'hujayra biologiyasi I. A. Abdulov

11] page  (123-124)
4.4  rasm. 
Plazmatik membranning strukturasi 
20 9

---

3.  Membrananing  kimyoviy  tarkibi
Membranalar bu lipid oqsilliy agregatlar va shu komponentlar no- 
kavalent bog‘lamlar bilan bir biriga birikkan. Membranani  asosida bi- 
molekulyar lipdli qatlami membrane strukturasining asosi. Membrana 
oqsillari k o ‘p funksiyalami  o‘ziga olgan  strukturaning tarkibiy  qismi. 
Lipid va oqsillaming nisbati har xil hujayralarda har xil b oiish i  mum­
kin.  Masalan  plazmalemma  va  golji  aparati  da  membranasi,  shunng- 
dek  bakteriya  va  o ‘simlik  va  hayvonlarda  turlicha  bo‘ladi.  Qoning 
qizil  hujayralari  bilan  solishtirsa  mitoxondriyaning  ichki  membrana- 
sida oqsillar ko‘p.  Mitoxondriyaning  ichki  memfranasida oqsilli  elec­
tron o ‘tkazuvchanlik zanjiri bor va bu joyda  lipidlami  soni  kamayadi. 
Nerv  hujayralarini  miyelen  qobig‘ida  lipid  qatlam  qalin  b o ia d i  va 
oqsillar  kamroq  b o iad i.  Membranlalarda  albatta  uglevodlar ham  bor 
ular  yoki  lipidga  yoki  oqsilga  birkkan  b o ia d i  (4.4  c  rasm).  Lipid  bi 
qatlamni  tabiati  va  ahamiyati.  Har  bir  hujayra  membranalarini  tipi 
faqat  o ‘ziga  hos  b o ig an   lipidlardan  iborat.  Lipidlar  membranadagi 
oqsillarga  ham  ta ’sir  ko‘rsatadi.  Membranalar  bu  doimo  uzulmas  va 
sinmas  strukturalar.  Lipidlami  bi  qatlam  b o ig ani  uchun  membrana­
lar  kurtaklanib  ko‘payadi.  Biqatlamni  muxum  xususiyatlaridan  yana 
biri  u  o ‘z  o‘zini  tiklashi  mumkin.  Bu  jarayonni  probirkalarda  ham 
ko‘rsatsa  bo iad i.  [ 1 ] page  (125-127)