotgan, hujayra membranasini mahkam ushlash, va bu genomlar mitoxondriya, xloroplastlar, yadroga aylandi.
Xulosa
Hujayralarni farqlash va ixtisoslashtirish .Farqlash - bu shakllanish turli xil turlar ko'p o'ralgan organizmni rivojlantirish paytida hujayralar va to'qimalar. Gazotalardan biri bu jarayonda genlar ifodasi bilan farqlanadi shaxsiy rivojlanish. Ifof - bu ba'zi genlarni ishga tushirish jarayoni, bu moddalarning yo'nalishi uchun sharoit yaratadigan sharoit yaratadi. Shuning uchun to'qimalarni bir yo'nalishda yoki boshqa shaklda ishlab chiqarishda ishlab chiqilgan. Hujayra qismlaridan biri boʻlgan sitoplazma prokariot va eukariot hujayralarda birozgina farq qiladi, xolos. Yadroga ega boʻlgan eukariot hujayralarda plazmatik membrana va yadro orasida mavjud boʻlgan barcha narsa sitoplazma deb ataladi. Prokariotlarda esa yadro mavjud boʻlmagani bois hujayraning ichidagi barcha narsa sitoplazma sifatida qaraladi.
Prokariot va eukariot hujayralar uchun umumiy boʻlgan tarkibiy qismlardan biri bu sitozoldir. Sitozol tarkibida ionlar, kichik molekulalar va makromolekulalar saqlovchi suyuq modda hisoblanadi. Eukariot hujayra sitoplazmasida sitozolda suzib yuruvchi membranali organoidlar mavjud. Sitoskelet tolalar zanjiridan tashkil topgan boʻlib, hujayraga shakl beradi va asosiy tayanch organi hisoblanadi. Sitoskelet hujayra sitoplazmasining asosiy tarkibiy qismlaridan biridir.
Sitozol asosan suvdan tashkil topgan boʻlishiga qaramay, tarkibida juda koʻp miqdorda oqsillarni tutib turgani uchun jelyesifat yarim suyuq konsistensiyaga ega. Sitozolda koʻp miqdorda glyukoza, polisaxaridlar, aminokisotalar, nuklein kislota, yogʻ kislotalari va shu kabi mikro- hamda makromolekulalar mavjud. Sitozolda natriy, kaliy, kalsiy va shu kabi elementlar ionlari bor. Koʻplab metabolik reaksiyalar, misol uchun, oqsil sintezi ham hujayraning ayni shu qismida sodir boʻladi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1.Tolipova J.O “Biologiyani oqitishda pedagogic texnologiyalardan foydalanish” 2-qism Talabalr uchun o’quv qo’llanma” TDPU 2004 -75 b
2. Tolipova J.O. “biologiyani o’qishda pedagogic texnalogiyalarda foydalanish” 2- qism.Talabalar uchun o’quv qo’llanma. T. TDPU 2004-101 b
3. Tolipova J.O. Biologiyani o’qitishda pedagogic texnalogiyalardan foydalanish.Akademik litsey,kasb-hunar kollejlari biologiya o’qituvchilarini malakasini oshirish va qayta tayyorlash qurslari uchun metodik qo’llan .DPU 2007
4. “Ta’lim texnalogiyalari” 2011-y 4-son
5. Sottibev I.,Qo’chqorov Q.“O’simlik hujayrasi” T. “O’qituvchi”1991-121 c
6. Yo’ldoshov J.G’.“Yangi pedagogic yo’nalishlar,muommolari,yechimlari.Xalq ta’limi” 1999 N-4
7. Ishmuhammedov R. “Innavatsion texnalogiyalar yordamida ta’lim samaradorligini oshorish yo’llari” T. Nizomiy nomidagi TDPU 2005
8. Ishmuhammedov R. Abduqodirov A.,Pardaev A. “Ta’limda innavatsion texnalogiyalar” T 2008
9. To’rqev X., Eshquvatov Q. “Yangi pedagogic texnologiya asoslari” T.2007
10. Xaitov A., Boymuratov N. “Ta’limda noan’anaviy darslar va interfaol usullaridan foydalanish” T. Yangi asr avlodi.n2006
Do'stlaringiz bilan baham: |
