Hujayralarning kimyoviy tarkibi

Metall va organik

Ko'plab metallar organik molekulalarning bir qismidir. Masalan, magniy - bu o'simlik fotosintezi uchun zarur bo'lgan xlorofillning koenzimidir. Temir gemoglobin molekulasining bir qismidir, ularsiz nafas olish mumkin emas. Mis, rux, marganets va boshqalar fermentlar, vitaminlar va gormonlar molekulalarining qismidir.
Shubhasiz, bu birikmalarning barchasi organizm uchun juda muhimdir. Ularni minerallarga to'liq kiritish mumkin emas, ammo qisman ular shunga qaramay kerak.

Hujayraning mineral moddalari va ularning ahamiyati: 5-sinf, jadval

Maqolada aytib o'tgan narsalarimizni umumlashtirish uchun biz umumiy jadvalni tuzamiz, unda mineral birikmalar nima ekanligini va ular nima uchun kerakligini aks ettiramiz. Siz ushbu mavzuni o'quvchilarga tushuntirishda, masalan, beshinchi sinfda foydalanishingiz mumkin.
Shunday qilib, hujayraning mineral moddalari va ularning ahamiyati maktab o'quvchilari tomonidan mashg'ulotning asosiy bosqichida o'zlashtiriladi.

Mineral birikmalar etishmasligining oqibatlari

Hujayrada minerallarning roli muhim deb aytganda, biz bu haqiqatni isbotlash uchun misollar keltirishimiz kerak.

Hujayraning kimyoviy tarkibi. Biologik kimyo tirik sistemalarda moddalar almashinuvini, ya’ni organizmga tashqaridan ovqat tariqasida qabul qilingan moddalardan tortib to chiqarib tashlanadigan oxirgi mahsulotlargacha bo`lgan jarayonni tekshirar ekan, birinchi navbatda organizmning kimyoviy tarkibini, ya’ni turli kimyoviy moddalarning to`qima va organlarda, hujayra va hujayra komponentlarida tarqalishi to`g`risida to`la ma’lumot bera oladi.
Tirik organizmlarda hozirgacha 40 ga yaqin elementlarning birikmalari topilgan. Ulardan eng muhimlari C, H, N, O, P va S bo`lib, ular organism to`qimalari tarkibida asosiy o`rinni egallaydi. Bulardan tashqari, oz miqdorda uchraydigan CI, F, I, Na, K, Ca, Mg, Fe va juda oz uchrydigan Cu, Mn, Zn, Mo va Co kabi elementlarning har birini ham organizm uchun o`ziga xos ahamiyati aniqlangan. Bu elementlar organizmda organik birikmalar, qisman mineral tuzlar tarkibiga kirgan holda uchraydi.
Turli hujayralarda oqsil, lipid, uglevodlar, nuklein kislotalar va mineral tuzlarning miqdori har xil bo`ladi, jumladan, o`simlik hujayralari tarkibida oqsil miqdori hayvon hujayralariga qaraganda nisbatan kam, nuklein kislotalari esa o`simlik hujayralarida hayvon hujayralariga nisbatan ko`proq. Yog` to`qimalari lipidlarga boy, polisaxaridlar esa o`simlik hujayralarida, jigar va mushak to`qimalarida ko`proq to`planadi.
Har bir organizm tanasining asosiy massasini suv tashkil qiladi. Uning o`rtacha miqdori organism vaznining 60-70 %iga teng, ammo uning miqdori 40 % (o`simlik hujayralari, yog` to`qimalari) dan 99 % (meduzalar) gacha bo`lishi mumkin.
Anorganik birikmalar suv bilan birgalikda hujayradagi barcha jarayonlar borishi uchun muhit hosil qiladi. Hujayra tarkibidagi anorganik ionlarning turi nisbatan kam bo`lsada, ular organizmning ko`pchilik hayotiy vazifalarini belgilab beradi.

Foydalanilfan adabiyotlar

Biologiya. 9-sinf: darslik uchun darsliklar rejasi S.G. Mamontov, V. B. Zaxarov, N. I. Sonina / ed. - komp. M.M.Gumenyuk. Volgograd: o'qituvchi, 2006 yil.
Lerner G.I. Umumiy biologiya. Sinf sinovlari va topshiriqlar. 10 - 11 sinf. / - M .: Akvarium, 1998 yil.
Mamontov S.G., Zaxarov V.B., Sonin N.I. Biologiya. Umumiy naqshlar. 9 kl .: Darslik. umumiy ta'lim uchun. darslik. muassasalari. - M.: Bustard, 2000 yil.
CD darslik uchun raqamli ta'lim resurslari to'plami Teremov A.V., Petrosova R.A., Nikishov A.I. Biologiya. Umumiy hayotiy naqsh: 9 hujayra. insonparvar ed. VLADOS markazi, 2003. "Fizikon" MChJ, 2007 yil.