'hujayra biologiyasi I. A. Abdulov

4 H + 0 22 H f l

---

>c *  : ‘ 
‘
S  Mn-Saklasterida  saqlangan  oksidlovchi  ekvivalentlar  soni.  Bu 
jadvolda ko‘rsatilganidek  0 2   xar 4  chisi  yorugiik  chaqnashi  natijasi­
da  ishlab  chiqariladi.  Fotoliz  jarayonida  xosil  boMadigon  protonlar 
tilakoida  saqlab  qo‘yiladi.  4  ta  elektron  fotonlari  butunlay  kamayib 
ketgan Mn-Ca klasterini  qayta tiklash  uchun xizmat qiladi  shu va shu 
vaqtda  0 2   atrof muxitga  qoldiq  maxsulot  sifatida  chiqariladi.  PSII 
mavzusida  yopishdan  oldin  shuni  ta’kidlab  o ‘tamizki  fotosistema 
yuqori  intensiv  yoruglikda  teskari  ta’sir  qilishi  mumkin.  Bu  xodisa 
fotoingibirlash  deb  ataladi.  Juda  kuchli  oksidlovchilaming  shakllani- 
shi  va  doyim juda  zaxarli  kislorod  formalari  shakllanishi  xafi  borligi 
PSII  ga  o ‘z  o ‘zini  yoqo‘otish  uchun  potensial  xosil  qiladi.  Oldin  ay- 
tilganidek  PSII  reaksiya  markazining  2  ta  fotonining yutilishi  PQH2 
molekulasining  butunlay  tiklanishiga  olib  keladi.  Bir  molekula  kis- 
lorodning  ishlab  chiqrish  uchun  4  ta  foton  yutilishi  talab  qilinadi. 
PQH2  o ‘zidan  mobil  elektron  tashuvchisini  namoyoe  qilib  sitoxrom 
deb nomlanuvchi katta kichik oqsil  kompleksi  bilan  boglanadi.  PQH- 
2ning  xar  bir  molekulasi  o ‘zining  2  ta  elektronini  sitoxrom  b6  F  ga 
taqdim  etadi.  Sitoxrom  b6  F  strukturasi  va  funksiyasi  bo‘yicha  VS1 
bogliq.  Plastotsianin  elektronlarining  PSI  ning  yorug  tomomniga 
ko‘chiradi  u  yerdan  R700ga  o ‘tkazish  bilan  birgalikda  PSII  va  PSI 
o ‘rtasidagi  aloqani  uzadi.